چشمههای آبگرم به عنوان یکی از ظرفیتهای بزرگ گردشگری طبیعی کشور، میتواند سهم زیادی در جذب گردشگر، درآمدزایی و رونق اقتصادی داشته باشد.
استفاده از چشمههای آب معدنی در ایام نوروز نه تنها جنبه تفریحی دارد، بلکه به دلیل وجود خواص درمانی، میتواند در بخش گردشگری سلامت نیز مخاطبان خاص خود را داشته باشد. کشور ما نیز یکی از نقاط غنی از لحاظ وجود آبهای معدنی و چشمههای آبگرم است.
براساس پژوهش های انجام شده در حال حاضر در کشور بالغ بر ۲۳۱ چشمه معدنی و آب گرم شناخته شده وجود دارد که در سراسر استان های کشور پراکنده شده است و خراسان جنوبی از جمله این استان ها بوده و در بیش از ۹ چشمه معدنی (گرم و سرد) وجود دارد که زیبایی بکر و خلقت بی نقص طبیعت را به انسان نشان می دهد و به آدمی گوش زد می کند که خداوند نه تنها آب را مایه حیات بلکه مایه شفای دردهای آدمی نیز قرار داده است.
چشمه مرتضی علی با دو نوع آب گرم و سرد
چشمه آبگرم مرتضی علی از جاذبه های گردشگری طبیعی در شهرستان طبس است. این چشمه در مسیر گردشگری روستای خرو و در فاصله ۲۷ کیلومتری طبس واقع شده است.
وجود این چشمه جوشان با دو نوع آب گرم و سرد در کنار هم، در دل کویر ایران زمین جاذبه گردشگری بسیار زیبا و شگفت انگیزی ایجاد کرده است.
پس از گذر از شهر طبس برای رسیدن به این چشمه حدود پنج کیلومتر مسیر را باید پیاده طی کرد که عمده آن یک مسیر آبی است.
در طول مسیر چشمه آبگرم مرتضی علی، دیواره های بلند دره مانندی در دو طرف خودنمایی می کند و روی این دیواره ها حفره هایی است که به نظر می رسد با نظم خاصی بنا شده است.
پس از دقایقی پیاده روی به منطقه ای می رسیم که چشمه های متعدد آب به ویژه چند چشمه آب گرم و سرد قرار دارد و بزرگ ترین آن ها از درون حفره ها نشات می گیرد که به حمام مرتضی علی معروف شده است.
آبگرم چشمه از دیواره سمت راست به داخل رودخانه می ریزد و همین اختلاف دمایی را در چشمه ایجاد می کند که گاهی به ۱۰ درجه هم می رسد چشمه آب گرم مرتضی علی و طاق شاه عباسی از جمله مناطق نمونه گردشگری استان خراسان جنوبی و از جاذبههای گردشگری کشورمان به حساب میآیند.
وجود این چشمه جوشان با دو نوع آب سرد و گرم کنار هم در دل کویر ایران زمین انسان را به تفکری عمیق وا میدارد. این چشمه مبدا آبی اغلب مزارع و تامین آب باغات طبس است که از طریق نهر آبی به این شهر منتقل میشود.
چشمه آب گرم مرتضی علی طبس از مناطق طبیعی است که با داشتن چشمههای آب درمانی به لحاظ توریست درمانی مورد توجه ویژهاست. گردشگران داخلی و خارجی از این مناطق که طبیعت زیبایی نیز دارد استقبال میکنند.
غلظت بیشتر آب گرم و تفاوت ساختاری آن با آب سرد جاری در کف رودخانه باعث میشود که این آبها تا مسافت حدود ۳۰۰ متری بستر رودخانه هم پیش بروند، در حالی که به طور کامل با هم مخلوط نشدهاند و در بستر رودخانه قابل تفکیک هستند.
به این ترتیب در یک طرف رودخانه آب سرد و در طرف دیگر آب گرم جریان دارد و میتوان یک پا را در طرف گرم رودخانه فرو برد و پای دیگر را در طرف سرد رودخانه پدیده نادری که شاید در هیچ نقطه دیگر کشور فرصت تجربه آن را نداشته باشید.بالاتر از این چشمه، دره تنگی وجود دارد که در آن طاق شاه عباسی بنا شده است.
