با وجود این همزمان با نزدیک شدن به پایان ضربالاجل مذاکرات، بهنظر میرسد اهمیت رعایت چارچوب مذاکرات بیشتر نمایان شده و فردا در حالی دور تازهای از گفتوگوهای هستهای آغاز میشود که در تهران، آخرین توصیهها به تیم مذاکرهکننده، رعایت چارچوب مورد تاکید رهبر انقلاب برای دفاع از منافع ملی کشورمان است.
پس از آنکه رئیس ستادکل نیروهای مسلح در پیامی، درباره مذاکرات هستهای به تیم مذاکرهکننده توصیههایی کرد، دیروز نوبت به مجلس رسید تا بار دیگر بر رعایت خط قرمزها در جریان گفتوگوها تاکید کند.
در همین راستا 200 نماینده مجلس با صدور بیانیهای، وزارت خارجه را موظف به ارائه نتایج مذاکرات هستهای به مجلس دانستند و ضمن تقبیح ادبیات تهدیدآمیز واشنگتن در جریان مذاکرات، خاطرنشان کردند: «وارد کردن مصوبه کنگره به عنوان مولفه جدیدی در تأئید نتایج مذاکرات نمیتواند عامل چانهزنی دیگری به حساب آید، بلکه به عکس مذاکرهکنندگان محترم کشور باید در مورد تاثیرات ورود این عامل، واکنش مناسب نشان دهند و آن را در نتایج مذاکرات بهطور جدی در نظر بگیرند.»
در این بیانیه همچنین خاطرنشان شده است: «شرایط بازرسیهای آژانس صرفا مطابق عرف و قواعد بینالمللی مجاز میباشد و همانگونه که خروج از چارچوب NPT برای کشورها امری مذموم میباشد، بعضی نظارتهای آژانس نیز تخریبکننده NPT خواهد بود، لذا رعایت این نظامات باید در نتیجه مذاکرات دیده شود.»
همزمان محمدرضا باهنر، نایب رئیس مجلس نیز در سخنانی در برنامه تلویزیونی نگاه یک در رابطه با گفتوگوهای هستهای ایران با 1+5 گفت که «مذاکره زیر سایه تهدید دیگر نامش مذاکره نیست. اگر قرار باشد ما را با مسائل نظامی تهدید کنند دیگر سرداران دیپلمات خود را به میدان نمیفرستیم و از دیگران و امکانات دیگر خود استفاده میکنیم.»
همزمان برخی نمایندگان طرح 3 فوریتی توقف مذاکرات هستهای را دنبال میکنند که گفته شده تا به حال 50 نماینده آن را امضا کردهاند.با این حال به نقل از رئیس مجلس گفته شده که او با طرح 3 فوریتی توقف مذاکرات مخالفت کرده و گفته «واکنش مجلس به سنا نباید جو زده باشد.»
نگرانی نمایندگان مجلس از بدعهدی طرف مقابل در مذاکرات است. همان نکتهای که علیاکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی دیروز در مراسم گرامیداشت شهدای هستهای بر آن تاکید کرد و گفت: «از حالا روی یکسری مباحثی که توافق کردیم دبه درمیآورند... ما به دنبال توافق هستیم ولی نه به هر قیمتی.»
مذاکرات، میدان گاوچرانی نیست
منصور حقیقتپور، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره اهمیت توجه به چارچوبهای مدنظر رهبر انقلاب در گفتوگوهای هستهای به «جامجم» میگوید: حرف اصلی این است که مذاکرات باید با عزت پیگیری شود و تیم مذاکرهکننده هر کجا احساس کرد مسیر مذاکرات با تهدید و بیاحترامی همراه است، میز مذاکرات را ترک کند و تا وضعیت مذاکرات طبیعی نشده، گفتوگوها را از سر نگیرند.
او با تاکید بر اینکه دلیل تهدیدهای واشنگتن ضعف آمریکاییها از رسیدن به موفقیت در مذاکرات و تحمیل دیدگاههایشان به تیم مذاکرهکننده ایرانی است، خاطرنشان میکند: آمریکاییها یا قاعده بازی را بلد نیستند، یا میز مذاکره را با میدان گاوچرانی اشتباه گرفتهاند.
وی با تاکید بر اینکه رعایت چارچوبهای تبیین شده برای مذاکرات از سوی رهبر انقلاب به پیشرفت گفتوگوها کمک میکند، اظهار میکند: بیانات رهبر معظم انقلاب مذاکرات را روی ریل عزت قرار داده و ترجمهای دیگر از فرمایشات امام حسین (ع) مبنی بر نفی زندگی با ذلت است که به طرف مقابل یادآوری میکند، پذیرش ذلت در قاموس شیعه ناشدنی است.
رعایت چارچوبها، ضامن موفقیت مذاکرات
محمدرضا خباز، معاون امور تقنینی معاونت پارلمانی ریاست جمهوری نیز در اینباره معتقد است؛ چارچوبی که رهبر معظم انقلاب طراحی میکنند، برای همه آنها که در نظام مسئولیتی دارند و برای همه مردم لازمالاجراست و تضمینکننده انسجام ملی در برابر دشمنانی است که از اتحاد ملی ما ضربه خوردهاند.
وی به «جامجم» میگوید: اگر هر کسی ساز خود را بزند، کشور دچار آسیب خواهد شد و بنابراین رعایت چارچوبهای مورد تاکید رهبری نظام از سوی تیم مذاکرهکننده ضروری است و برای همین هم اگر تیم مذاکرهکننده در رعایت این چارچوبها از ما مقیدتر نباشند، کمتر نیستند.وی با این حال از برخی وسواسهای غیرضروری در تکرار هشدار به رعایت خطقرمزها انتقاد کرده و از منتقدان تیم مذاکرهکننده میخواهد با تکرار برخی هشدارها باعث دلسردی دیپلماتها نشوند.
خباز توجه تیم مذاکرهکننده به مکر دشمن را ضروری دانسته و با این حال معتقد است که انتقادهای بیرویه از مذاکرات بدون توجه به دستاوردهای این گفتوگوها میتواند به تضعیف موقعیت کشورمان در مذاکرات منتهی شود.
وی با بیان اینکه رعایت چارچوبهای مدنظر رهبری به پیشرفت مذاکرات کمک کرده است، خاطرنشان میسازد: منطق، عقل و شرع حکم میکند که خطوط قرمز مورد نظر رهبر معظم انقلاب رعایت شود و همه باید بدانند که این مذاکرات با هر نتیجهای، به پای نظام نوشته شده و رسیدن به نتیجه یا نرسیدن به توافق، تجربهای برای کشورمان و نشانی از این واقعیت است که ملت ایران برخلاف تبلیغات صورت گرفته اهل مذاکره است.
فرمایشات رهبر ی، پشتوانه تیم مذاکرهکننده
حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی نیز بر این عقیده است که فرمایشات رهبری پشتوانه تیم مذاکرهکننده بوده و طرحها و بیانیههای مجلس درباره گفتوگوها نیز با هدف تقویت دیپلماسی کشورمان بوده و هدف نهایی همه ارکان نظام، حفظ منافع ملی است. او در گفتوگو با «جامجم» با بیان اینکه هیچکس در کشور با مذاکرات مخالف نیست، تاکید میکند که همه بر سر دستیابی به یک توافق خوب اجماع داریم هرچند تا به یک توافق صریح و غیرقابل تفسیر نرسیم، نمیشود فهمید که در مذاکرات خطوط قرمز بهخوبی رعایت شده و ملاحظات موجود درباره بازرسیهای آژانس در نظر گرفته شده است یا نه.
وی با اشاره به دغدغههای مجلس درباره مذاکرات یادآور میشود: مذاکرات آدابی دارد که طرف مقابل باید آن را رعایت کند. مثلا نمیشود در حین مذاکره تهدید کرد و در مسیر تعامل، به تقابل روی آورد. وی ادامه میدهد: یک عامل دیگر برای نگرانی، مداخله سنا در مذاکرات است، آن هم درحالی که ما 1+5 را طرف مقابل برای گفتوگو میدانیم نه سنا و کنگره آمریکا را که بخواهند توافق را تائید و بر آن نظارت کنند؛ بنابراین نمایندگان از تیم مذاکرهکننده میخواهند که بساط تهدیدات طرف مقابل را جمع کرده و مذاکرات را در چارچوب مشخص شده به پیش ببرند.
گروه سیاسی - روزنامه جام جم
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد