فضاسازی غیر واقعی برای «در حاشیه»

سال گذشته بود که مهران مدیری ساخت سریال در حاشیه را شروع کرد اما بعد از مدتی تولید سریال بنا به خواست وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی متوقف شد و بازنویسی فیلمنامه در دستور کار قرار گرفت.آن‌هم به احترام نظر حسن قاضی‌زاده‌هاشمی که خود پزشک است و حساسیت‌های این رشته را می‌داند و البته کاملا به کاستی‌های نظام درمان کشور آشناست و می‌داند که برخی از پزشکان در حرفه خود دچار مشکلاتی بوده و به قسم خود پایبند نیستند . اگر همین آگاهی‌های او از کاستی‌های حرفه پزشکی نبود، خود وزیر سال گذشته به شکل جدی وارد مساله «زیر میزی گرفتن» برخی پزشکان نمی‌شد و این معضل را رسانه‌ای و پیگیری نمی‌کرد، همچنان‌که دولت در سال 93 با شناختی که از کمبود‌های نظام درمان داشت این موضوع را در اولویت کارهای خود قرار داد و با بسیاری از سود‌جویانی که حتی در بیمارستان‌های دولتی به اصطلاح شیره جان مردم را می‌مکیدند،برخورد کرد و کار حتی به جایی رسید که پروانه طبابت برخی از پزشکان و داروخانه دارها را باطل یا تعلیق کرد.

این برخوردها و تصمیم دولت به سرو سامان دادن نظام پزشکی و درمانی، موجی را در کشور ایجاد کرد که باعث دلگرمی مردم شد که دولت بدون ملاحظه افراد یا گروه‌های خاص تصمیم دارد شرایطی را فراهم کند که مردم براحتی و با هزینه‌ای مناسب درمان بیماری‌های خود را به نتیجه برسانند.

همین موج ایجاد شده در حوزه درمان و پزشکی را می‌توان یکی از انگیزه‌های تلویزیون و مهران مدیری برای ساخت سریال در حاشیه، آن‌هم در ژانر کمدی دانست.کمدی و طنز به این دلیل که از دیرباز تا کنون زبان طنز بهترین، کارآمدترین و فراگیرترین شیوه برای نقد اجتماعی بوده و هست.

دامن زدن به اعتراضات ساختگی در برخی رسانه‌ها این سوال را ایجاد می‌کند که گردانندگان چنین سناریویی به دنبال چه هستند و از طرفی این سوال نیز مطرح است که آیا قرار است سریال در حاشیه پنهان‌کاری‌های برخی را به زبان طنز برای مردم افشا کند و آنها از این افشاگری می‌ترسند!

طنز، نشانه توسعه‌یافتگی است

به اعتقاد یک کارشناس رسانه، بر اساس ژانرهایی که برای آثار نمایشی تعریف شده، سریال «در حاشیه» بی‌گمان یک اثر طنز است.دکتر علی طلوعی در این باره به جام‌جم گفت: آثار طنز در فضای رسانه‌ای هر کشوری، نشان از توسعه‌یافتگی آن کشور دارد.

وی با تاکید بر این‌که رسانه نمادی از خود جامعه است، اظهار کرد: اگر رسانه‌ای بانشاط داشته باشیم به این معناست که به آن سطح از توسعه یافتگی رسیده‌ایم که نظرات دیگران را برتابیم. اگر رسانه عبوس باشد جامعه نیز افسرده خواهد شد. این کارشناس ادامه داد: شاید بهترین نوع آسیب‌شناسی در حوزه رسانه، آسیب‌شناسی از منظر طنز باشد. در عین حال که باید پذیرفت تیغ طنز تند و تیز است.

طلوعی با تاکید بر این‌که برنامه‌سازان طنز باید در انتخاب موضوع و طبقه‌ای که قرار است به آن بپردازند دقیق‌ترین انتخاب‌ها را داشته باشند، تصریح کرد: اتفاقا سازندگان سریال در حاشیه به سراغ قشر و طبقه درستی رفته‌اند. پزشکان از اقشار تحصیلکرده و روشنفکر جامعه هستند و به قطع یقین از کارکرد طنز در جامعه اطلاع کافی دارند.

وی یادآور شد: این اشتباه محض است که اقلیتی که در سریال دیده می‌شود را نماد کل پزشکان کشور بدانیم. اخلاق پزشکی در ایران در بالاترین سطح قرار دارد و رویکرد سازندگان سریال به این قشر زحمتکش شاید از این بابت است که خیالشان آسوده بوده که کارکرد طنز در جامعه برای پزشکان تعریف شده است.

این کارشناس با تاکید بر این نکته که مشت نمونه خروار نیست، بیان کرد: همان‌طور که در خود سریال هم گفته می‌شود کسانی که در این مجموعه نشان داده می‌شوند اصلا پزشک نیستند، بلکه گروهی شیاد هستند که از لباس مقدس پزشکی قصد سوءاستفاده دارند.

طلوعی افزود: شاید اگر به قشر دیگری به جز پزشکان در این سریال پرداخته می‌شد اعتراض‌های اخیر قابل پذیرش بود اما از جامعه فرهیخته پزشکان چنین برخوردی بعید است.

به گفته وی، یکی از کارکردهای رسانه آسیب‌شناسی و آگاهی‌بخشی است و تلویزیون برای تشخیص سره از ناسره ناگزیر است که برخی از واقعیت‌ها را به تصویر بکشد.

طلوعی ادامه داد: در غیر این صورت، برنامه‌های رسانه ملی فرمایشی می‌شود و باری به هر جهت، و اثرگذاری خود را از دست می‌دهد.

وی اظهار کرد: هر گروه شغلی دارای یک صنف و سندیکا است و اگر قرار باشد با هر سریال و مجموعه تلویزیونی اعتراض کنند پس تلویزیون فقط باید از اقشار و گروه‌های بی‌صاحب و بلاتکلیف حرف بزند. با این اوضاع مردم هم نمی‌توانند ارتباط درستی را با برنامه‌ها برقرار کنند.

اعتراضات، رسانه را خنثی می‌کند

محمدتقی فهیم، روزنامه‌نگار و منتقد سینما و تلویزیون هم بر این باور است که با موج ایجاد شده درباره سریال در حاشیه، بهتر است مدیران تلویزیون و سینما برای همیشه به این حرکت خاتمه دهند و اجازه ندهند که هر گروه و صنفی با پخش یک سریال و یا فیلم سینمایی به خود اجازه تجمع و اعتراض دهد و کار را به جایی برساند که نمایش آن اثر متوقف شود.

وی تاکید کرد: همین اعتراضات و واکنش‌ها در سال‌های اخیر باعث شده تا سینما و تلویزیون کشور ما به ورطه محافظه‌کاری و تولید آثار خنثی روی بیاورد. چون فیلمنامه نویسان و کارگردانان به دلیل همین اعتراضات غیر منطقی به هیچ صنف و گروهی نمی‌پردازند در صورتی که در تمام دنیا رسانه‌ها نقد اجتماعی، صنفی، رفتاری و... را در اولویت تولید آثار خود قرار می‌دهند به همین دلیل رسانه‌ای پویا و قدرتمند دارند، اما در کشور ما متاسفانه سنت اشتباه اعتراض و تجمع به یک اثر هنری باعث انزوای رسانه شده است.

فهیم با اشاره به این نکته که سریالی مانند در حاشیه فرصت خوبی بود تا پزشکان آستانه تحمل و بردباری خود را نشان دهند، افزود: این گروه از مردم به دلیل سطح سواد و بینش کافی و لازمی که دارند، می‌توانستند با صبوری به تماشای این سریال بنشینند و برای دیگر صنوف و مردم تبدیل به الگو شوند.

این منتقد سینما و تلویزیون یادآور شد: بهتر است مدیر رسانه ملی در مقابل همه این اعتراضات غیرمنطقی ایستادگی کند و اجازه ندهد تهدید به تجمع باعث سانسور رسانه‌ای شود.پخش سریال درحاشیه باید ادامه یابد چون رسانه ملی و هنرمندانی که با تلویزیون همکاری می‌کنند، خطوط قرمز را می‌شناسند و می‌دانند چه چیزهایی را باید رعایت کنند تا وارد حریم شخصی و خصوصی افراد نشوند.

لزوم نقد سریال در رسانه ملی

فهیم بر این باور است که بهتر است تلویزیون در چنین مواقعی که دامنه اعتراضات به سریالی افزایش پیدا می‌کند، فرصتی را برای معترضان در نظر بگیرد و با برگزاری میزگردهایی به منتقدان هم اجازه صحبت و اظهار نظر بدهد.

زمانی که موافقان و مخالفان در رسانه ملی رو به روی هم بنشینند و نظرات خود را بیان کنند، هم نقاط مبهم سریال روشن و واضح می‌شود و هم تعامل بین صنوف و رسانه بیشتر می‌شود.

گفتنی است، چند سال قبل که پخش سریال ساعت شنی با اعتراض پزشکان روبه رو شد، تلویزیون با برگزاری میزگرد و دعوت از کارشناسان دینی، پزشکان، منتقدان مخالف و موافق توانست پخش این سریال را به سرانجام برساند.

اعتراضات عجولانه است

سیدغلامرضا میرحسینی، مدیر شبکه سه درباره انتقاداتی که از سوی جامعه پزشکان به سریال «در حاشیه» صورت گرفته، گفت: این سریال به هیچ وجه قصد توهین به هیچ قشری را ندارد و به نظرم جامعه پزشکی در این باره نباید عجله کند.

میرحسینی درباره ادامه پخش این سریال افزود: تمام تلاش ما در تولید این اثر ایجاد فضایی شاد برای مردم است و به هیچ عنوان قصد توهین و جسارت به هیچ گروهی مد نظر ما نبوده و نیست. ر معترضان بدون تعصب به محتوای اثر نگاه کنند، می‌پذیرند که «در حاشیه» به هیچ کس توهین نمی‌کند.

میرحسینی تصریح کرد: از زمان آغاز پخش سریال تا کنون خوشبختانه مردم از این سریال استقبال خوبی کرده‌اند. بهتر است منتقدان سریال در حاشیه هم سریال را ببینند و از تماشای آن لذت ببرند چون برای ما نظر مردم از اهمیت بیشتری برخوردار است.

دامن زدن به حاشیه‌ها ربطی به سازمان نظام پزشکی ندارد

در پی پخش سریال در حاشیه از شبکه سه و استقبال اقشار مختلف مردم از آن، برخی سایت‌ها به نقل از سازمان نظام‌پزشکی مدعی شدند 7000 پزشک به دعوت این سازمان قرار است در تجمعی اعتراضی شرکت کند. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که در مراجعه به سایت رسمی نظام‌پزشکی چنین فراخوانی ملاحظه نمی‌شود. در همین حال دکتر زارع‌نژاد، مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت چنین ادعاهایی هیچ ارتباطی با این وزارتخانه ندارد. در حالی که تعداد پزشکان عمومی و متخصص کشور بیش از 110 هزار نفر است و در شرایطی که حضور مجدد تیم طناز مهران مدیری در قالب طنز در حاشیه در تلویزیون با استقبال عموم مردم مواجه شده است، معلوم نیست دامن زدن به حاشیه‌هایی از این دست با چه هدفی صورت می‌گیرد. (جام‌جم)