تروریسم دشمن مشترک جامعه جهانی است

چین دست‌کم در شورای همکاری‌های شانگهای و نیز شورای امنیت سازمان ملل متحد از حضور و مواضع ایران یا متحدانش دفاع کرده است. درگفت‌وگوهای هسته‌ای نیز چین نقش غیرقابل انکاری دارد. با این حال چینی‌ها در نظر مردم ما متهم هستند که اجناس‌شان بنجل یا با کیفیت پایین است، در تحولات خاورمیانه نیز حضوری نداشته و تنها به برخی اظهارنظر یا صدور بیانیه اکتفا می‌کنند، در سطح بین‌المللی پکن تنها به منافع خود می‌اندیشد و بس. جهان امروز اما جهان ارتباطات و داد و ستدهای دوجانبه و چندجانبه فرهنگی، سیاسی و اقتصادی است. به همین مناسبت با آقای پانگ‌سن، سفیر جدید جمهوری خلق چین در ایران به گفت‌وگو نشسته‌ایم تا این مسائل را واکاوی کنیم.

مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 به یکی از حساس‌ترین مراحل خود رسیده است. از آنجا که چین یکی از کشورهای حاضر در این مذاکرات است و انتظار می‌رفته یا می‌رود که نقشی مثبت در این روند ایفا کند، می‌خواهیم بدانیم پکن برای به نتیجه رسیدن این گفت‌وگوها چه ابتکارعملی به خرج داده و چه طرح‌هایی را در دست اجرا دارد؟

مذاکرات مربوط به برنامه هسته‌ای ایران 12 سال است ادامه دارد. پیشرفت این گفت‌وگوها در دو سه سال اخیر مثبت بوده است. در حال حاضر ایران با جدیت وارد مذاکرات شده و پیشرفت‌هایی به‌دست آمده که تداوم آن نیازمند کوشش‌های همه طرف‌های حاضر در مذاکرات است. فکر می‌کنم روند رو به جلوی مذاکرات نیازمند رعایت اصل تساوی و نیز مبتنی بر چارچوب یک بازی برد ـ برد است نه یک بازی با حاصل جمع صفر. همان ‌طور که می‌دانید، روند مثبت گفت‌وگوها باعث شد توافقنامه اولیه‌ای در ژنو به امضا برسد و اکنون نیز همه طرف‌ها مشغول گفت‌وگوهایی فشرده هستند تا قبل از 30 ژوئن به یک توافق جامع برسند. در همین چارچوب و با هدف رسیدن به یک توافق نهایی جامع، چین همواره نقش مثبتی را ایفا کرده و از همه طرف‌ها خواسته‌ایم به مذاکرات ادامه داده و با یکدیگر در تماس باشند تا از قطع گفت‌وگوها خودداری شود. ما پیشنهادات خود برای تسهیل دستیابی به توافق نهایی را چه در زمینه غنی‌سازی اورانیوم، چه بازطراحی رآکتور اراک و چه لغو تحریم‌ها ارائه داده‌ایم و در سطوح مختلف، چه در رایزنی با ایران و آمریکا و چه سایر کشورها، مذاکرات را به‌ طور جدی مورد توجه قرار داده‌ایم. چین همین نقش سازنده را در مرحله آینده مذاکرات ادامه داده و امیدواریم با به نتیجه رسیدن توافق جامع، هم حق ایران در استفاده از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای تأمین شود و هم نگرانی‌ جامعه بین‌المللی درباره برنامه هسته‌ای ایران برطرف شده و این اطمینان حاصل شود که این برنامه هسته‌ای صرفا صلح‌آمیز است. همچنین در پی توافق هسته‌ای و با لغو تحریم‌ها، اقتصاد ایران در فضای مناسب‌تری قرار خواهد گرفت و ایران می‌تواند تبادلات اقتصادی خود را با همه کشورها گسترش دهد. ما هم امیدواریم با لغو تحریم‌ها، روابط اقتصادی ایران و چین توسعه پیدا کند.

