به گزارش جام جم آنلاین، فکت شیت آمریکایی که تنها پس از چند ساعت از بیانیه لوزان منتشر شد و به سرعت هم بازتاب آن در رسانههای دنیا و در ایران نمود یافت، دارای نکات و مواردی است که نشان میدهد،آمریکاییها زیاده خواهیهای خود را در آن منتشر کردهاند و خواهان چنین توافقی هستند.
مهمترین نکته در این فکت شیت برچیدن تحریمهایی است که به واسطه مسائل هستهای علیه ایران اعمال شده، همچنین بازدیدهای فراتر از متعارف و غیر قانونی از مراکز و تأسیسات هستهای و حتی غیر هستهای کشورمان در آن گنجانده شده که بارها پس از انتشار «گزاره برگ» از سوی مقامات آمریکایی بر روی آنها تأکید شده است.
در این میان همواره فکت شیت آمریکایی بارها از سوی مقامات کشورمان و تیم هستهای خاصه وزیر خارجه، رئیس سازمان انرژی اتمی و معاون وزیر خارجه با حضور در برنامههای تلویزیونی فکت شیت آمریکایی را تکذیب کردهاند و آن را برای خوشایند افکار عمومی خود دانستهاند.
اما با گذشت بیش از دو هفته از انتشار بیانیه لوزان، علیرغم تبلیغات منفی و گسترده آمریکاییها در باره گفتوگوهای هستهای و علیه توافق که بوی زیر میز زدن دارد، مقامات کشورمان علیرغم تأکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی که در دیدارهای سال جدید خود بیان کردند، اطلاعت کاملی را از فکت شیت ایرانی ارائه ندادهاند.
حضرت آیت الله خامنهای در دیدار اخیر خود فرمودند؛ «من به خود مسئولین هم این را گفتهام همین چند روز؛ مسئولین باید بیایند مردم را و بخصوص نخبگان را از جزئیّات و واقعیّات مطّلع کنند؛ ما چیز محرمانه نداریم، چیز مخفی نداریم. این مصداق همدلی با مردم است... الان فرصت خوبی است برای همدلی؛ یک عدّهای مخالفند، یک عدّهای اعتراض دارند؛ خیلی خب، مسئولین ما که مردمان صادقی هستند، مردمان علاقهمند به منافع ملّیاند، بسیار خب، یک جمعی از مخالفین را ــ از آن افرادی را که شاخصند ــ دعوت کنند، حرفهای آنها را بشنوند؛ ای بسا در حرفهای آنها یک نکتهای باشد که این نکته را اگر رعایت کنند، کارشان بهتر پیش برود؛ اگر چنانچه نکتهای هم نبود، آنها را قانع کنند؛ این میشود همدلی؛ این میشود یکسانسازی دلها و احساسها، و به تبع آن عملها. به نظر من بنشینند، بشنوند، بحث کنند. حالا ممکن است.»
پس از سخنان رهبر معظم انقلاب بود که تیم هستهای جلساتی را با منتقدین و موافقین توافق هستهای برگزر که تازهترین آن روز گذشته در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.
در این نشست سیاسی با موضوع گفتگوهای هستهای چندین نفر از منتقدین توافق سخن گفتند که در میان آنها یک نفر بیشتر جلب توجه میکرد.
محمد حسین موسویان که خود از مذاکره کنندگان ارشد تیم هستهای کشورمان بود و مدتی است در آمریکا به سر میبرد و مشغول تدریس و تحقیق است، به تهران آمده و در این نشست سخنرانی کرد.
مهمترین جمله او درباره گفتگوهای هستهای را شاید بتوان این جمله دانست که گفت؛همه میگویند که ما فراتر از NPT امتیاز دادیم، به نظر من این حرف درست است، اما این کار برای این است که قطعنامههای سازمان ملل فراتر از NPT است. اکنون ما براساس مصوبه مجلس NPT را اجرا میکنیم، بنابراین مذاکره کننده ما هرکس باشد مجبور است بین قطعنامههای سازمان ملل و NPT مذاکره کند.