قدمت این طاق را به دوره صفویه نسبت می دهند و معتقدند که سنگ نگارههای بزکوهی که بر آن حک شده اند، نمادی از درخواست فراوانی آب، زایندگی و فراوانی نعمت است.
عده ای هم این بزها را نمادی از فرشتگانی می دانند که برای نگهبانی آب، افزایش و فراوانی نعمت بر دیوارههای طاق دعا می کنند.
مجمتع آب گرم لوت آماده میزبانی از گردشگردان
آب گرم لوت خوسف یکی از مکانهایی است که میتواند به عنوان یک مقصد مهم گردشگران مطرح شود چرا که علاوه بر داشتن آب گرم قرارگیری در محیط کویر پتانسیل این منطقه را دو چندان کرده است.
در واقع بیابان و کویر برای گردشگران اروپایی، آمریکایی و ژاپنی معنای خاصی را تداعی میکند ماسه های روان، شترسواری و آفتاب درخشان همگی بسیار جذاب و رویایی جلوه کرده و اینکه این جاذبه مهم طبیعی با چشمه آب گرم با هم همراه شدهاند تاثیر و جاذبه این منطقه را دو چندان کرده است.
به سبب قرارگیری این آب گرم در دشت لوت آن را به همین اسم نام گذاشتهاند این چشمه دارای آب معدنی گرم بوده و به آب گرم لوت معروف است.
فاصله آب گرم لوت تا شهرستان خوسف ۱۰۹ کیلومتر بوده و دارای آب و هوای گرم و خشک کویری است.
از بیرجند تا آب گرم لوت حدود ۲.۳۰ ساعت رانندگی نیاز بوده و از خوسف تا آب گرم حدود ۲ ساعت رانندگی لازم است.
مراحل اجرایی و ساخت ساز چشمه آب گرم لوت برای پذیریایی از مسافران و گردشگران در اواسط سال ۹۲به پایان رسیده است و هم اکنون مجتمع خدماتی رفاهی در محل این آبگرم برای میزبانی از مسافران نوروزی مهیا شده است.
آبگرم لوت از جمله آب های معدنی معتدل کشور محسوب می شود که در درمان بیماری های گوارشی و پوستی نقش مهمی دارد و مسافران و مردم خراسان جنوبی با فراهم شدن امکانات در این منطقه می توانند برای حضور در آب گرم لوت اتاق و سوییت رزرو کنند.
آبگرم معدنی فردوس با قدمتی ۲۰۰ ساله
آبگرم معدنی فردوس، یک چشمه آبگرم با خواص درمانی است که در فاصله حدود ۲۰ کیلومتری شمال شهر فردوس واقع شده است.
مجتمع آب درمانی آبگرم معدنی فردوس در کیلومتر ۲۲ جاده اصلی فردوس به مشهد واقع شده و بیش از دویست سال سابقه تاریخی دارد.
مجتمع آب درمانی و تفریحی آبگرم معدنی هلال فردوس به عنوان قطب آب درمانی و گردشگری شرق کشور دارای امکانات اقامتی ویژهای نظیر ۵۰ واحد اقامتی با تجهیزات کامل، ۱۰ اتاق، ۲۷ کانکس، رستوران سنتی، فروشگاه، استخرهای آبدرمانی، وانهای خصوصی، پارکینگ و ۲۰۶ تخت اقامتی است.
درخصوص ماهیت آب معدنی فردوس باید گفت که یکی از معدود چشمههای شفابخش ایران و جهان است که بیماران دارای دردهای مفصلی و روماتیسمی و همچنین کسانی که از بعضی از بیماریهای پوستی نظیر اگزما و عفونتهای قارچی رنج میبرند، نتایج خوبی از این چشمه میگیرند.
دمای آب به قدری بالاست که تقریباً حرارتی گزنده دارد و اقامت در آن بیش از ۱۰ دقیقه ممکن نیست. از اینکه بگذریم باید به ترکیبات موجود در این آبگرم از جمله به املاح سدیم، پتاسیم، منیزیم، مس، روی و ترکیبات گوگرد اشاره کرد.
با مقایسهای که نسبت به نمک های محلول در آب این چشمه با نمک های موجود در لجنها با خاصیت درمانی ساحل دریاچه ارومیه در ناحیه بندر شرفخانه به عمل آمده، این نتیجه به دست آمد که بعضی از این ترکیبات در هر دو مشترک هستند. این موضوع می تواند عامل مهمی در درمان بیماریهایی باشد که به بعضی از آنها اشاره شد.
