ریشه‌های اعتراف آمریکایی

در نگاه اولیه به نوع مواضع اوباما، می‌توان به این نکته اشاره کرد که او نسبت به دیگر روسای جمهور ایالات متحده در سه دهه گذشته از انقلاب، رفتاری عاقلانه‌تر در قبال کشورمان در پیش گرفته است و تغییری در این رویکرد سنتی واشنگتن ایجاد کرده که براساس آن، همواره ایران «دشمن» و دیگر کشورها «دوست» تلقی می‌شدند.

گرچه اوباما به دلیل نوع روابط راهبردی خود در خاورمیانه، هنوز هم بسیاری از واقعیت‌ها را نادیده می‌گیرد، ولی او باید این نکته روشن در منطقه را مدنظر قرار دهد که در حال حاضر، ایران یک عامل ثبات‌ساز در منطقه است و این در حالی است که متحدان واشنگتن در منطقه عامل بی‌ثباتی هستند.

بنابراین اگر بخواهیم سه دلیل اصلی تغییر نگرش در میان بخشی از نخبگان حاکم در کاخ سفید نسبت به تحولات منطقه و نیز اذعان به نقش مثبت ایران را برشماریم، باید به واقعیت‌هایی چون «افزایش قدرت ایران»، «انقلاب‌های عربی» و نیز «کیاست دیپلماتیک کشورمان» اشاره کنیم.

چنان که گفته شد، آمریکا اکنون نمی‌تواند قدرت ایران را در منطقه نادیده بگیرد. او در جریان آخرین دیدار خود با پادشاه پیشین عربستان به وی گفت که اعراب باید قدرت ایران را در خاورمیانه به رسمیت بشناسند.

او همچنین در جایی دیگر گفت که نمی‌توان انتظار داشت ایران، برنامه هسته‌ای خود را کنار بگذارد و در همین حال با توجه به هوشمندی دیپلماتیک کشورمان، بر این نکته نیز تاکید کرد که برخلاف نخست‌ وزیر رژیم صهیونیستی، قائل به تهدیدآمیز بودن فعالیت‌های ایران برای منطقه نیست و ایران مسیری متفاوت از عراق دوران صدام و کره‌ شمالی طی می‌کند.

در راستای همین کیاست دیپلماتیک است که می‌توان گفت تفاهم لوزان، میخ آخر بر تابوت ایران‌هراسی بود که باید به تاثیرات آن توجه کرد.

افزون بر این دو عامل مهم، آنچه باعث شده تا مواضع رئیس‌جمهور آمریکا نسبت به پیشینیان خود متحول شود، تحولات داخلی در کشورهای عربی است که باراک اوباما نمی‌تواند چشم خود را بر آن ببندد.

او در موضعگیری‌های خود بصراحت به دولت‌های عربی هشدار داده که انتظار نداشته باشند در تهدیدات داخلی، واشنگتن موضعی به سود آنها اتخاذ کند.

بنابراین سه عامل یاد شده، مهم‌ترین واقعیت‌هایی است که می‌توان با کمک آن به رفتارشناسی تیم دیپلماتیک آمریکا و مواضع رئیس‌جمهور این کشور روی آورد و رویکردهای ایالات متحده در قبال ایران و خاورمیانه را تحلیل کرد.

دکتر حشمت الله فلاحت پیشه - نماینده پیشین مجلس