رهبر معظم انقلاب در باره این که حدود و شیوه نظارتها بر فعالیتهای هستهای ایران باید چگونه باشد؟ فرمودند؛ «به هیچ وجه اجازه داده نشود که به بهانه نظارت، اینها به حریم امنیّتی و دفاعی کشور نفوذ کنند؛ مطلقاً. مسئولین نظامی کشور به هیچ وجه مأذون نیستند که به بهانه نظارت و به بهانه بازرسی و مانند این حرفها، بیگانگان را به حریم و حصار امنیّتی و دفاعی کشور راه بدهند، یا توسعه دفاعی کشور را متوقّف کنند؛ توسعه دفاعی کشور، توانایی دفاعی کشور، مشت محکم ملّت در عرصه نظامی، این بایستی همچنان محکم بماند و محکمتر بشود؛ یا حمایت ما از برادران مقاوممان در نقاط مختلف؛ اینها مطلقاً نبایستی در مذاکرات مورد خدشه قرار بگیرد.
تذکّر بعدی این است که هیچ شیوه نظارتی غیر متعارف که جمهوری اسلامی را به یک کشور اختصاصی از لحاظ نظارت تبدیل میکند، به هیچ وجه مورد قبول نیست. همین نظارتهای متعارفی که در همه دنیا معمول است، اینجا هم همان نظارتها باشد و نه بیشتر.»
در واقع چنین موضعی از سوی رهبر انقلاب، پروتکل الحاقی را رد میکند چون این پروتکل بازرسیهای غیر متعارف و غیر معمول را شامل میشود. ضمن این که ایشان در دیدار فرماندهان ارشد ارتش جمهوری اسلامی ایران، دستورالعمل پیشرفتهای روز به روز دفاعی را صادر کردند.
اما همچنان که شایهد تأکید آمریکا بر خواستههای خود بر سر توافق هستهای هستم و آنها فکت شیت خود را همان بیانیه لوزان معرفی میکنند، روسها هم پس از گذشت بیش از دو هفته از صدور بیانیه لوزان، آن را تأیید کردند. ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه آن را تأیید کرد.
آیا روسیه اکنون پس از گذشت بیش از یک سال و نیم از زمان آغاز گفتوگوهای هستهای، با آمریکا همراه شده است؟ برخی تحلیلگران اعتقاد دارند که به جریان افتادن فروش موشکهای پدافند اس 300 روسی به ایران با مذاکرات هستهای مرتبط است چرا که روسها میخواهند در وضعیت پس از توافق مهمترین شریک ایران باقی بمانند، برخی اعتقاد دارند که روسیه با تصمیم فروش اس 300 به ایران نشان داده که از حصول توافق نهایی ایران 1+5 مطمئن است.
اما مقامات کشورمان هم همچنان بر سر موضوع لغو تحریمهای هستهای پس از توافق تأکید دارند و رئیس جمهور بارها گفته است که توافقی امضا نمیشود مگر آن همه تحریمها بلافاصله پس از توافق لغو شود. آمریکاییها هم بر روی مواضع خود تأکید دارند و در تازهترین موضع آنها جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید گفته است؛ قاطعانه میگوییم، تحریمها به هیچ وجه یکجا برداشته نمیشود.
سخنگوی کاخ سفید به خواسته ایرانیان برای برداشته شدن یکجای تحریمها پرداخت و خیلی شفاف گفت: «معنی ندارد که ایران بگوید کف خواستههای ما، برداشته شدن یکجای تحریمها است. ما قاطعانه میگوییم؛ در صورت توافق، تحریمها به صورت مرحلهای کم خواهد شد.»
وی افزود: «ایران در توافق نهایی، تعهدات بسیار جدی به 1+5 خواهد داد و اگر به بازرسیهای سرزده تن دهد و اقدامات چشمگیر و مهم را در راستای تعهدات خود به کار بندد، آنگاه روند تخفیف تحریمها آغاز خواهد شد.»
و البته کارشناسان و تحلیلگران اعتقاد دارند که پس از توافق احتمالی، نه تنها فشارها بر ایران کاهش نخواهد نیافت بکه افزایش هم مییابد و در قبال توافق هستهای تنها چند مورد از تحریمها تعلیق میشود و هیچ تأثیری هم بر روی اقتصاد کشور نخواهد داشت.
و اکنون به نظر میرسد زمان انتشار «گزاره برگ» ایرانی است تا به همه این مواضع، تندرویها و زیاده خواهیهای آمریکا پاسخ داده شود.
محمد صفری - جام جم آنلاین
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد