چه کنیم که دعاهایمان مستجاب شود؟

پرسش: چه کنیم که دعاهایمان مستجاب شود؟

پاسخ: به طور کلی در مورد کیفیت دعا و استجابت آن چند نکته را یادآوری کنیم:

۱- برای برآورده شدن حاجت، دعا و توسل به تنهایی کافی نیست زیرا خداوند حکیم نظام هستی را بر پایه اسباب و مسببات قرار داده؛ یعنی برای پیدایش هر پدیده ای، علتی خاص و برای حل هر مشکلی راهکارهای ویژه ای تعیین نموده است.

از یک سو به انسان «عقل و اندیشه» عنایت کرد تا با کمک آن و مشورت با دیگران راه حل مشکلات را بیابد و افق آینده زندگی خویش را ببیند. بر آن اساس تدبیر و برنامه ریزی کند. به هدف برسد، از سویی دیگر دو گونه اسباب و علل مقرر داشته است: مادی و معنوی.

انسان باید به کمک عقل و فکر خدادادی خود و مشورت با افراد آگاه و متخصص در هر کاری اقدام نماید. همزمان از آغاز هر کار تا پایان آن با دعا و توسل به لطف و عنایتهای خداوند امیدوار باشد و از او بخواهد اقداماتش را به هدف و نتیجه مطلوب برساند.

نتیجه آن که:

دعا و توسل به تنهایی راه­ حل صد در صدی برای حل مشکلات نیست. نمی‏تواند جای کار ، تلاش ، برنامه ریزی و به کار گیری تخصص در هر کاری را بگیرد، بلکه مکمل آن می‏تواند باشد.

بنابر این لازم است، هم به عوامل ظاهری توجه شود و هم به عوامل معنوی.

۲- اجابت دعا همیشه آن نیست که خواسته انسان به همان گونه و در همان زمانی که توقع دارد، برآورده شود. گاهی انسان ‌خواسته‌هایی دارد که برآورده شدنی نیست، یا اگر مستجاب شود، به ضرر او یا دیگران است، و او نمی‌داند، یا اجابت دعا به مقدمات و شرایطی نیاز دارد که فراهم نیست، یا زمان آن هنوز فرا نرسیده و. .. .

۳- خدایی که فوق العاده مهربان است و ما را خیلی بیش تر از مادر دوست دارد و ما را برای سعادت و خوش بختی آفریده، چطور ممکن است خواسته و دعای به حق بنده اش را بشنود و ببیند و در عین حال کاری نکند؟ آیا می خواهد ما را زجر بدهد؟ آیا می خواهد قدرت نمایی کند؟ آیا ما را فراموش کرده؟ آیا از اداره آفرینش خود ناتوان گشته؟ آیا... . آیا. ...

بدون شک چنین نیست. بلکه اشکال کار از ناحیه ماست. خداوند دوست دارد که ما قدرتمند و دانا و باهوش و ... باشیم. در تقدیر خود آگاهانه نقش داشته باشیم. خود و دیگران را خوشبخت کنیم. بزرگ ترین خاصیت مشکلات و بلاها ، درس آموزی به ما و ایجاد حرکت آگاهانه است. هر کس که زودتر درس خود را بگیرد و حرکت کند، زودتر از مشکلات رهایی می یابد. هر کس دیرتر بفهمد یا نفهمد، باید سر کلاس بلا بنشیند تا بالاخره آن را یاد بگیرد.

۴- گاهی میزان ایمان و باور ،صداقت، «اعتماد » و «حُسن ظن» انسان به خدا از طریق تأخیر استجابت و یا عدم استجابت دعاها مورد آزمایش قرار می گیرد، یعنی تأخیر در استجابت دعا برای این هدف است که فرد«حقیقت ایمان » و جوهر وجودی خود و میزان «حُسن ظن» خود به خدا را آشکار نماید، میزان دلبستگی و علاقه و ایمانش به حقانیت خدا را نشان دهد. آیا تا آنجا با خداست و او را قبول دارد که خدا تابع او باشد و دعاها و خواسته هایش را اجابت کند یا خود را عبد و بنده تابع خدا می داند؟

چه بسا یکی از مهم ترین آزمایش های خداوند برای بندگان خوبی چون شما تاخیر در اجابت ها و سنجش میزان صبر و حسن ظن شما به خدا باشد. امام صادق (ع) می فرماید:

«اصل و اساس حُسن ظن به خدا، ریشه در «حُسن ایمان» و «سلامت دل» دارد. علامت و نشانه اش این است که هر چیزی را که می بیند (و هر راحتی و گرفتاری به او می رسد) با چشم بصیرت و پاک، و نگاهی ارزشمند به آن نگرد». (۱)

۵- استجابت دعا شرایطی دارد و موانعی که برای اجابت دعا باید شرایط را فراهم و موانع را برطرف نمود. از جمله مهم ترین موانع استجابت دعا، انجام گناه است. در دعای کمیل می خوانیم: "اللهم اغفر لی الذنوب التی تحبس الدعا". معلوم می شود برخی گناهانی که دعا را بازمی‏گرداند و مانع استجابت می‏ شوند.

پی نوشت:

۱. محدث النوری، مستدرک الوسائل، مؤسسه آل البیت، قم، ۱۴۰۸ ه. ق ، ج۲، ص۱۱۰. (مهر)