از سردار تا کواچ روی تور والیبال ایران

همان روزها بزرگان تیم تصمیم گرفتند مربی خارجی بیاورند و از آن روز تاکنون بیش از نیم قرن از حضور مربیان خارجی در تاریخ والیبال ایران می‌گذرد. سردار نصرالله‌خان - که بازیکنان ملی‌پوش وقت او را از عوامل شکست تیم ملی برابر تیم ژاپن می‌دانستند- رموز مربیگری را بلد نبود اما روی داوران نفوذ عجیبی داشت، بنابراین حضور او در ایران می‌توانست از اتفاقات مشابه جلوگیری کند. این تصویری از مناسبات بین‌المللی والیبال ایران در آغاز دهه 40 بود این مرد پاکستانی روز والیبال در آسیا رفت و آمد مربیان خارجی را از روزگاران گذشته تا امروز بنا نهاد.

طی این نیم قرن، مربیانی مانند ماتسو موتو - که صرفا مربی والیبال ساحلی بود- از طریق رایزنی‌های فرهنگی ایران و ژاپن به ایران آمد و چند سالی اینجا کار کرد تا همراه ایوان بوگاینکف والیبال ایران را سر زبان‌ها بیندازند. با این که قبل از انقلاب مربیان خوبی مانند پروفسورایم و یا پارک سونگ در کار پایه‌ای والیبال تحولی نو ایجاد کردند اما پیشرفت سال‌های اخیر را نمی‌توان با ایوان، مرد چشم‌تیله‌ای روسی نادیده گرفت.

ایوان برنامه پایه‌ای را با سبک و سیاق روس‌ها برای والیبال ایران نوشت، اما وقتی حرف‌هایش یکنواخت شد و کارهای تمرینی‌اش هویت فنی خود را از دست داد، به یک مربی عادی در والیبال تبدیل شد. با وجود این، در سال‌های آخر حضورش در ایران همچنان می‌توانست استعدادهای ناب این ورزش را شناسایی و معرفی کند. والیبال در روزگاران پایانی دوره کار ایوان، به مردی پرانرژی‌تر و مسلط‌تر بر فراز تور نیاز داشت البته با تسلط بیشتر بر زبان انگلیسی.

از دوران پارک سونگ پیش از انقلاب تا آغاز کار پارک کی‌وون- 2 کره‌ای والیبال ایران- 2 دهه گذشته است اما بسیاری از مربیان و کارشناسان والیبال کارایی این دو مربی کره‌ای را در والیبال ایران تحسین می‌کنند. پارک کی‌وون 12 سال در ایتالیا مربیگری کرده و به رموز والیبال ایتالیا کاملا آشنا بود، بنابراین حضور این مربی می‌توانست ارزش‌های فنی بازیکنان ایرانی را افزایش بدهد؛مردی اخمو و بداخلاق اما کاربلد. پارک نخستین مربی خارجی بود که برای اولین‌بار بحث داشتن آنالیزور در کادر فنی تیم‌های ایرانی را به‌صورت جدی دنبال کرد. او در زمینه بدنسازی والیبال نیز آموزه‌های تازه‌ای با حضور دستیار ایتالیایی‌اش به ایران آورده بود.

پس از پارک در رده جوانان ست کوویچ، از مربیان بحث‌برانگیز والیبال ایران بویژه در شیوه تمرین‌دهی بود. همچنین کیاچ و گائیچ در تیم ملی نتوانستند شرایط خوبی ایجاد کنند، بخصوص گائیچ که مربی پروازی والیبال بود و طی مدت حضورش در ایران منتقدان زیادی داشت. خولیو ولاسکو بعد از گائیچ به ایران آمد. شیوه او ابتدا مقاومت برابر برخی پدیده‌های آن زمان والیبال ایران بود، اما با گذشت زمان فهمید با تفاهم و وحدت و انسجام بین همه اهالی توپ و تور می‌تواند به موفقیت‌های بزرگی نایل آید، از این‌رو برنامه‌هایش را در فضایی کاملا اعتمادی و اعتقادی تنظیم کرد و نتایج خوب آن را هم دید.

او بعد از دو پارک در والیبال ایران، تاثیری استثنایی داشت تا جایی که برخی هواداران ولاسکو، از او به‌عنوان ژنرال والیبال ایران نام می‌برند. به این ترتیب تعدادی از مربیان خارجی بویژه ولاسکو دروازه‌های طلایی والیبال جهان را روی والیبال ایران بازکردند. والیبال ایران از سویی با تبلیغات بین‌المللی با ولاسکو تحت توجه بود و از طرفی این مرد آرژانتینی دانش کافی در روان‌شناسی ورزشی داشت، تا جایی که اثرات جادویی او در شناساندن والیبال ایران در جهان کاملا مشهود بود.

نیم قرن بعد از نصرالله‌خان، اینک تیم ملی را اسلوبودان کواچ به فنلاند برده، آن هم قبل از لیگ جهانی که دوره سوم حضور تیم ملی در این بازی‌هاست.

ملی‌پوشان والیبال سه بازی در فنلاند برگزار می‌کنند و سپس به جمهوری چک می‌روند تا برابر این کشور هم 2 بازی تدارکاتی برگزار کنند. بازی‌های تدارکاتی ایران شبیه بازی‌هایی که قرار است در لیگ جهانی برگزار کند، نیست. این بازی‌ها می‌تواند فشار تمرینات بدنسازی را در روزهای باقیمانده تا آغاز لیگ جهانی کمتر کند و مروری باشد بر کارهای گروهی کواچ که برای رویارویی با رقبا در نظر گرفته است. بازی با فنلاند و جمهوری چک،‌ در شرایطی به‌عنوان بازی‌های تدارکاتی ایران در نظر گرفته شده است که تیم ملی در لیگ جهانی با دیدار برابر آمریکا، لهستان و روسیه کار بسیار دشواری دارد.

هرچند کواچ مردان والیبال ایران را در این رقابت‌های سخت برگزیده است، اما حضور با 17 بازیکن در اردوی فنلاند و چک نشان می‌دهد او در پی دادن فرصت‌های تازه به برخی تازه‌واردهاست. سرمربی تیم ملی بعد از سفر جمهوری چک و در مسیر آمریکا برای بازی با این تیم در لیگ جهانی 4 نفر را به ایران بازمی‌گرداند.

17 بازیکن تیم ملی شهرام محمودی، میلاد عبادی‌پور، سامان فائزی، میرسعید معروف، فرهاد قائمی، سیدمحمد موسوی، حمزه زرینی، فرهاد ظریف، عادل غلامی، امیر غفور، مجتبی میرزاجانپور، مهدی مهدوی، آرش کشاورزی، عبدالرضا علیزاده، میکائیل تاجر، رضا عابدینی و محمدحسن صنوبری هستند که حضور عابدینی از کاله در بین نفرات قابل توجه است. این بازیکن بعد از درخشش در لیگ یک به تیم ملی دعوت شد و اکنون از بازیکنان مورد توجه کواچ است.

وقتی تیم ملی در پراگ، پایتخت جمهوری چک به‌سر می‌برد، محمدجواد معنوی‌نژاد و پوریا فیاضی که تیم ملی زیر ۲۳ سال را در مسابقه‌های قهرمانی آسیا همراهی می‌کنند، از میانمار به این کشور می‌روند و تعداد بازیکنان تیم ایران به ۱۹ بازیکن در جمهوری چک خواهد رسید. پس از پایان اردوی جمهوری چک 4 بازیکن به ایران بازخواهند گشت و تیم ملی همراه ۱۵ بازیکن راهی آمریکا می‌شود تا در هفته نخست لیگ جهانی والیبال به مصاف قهرمان این رقابت‌ها برود. امسال لیگ جهانی والیبال در 3 سطح و با حضور ۳۲ کشور جهان برگزار می‌شود که تیم ایران در گروه دوم سطح یک با تیم‌های آمریکا، روسیه و لهستان همگروه است.

ایران در دور مقدماتی لیگ جهانی

دور مقدماتی سطح یک لیگ جهانی والیبال از جمعه هشتم خردادماه آغاز می‌شود و به مدت شش هفته یعنی تا یکشنبه ۱۴ تیرماه ادامه خواهد داشت. دور نهایی این رقابت‌ها نیز ۱۵ تا ۱۹ جولای (۲۴ تا ۲۸ تیرماه) به میزبانی شهر ریودوژانیروی برزیل پیگیری می‌شود که علاوه بر 5 تیم سطح یک، قهرمان رقابت‌های سطح 2 در آن حضور دارند. تیم ایران در مرحله مقدماتی لیگ جهانی والیبال سال ۲۰۱۵، 4 مسابقه با آمریکا برگزار می‌کند‌ که برنامه آن به این ترتیب است:

شنبه 9 خرداد ـ ایالات متحده

آمریکا ـ ایران

لس‌آنجلس ساعت19، تهران ساعت 6 و 30 دقیقه صبح یکشنبه 10 خرداد در سالن دانشگاه کالیفرنیا

یکشنبه 10خرداد ـ ایالات متحده

آمریکا ـ ایران

لس‌آنجلس ساعت 16، تهران ساعت 3 و 30 دقیقه بامداد دوشنبه 11 خرداد در سالن دانشگاه کالیفرنیا

جمعه 29 خرداد ـ ایران

ایران ـ آمریکا

تهران سالن 12 هزار نفری آزادی، ساعت 21 (دوم ماه رمضان)

یکشنبه 31 خرداد ـ ایران

ایران ـ آمریکا

تهران، سالن 12 هزار نفری آزادی، ساعت 21 (چهارم ماه رمضان)

محمد رضاپور / گروه ورزش