آبترش سربیشه
چشمه آبترش سربیشه از دیگر چشمه های معدنی خراسان جنوبی است این چشمه در فاصله ۷۰ کیلومتری بیرجند و در فاصله ۲۰کیلومتری شمال سربیشه و در کنار روستای آبترش قرار دارد.
آب این چشمه از شکاف سنگ های آندزیت بازالت از دل زمین خارج می شود که بالا بودن مقدار گاز co۲ و سیلیس نشان دهنده منشاء عمیق آب این چشمه است.
آب این چشمه مزهای ترش و مطبوع و سرد دارد که در ردیف چشمههای آب کلرو سدیم و سولفات کلسیم قرار داشته که برای رفع امراض گوارشی، عضلانی، پوستی، بیماریهای مزمن بانوان، رماتیسم، دردهای مفصلی و اختلالات غدد داخلی مؤثر است.
مجتمع آب درمانی شهرستان سربیشه در سال ۹۱ به منظور فراهم کردن امکانات رفاهی برای مسافران و گردشگران با اعتباری بالغ بر ۶ میلیارد ریال و در فضایی به مساحت ۴۷۵ متر مربع زیربنا بهره برداری شده است.
همزیستی آب سبز و سفید در آبگرم دیگ رستم
آبگرم دیگ رستم یکی دیگر از چشمه های آب گرم خراسان جنوبی است که در آن آب سبز و سفید در کنار یکیدگر بوده و این چشمه در فاصله ۲۴۰ کیلومتری شهر طبس و ۱۰ کیلومتری روستای راور و در روستای دیهوک قرار دارد.
این چشمه از دهان یک آتشفشان سرچشمه می گیرد که آب سبز آن بسیار داغ و آب سفید آن بسیار سرد است و گوگرد این چشمه به حدی زیاد است که فضای اطراف آن آکنده از بوی گوگرد است. درجه حرارت آب این چشمه بسیار بالا و در محل خود چشمه در حالت جوشیدن است!
آب این چشمه جوشان بعد از طی کردن حدود ۲۰۰ متر وارد استخری می شود که دراثر طی این مسیر آب کمی از گرمای خود را از دست می دهد و در محل استخر حرارت آن بحدی است که می توان در داخل آب شنا کرد.
چشمه آب درمانی دیگ رستم در درمان دردهای رماتیسمی مناسب بوده و همچنین از امکانات رفاهی برای ارایه خدمت به مسافران نوروزی برخوردار است.
آبگرم گزیک
آبگرم گزیک در روستای آبگرم بخش گزیک شهرستان درمیان واقع شده وبخش گزیک یکی از بخشهای مرزی شهرستان درمیان است که از شرق ۹۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان دارد و در فاصله ۲۵ کیلومتری اسدیه (مرکز شهرستان درمیان) و ۱۳۰ کیلومتری بیرجند (مرکز استان) قرار دارد.
در مجاورت چشمه آب معدنی گزیک آرامگاه سلطان ابراهیم رضا (ع) قرار دارد و همین امر سبب حضور چشمگیر زائران و مسافران از سراسر نقاط کشور برای زیارت و استفاده از این چشمه معدنی شده است.
چشمه های که در بالا به آن اشاره شده از مشهورترین چشمه های آبگرم خراسان جنوبی هستند که امکانات رفاهی و تفریحی برای مسافران در آنها فراهم شده است.
در این استان چشمه های معدنی دیگری نیز وجود دارد از جمله:
چشمه آب معدنی گندگان: این چشمه در ۱۲ کیلومتری سربیشه واقع شده است.
چشمه آبگرم علمآباد: این چشمه در شمال شرق شهرستان سربیشه از داخل شکاف سنگهای آتشفشانی بازالتی از زمین خارج میشود.
چشمه آب معدنی تناک: این چشمه در روستای تناک از بخش مود شهرستان سربیشه قرار دارد.
چشمه آب معدنی سیاه دره: این چشمه آب معدنی جنب کلاته سلیمان در بخش مود شهرستان سربیشه قرار دارد وآب این چشمه به رنگ سبز است.(مهر)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد