طرحی که نمایندگان پنج دوره مجلس نتوانسته اند آن را تصویب کنند

بعد از رای نمایندگان به کلیات طرح و تذکر علی لاریجانی رئیس مجلس به نمایندگان در باب ارجاع آن به کمیسیون شوراها برای بررسی های کارشناسی، رئیس این کمیسیون خبر از رسیدن پیشنهادهای فراوان برای اصلاح مواد و تبصره های آن داد.

استانی شدن انتخابات یکی از موضوعات بحث برانگیز در دوره های اخیر قانونگذاری بوده و بحث در این زمینه که از مجلس پنجم آغاز شده است تا امروز در مجلس دهم ادامه دارد.

هرچند درمورد طرح استانی شدن انتخابات بحث و مجادله همچنان در مجلس ادامه دارد ولی این بار با وجود مخالفتهای صورت گرفته، نمایندگان دوره دهم به کلیات این طرح رای داده و بررسی و ورود به جزئیات آن را لاجرم ساخته اند تا در صورت مشخص شدن ،ابعاد تصمیمات و پیشنهادها ،تغییر تعیین حدود جدید حوزه های انتخابیه با نگاه به ارتقای سطح کیفی مجلس، محور برگزاری انتخابات مجلس قرار گیرد.

طراحان و نمایندگان موافق این طرح در دفاع از آن، لزوم غلبه نقش ملی نمایندگان بر نقش محلی، ارتقای سطح کیفی و افزایش کارایی مجلس ،حذف رقابت شدید و اختلاف برانگیز قومی، عادلانه شدن نظام انتخاباتی و کنترل تخلفاتی نظر خرید و فروش رای را عنوان کرده‌اند ،اما در عوض مخالفان با استناد به همین مزایا و زیر سوال بردن طرح تاکید دارند که بالا رفتن هزینه های انتخاباتی، از بین رفتن روابط میان مردم و نمایندگان و نادیده گرفته شدن مشکلات حوزه های انتخابیه کوچک و تکیه نامزدها به اربابان قدرت وثروت از معایب و پیامدهای منفی اجرای چنین طرحی خواهد بود.

طرح استانی شدن انتخابات چه می گوید؟

در طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی که یکی از مهمترین موضوعات این روزهای محافل خبری کشور شده به موضوعاتی چون محل زندگی نامزدها و نحوه انتخاب افراد از حوزه ها اشاره شده و در آن آمده است: نمایندگان هر حوزه استانی معادل تعداد نمایندگان حوزه‌های انتخابیه موجود در استان است که مستند به قانون تعیین محدوده حوزه‌های انتخاباتی مجلس شورای اسلامی مصوب ۱۳۶۶/۱/۳۰ و اصلاحیه‌های بعدی آن تعیین شده است.

بر مبنای پیشنهادهای کمیسیون ، رای‌دهندگان در هر حوزه انتخابیه می‌توانند به تعداد نمایندگان لازم برای استان از بین نامزدهای انتخاباتی استان، نمایندگان مورد نظر خود را انتخاب کنند اما حوزه‌های انتخابیه اقلیت‌های دینی از شمول این قانون مستثنی است.

در ادامه طرح آمده است: هر یک از داوطلبان نمایندگی مجلس شورای اسلامی باید منحصراً برای یکی از حوزه‌های انتخابیه موجود در استان ثبت‌نام کنند و ثبت‌نام در بیش از یک حوزه انتخابیه موجب لغو ثبت‌نام و محرومیت از داوطلبی نمایندگی آن دوره انتخابات مجلس خواهد شد.

علاوه بر شرایط مندرج در قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، هر داوطلب نمایندگی باید متولد محدوده جغرافیایی حوزه انتخابیه محل ثبت‌نام بوده یا سابقه نمایندگی مجلس از آن حوزه یا سابقه حداقل پنج سال سکونت در آن محدوده را داشته باشد.

همچنین از هر حوزه انتخابیه موجود در حوزه استانی، نامزد یا نامزدهایی که حداقل ۱۵ درصد آرای صحیح مأخوذه حوزه انتخابیه موضوع این قانون را کسب کنند و بالاترین رأی را در کل استان بدست آوردند، نماینده یا نمایندگان استان از آن حوزه انتخابیه محسوب می‌شوند.

وجود چنین موادی در جزئیات طرح، حالا باعث شده است تا نمایندگان مخالف، با رأی آوری کلیات طرح در تکاپوی تغییرات جدی در آن با ارایه پیشنهادهای متعدد باشند.

پیشنهادهایی برای اصلاح

رئیس کمیسیون شوراهای مجلس با اشاره به اینکه تاکنون بیش از 40 پیشنهاد به این کمیسیون ارجاع شده است، به جام جم آنلاین گفت که بیشترین پیشنهادها مربوط به کسانی است که مخالف کلیات هستند.

امیر خجسته نماینده همدان تاکید کرد: در بحث احزاب و ائتلافات حرف و سخن بسیار است و باید مبحث قومیت‌ها نیز موضوع با دقت وحساسیت در کمیسیون مطرح و بررسی شود.

وی با اشاره به اینکه مخالفان در ایراداتی که به طرح وارد می کنند کم شدن مشارکت را دلیل اصلی مخالفت می دانند، گفت: نه تنها اینطور نیست بلکه ما می گوییم مشارکت بیشتر خواهد شد چون هر کس سعی می کند در شهرستان خود تلاش کند که همشهریانش را ترغیب به حضور در انتخابات کند.

نماینده همدان در پاسخ به احتمال تخلف در رابطه با سکونت نامزدها در شهری که قصد دارند از آن نقطه در انتخابات حضور یابند وجمع کردن استشهاد دروغین افزود:چنین چیزی غیر ممکن است چرا که فرد باید متولد همان ناحیه باشد یا پنج سال سکونت قطعی در منطقه داشته باشد.

خجسته در پاسخ به اینکه اگر این ایرادات بر طرف شود آیا نمایندگان مخالف به تصویب آن رضایت خواهند داد؟، گفت: روز به روز جمع مخالف بیشتری به موافق تبدیل می شوند .

وی در مورد نظر نهایی شورای نگهبان در این زمینه گفت: در حال صحبت با دوستان شورا هستیم و سعی می‌کنیم نظراتی را که دارند تبیین کنیم، در مورد دولت هم که مخالف طرح است آقای نوبخت موافقت خود را اعلام کرده اند.

چکش کاری بیشتر؛ طرح بهتر

هادی حسینی نماینده قائم شهر و موافق طرح استانی شدن انتخابات نیز به جام جم آنلاین گفت: هر چه بیشتر مشکلات طرح در کمیسیون چکش کاری و رفع شود و بدون ایراد به صحن بیاید خیلی بهتر است.

وی افزود:دربرخی موضوعات مثل مناطق مرزی، اقلیت ها، شیوه‌های انتخاب ،درصد آرای پایه و دسترسی مردم به نمایندگان دغدغه هایی وجود دارد که باید حل شود.

الان وقت طرح انتخاباتی نیست

از سوی دیگر، بهروز نعمتی عضو هیات رئیسه مجلس گفتگو با خبرنگار جام جم آنلاین ضمن تایید طرح مذکور گفت:با توجه به بعد زمانی و نزدیکی به انتخابات الان صلاح نبود این طرح در مجلس مطرح شود.

اسماعیل جلیلی نماینده مسجد سلیمان نیز در مخالفت با این طرح به جام جم آنلاین گفت: هر تغییری در ساختار انتخابات نیاز به الزامات و پیش نیاز هایی دارد که بدون توجه به آن نمی توان تبعات منفی یا غیر اثر بخش بودن آن را نادیده گرفت.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه افزود: با طرح استانی شدن انتخابات مجلس، هرچند نوع نگاه و فعالیت نمایندگان به رویکرد استانی و ملی تغییر می کند اما باید دانست در آن صورت، مجموعه فعالیتهایی که نمایندگان تا امروز درگیر آن بوده اند به نوعی رها می شود و موضوع ارتباط نمایندگان با مردم حوزه های انتخابیه خود با اختلال مواجه می گردد.

جلیلی تصریح کرد: من معتقدم پیش از استانی کردن انتخابات مجلس، ابتدا باید اختیارات مدیریت شوراهای شهر و روستا و پاسخگویی به مردم باز تعریف شود و بعد، مجموعه فعالیتهای نمایندگان در یک قلمرو استانی تعریف گردد.

نماینده مسجد سلیمان گفت: در این طرح اگر ائتلافات قومی و مذهبی باب شود اربابان قدرت و ثروت برای اینکه بتوانند افراد را تحت تاثیر خود قرار دهند با نفوذ در ساختار سیاسی، اثرات نامطلوبی را در آینده ایجاد خواهند کرد.

باید تلاش کنیم ایرادات باقی نماند

قاسم جعفری نماینده بجنورد و عضو کمیسیون آموزش وتحقیقات مجلس هم به عنوان مخالف طرح استانی شدن انتخابات تاکید دارد: با تصویب کلیات طرح، چاره ای جز حل شدن مشکلات آن هنگام بررسی جزئیات در صحن مجلس نیست.

جعفری افزود: حالا که کلیات تصویب شده، باید تلاش کنیم تا جایی که ممکن است در جزییات، ایرادات طرح برطرف شود.

وی در پاسخ به اینکه آیا ایرادات قابل برطرف شدن هست؟، اظهارداشت: بسیاری از ایرادات چون ناشی از اصل قضیه و مساله استانی شدن انتخابات است را نمی توان در جزئیات بر طرف کرد، اما بالاخره باید پیشنهاد داد تا ایرادات آن هر چه بیشتر کاهش یابد.

فاطمه امیری - جام جم آنلاین