آقای سفیر، در هفته‌های اخیر شاهد برخی اختلافات داخلی در واشنگتن بر سر مذاکره هسته‌ای با ایران بودیم. در پی همین اختلافات، کنگره آمریکا طرحی را به تصویب رساند که اجرای توافق احتمالی میان ایران و 1+5 در فرجام گفت‌وگوها را منوط به تائید و نظارت کنگره می‌کند. با توجه به این‌که مذاکرات هسته‌ای میان ایران و شش قدرت جهانی و نه صرفا آمریکاست، آیا فکر نمی‌کنید چنین اختلافاتی به تضعیف کشورهای حاضر در مذاکرات هسته‌ای ازجمله چین بینجامد؟

واقعیت این است که مذاکرت درباره برنامه هسته‌ای ایران موضوع مهمی است، بنابراین بین شش کشور طرف مذاکره با تهران، اختلاف‌نظرهایی وجود دارد که طبیعی است. تا جایی که من اطلاع دارم، تیم مذاکره‌کننده آمریکا و وزارت خارجه این کشور، در حال رایزنی با کنگره هستند تا این موضوع را منتقل کنند که توافق احتمالی با ایران یک توافق خوب است. با این همه من امیدوارم این سیاست و به طور کلی مسائل مربوط به امور داخلی شش کشور، تأثیر منفی بر مذاکرات نگذارد.

روابط اقتصادی

شما از لغو تحریم‌های ایران در صورت امضای توافق هسته‌ای سخن گفتید. با وجود این برخی با اشاره به مناسبات خوب اقتصادی تهران و پکن این ‌طور گمانه‌زنی می‌کنند که ممکن است برداشته شدن تحریم‌ها، به سود چین نبوده و این کشور رقبایی تازه در بازار ایران پیدا کند. شما فکر می‌کنید روابط اقتصادی ایران و چین پس از لغو تحریم‌ها به چه سمت و سویی خواهد رفت؟

در شرایط تحریم ایران، حجم مبادلات اقتصادی میان ایران و چین به بیش از 50 میلیارد دلار رسیده و در شش سال گذشته چین بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران به ‌شمار می‌آمده است. واقعیت این است که اقتصاد دو کشور مکمل هم بوده و همین امر باعث شده تا با وجود تحریم‌های اقتصادی ایران که محدودیت‌هایی ازجمله در زمینه انتقال پول یا خرید نفت را به ‌وجود آورده، سطح همکاری‌های تهران و پکن بالا بماند. البته ما امیدواریم مشکل تحریم برطرف شود، اما اقتصاد مکمل ایران و چین باعث شد تا همکاری‌های ما همچنان ادامه پیدا کند. ایران دارای منابع انرژی فراوانی است و ما نیز در زمینه توسعه زیرساخت‌ها مزایای خود را داریم و بنابراین زمینه‌های همکاری‌ بسیاری وجود دارد. ایران و چین می‌توانند در زمینه قطارهای سریع‌السیر، بهینه‌سازی شبکه قدیمی خط آهن یا توسعه شبکه تلفن همراه همکاری کرده و به این ترتیب حجم مبادلات اقتصادی دو کشور تا 60، 70 یا حتی 100 میلیارد دلار افزایش پیدا کند.

در دوره تحریم‌ها به دلیل همان رونق روابط اقتصادی که میان دو کشور وجود داشت و شما بر آن تاکید کردید، بخشی از منابع پولی ایران در چین ماند و تهران نتوانست به سبب محدودیت‌های بانکی به پول ناشی از فروش نفت خود دسترسی داشته باشد. پس از امضای توافق احتمالی میان ایران و 1+5، پکن چه برنامه‌ای برای بازگرداندن این سرمایه‌های بلوکه شده به تهران دارد؟

در رابطه با پول نفتی که فعلا در چین هست، کارگروهی مشترک تشکیل شده و پروژه‌هایی نیز معرفی شده که برخی از آن تصویب شده و بخشی در حال مذاکره است تا در این خصوص تصمیم‌گیری شود.

تهران همیشه قدردان همکاری‌های مشترک با چین در زمینه انتقال تکنولوژی به کشورمان بوده است. با این همه در افکارعمومی ایران، گلایه‌هایی در زمینه کیفیت پایین برخی کالاهای چینی وجود دارد که این ذهنیت منفی، می‌تواند به مزیت‌های رقابتی پکن در بازار کشورمان آسیب بزند. شما چه توصیه‌هایی به تجار چینی برای بهبود کیفیت محصولات صادراتی خود به ایران دارید و دولت چین چه تمهیداتی را برای رفع مشکلات معطوف به کیفیت پایین برخی اجناس چینی اندیشیده است؟

همان ‌طور که می‌دانید، تنوع محصولات چینی بالاست و از محصولاتی با تکنولوژی بالا تا کالاهایی برای مردم عادی را در بر می‌گیرد. البته من وجود برخی تولیدات تقلبی چینی را رد نمی‌کنم و واقعیت این است که مردم چین هم قربانی همین محصولات تقلبی هستند. با این حال ما اهمیت بالایی برای ورود کالاهای باکیفیت چینی به ایران قائل هستیم و برای تحقق این امر نیاز به همکاری‌هایی از جانب هر دو طرف داریم. اولا چین باید کنترل خود بر تولیدات داخلی را افزایش دهد تا محصولاتی بی‌کیفیت تولید نشود و سختگیری کند که چنین تولیداتی حتی در صورت تولید، به کشورهای دیگر صادر نشود. بنابراین دولت چین با سازوکارهای نظارتی خود، کارخانجات تولیدکننده محصولات بی‌کیفیت را جریمه کرده و همزمان با دقت در رعایت استانداردها، کوشش می‌کند فناوری در تولید محصولات چینی بالا رفته و این محصولات بتوانند قدرت رقابت خود را حفظ کنند. از سوی دیگر ما امیدواریم واردکنندگان ایرانی نیز شریک قابل اعتمادی را انتخاب کرده و نیز این درخواست را از گمرک ایران داریم که در زمینه کنترل کیفیت سختگیری کنند تا سودجویان نتوانند اجناس بی‌کیفیت خود را وارد کشور شما کنند. من مطمئن هستم اگر هر دو کشور در زمینه رعایت استانداردها، دقت و نظارت لازم را داشته باشند، این مشکلی که اشاره کردید، بتدریج رفع خواهد شد.

ما هم امیدواریم آقای سفیر. البته همان‌ طور که اشاره کردید، همکاری‌های تهران و پکن زمینه‌های بسیاری دارد. شاید به همین دلیل است که چندی قبل اعلام شد رئیس‌جمهور چین به تهران سفر خواهد کرد. می‌خواهم بدانم این سفر دقیقا چه زمانی انجام می‌شود و چه موضوعاتی در دستور کار سفر آقای‌شی‌جین‌پینگ خواهد بود؟

آقای دکتر روحانی از رئیس‌جمهور خلق چین دعوت کرده‌اند تا به ایران سفر کنند و ایشان نیز در پاسخ گفته‌اند حتما به تهران سفر خواهند کرد. اخیرا در جریان دیدار روسای ‌جمهور دو کشور در باندونگ اندونزی هم قرار بر این شد که تاریخ این سفر با هماهنگی دو طرف مشخص شود. طی سفر آینده جناب آقای شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهور خلق چین به ایران، دو طرف درباره مسائل امنیتی، منطقه‌ای و بین‌المللی تبادل نظر می‌کنند و مطمئن هستم این سفر برای ارتقای همکاری‌های دوجانبه، توسعه نوار اقتصادی جاده ابریشم و راه ابریشم دریایی در قرن بیست و یکم مهم خواهد بود.

شما به موضوع مهم جاده ابریشم و توسعه آن اشاره کردید. یکی از دغدغه‌های موجود در رابطه با توسعه جاده ابریشم، تأمین امنیت آن است. با توجه به چالش‌های امنیتی موجود در خاورمیانه، نقش ایران در ثبات جاده ابریشم را چطور ارزیابی می‌کنید؟

البته که جاده ابریشم جنبه‌های مختلفی دارد و نه تنها جاده و شبکه راه‌آهن که فرهنگ و سیاست و ارتباط میان ملت‌ها در این مسیر تاریخی مورد توجه است. چین و ایران همواره دو کشور مهم در این مسیر بوده و ما برای ایران نقش مهمی در این رابطه قائل هستیم. درباره همکاری امنیتی که اشاره کردید، سال قبل یک عضو دفتر سیاسی حزب کمونیسم به ایران سفر کرد و درباره همکاری‌های امنیتی با مقامات کشور شما به مذاکره پرداخت. قطعا سفر و دعوت‌ها و رایزنی‌های بعدی، زمینه خوبی را برای همکاری‌های بیشتر در این زمینه ایجاد خواهدکرد.

در بخشی از صحبت‌هایی که درباره مناسبات اقتصادی تهران و پکن داشتید، به ظرفیت‌های تهران در بازار انرژی اشاره کردید. ما می‌دانیم که چین و پاکستان نیز همکاری‌های مشترکی در این زمینه دارند. می‌خواهیم بدانیم پکن چه اولویت‌هایی را در بازار انرژی ایران و انتقال خط لوله از ایران در دستورکار خود دارد؟

درباره انتقال خط لوله گاز، خطوط ریلی، توسعه زیرساخت‌ها، بازار انرژی، رونق بندرهای جاسک و چابهار، انتقال خط آهن به آسیای میانه و مواردی از این قبیل پیشنهادهای بسیاری وجود دارد. ما برای پیشنهاد‌های ایران اهمیت قائل هستیم و در رابطه با بازار انرژی نیز سفرها و مذاکراتی میان وزارت نفت دو طرف صورت گرفته است. شخصا فکر می‌کنم باید برای توسعه همکاری‌های دو کشور گام‌ به ‌گام و پروژه به پروژه پیش برویم. امیدوارم پروژه‌هایی در دستورکار قرار گیرد که منفعت بیشتری را برای مردم ایران داشته باشد؛ پروژه‌هایی مانند تونل نیایش ـ صدر یا خط آهن تهران ـ کرج. با این همه فکر می‌کنم در جریان همکاری شرکت‌های ایرانی و چینی، حتما زمینه‌های بیشتری برای رشد مبادلات وجود خواهد داشت.

روابط سیاسی

در بحث سیاسی باید گفت خاورمیانه ‌اکنون با بحران تروریسم مواجه است و به نظر می‌رسد بحران داعش حتی از مرزهای غرب آسیا پافراتر نهاده باشد. حتی در سین کیانگ نیز شاهد بروز مساله تروریسم هستیم. به نظر شما چین برای مبارزه با تروریسم چه برنامه‌ای دارد و چرا به نظر می‌رسد چین در معادلات خاورمیانه نقش پررنگی را ایفا نکرده است؟

تروریسم دشمن مشترک جامعه جهانی است و در این زمینه باید با اجماع برخورد کنیم، نه این‌که معیارهای دوگانه را به کار ببریم. مبارزه با تروریسم نیازمند یک همکاری بین‌المللی است و این همکاری باید در چارچوب منشور سازمان ملل متحد و همچنین براساس استانداردهای بین‌المللی تحت رهبری این نهاد دنبال شود. فکر می‌کنم اول از همه باید ریشه بروز تروریسم را دریابیم تا بتوانیم با آن مبارزه کنیم. از سوی دیگر نباید اجازه دهیم تفکرات تروریستی، خشونت‌آمیز و افراط‌گرایی در اقصی نقاط جهان غالب شود. روابط بین‌الملل باید بر پایه و اساس اصول دموکراتیک بوده و قانون محور باشد، به طوری که تمام کشورهای بزرگ و کوچک در برابر قانون یکسان بوده و برخورد مناسبی را در قبال مسائل مختلف داشته باشند. علاوه بر تحقق عدالت در سطح جامعه، روابط اقتصادی و اجتماعی نیز باید میان مذاهب و ملیت‌های مختلف گسترش یابد.

در رابطه با موضع ما در خاورمیانه ازجمله مناقشات اسرائیل و فلسطین و بحران سوریه حداکثر توان خود را به کار گرفته‌، نقطه نظرات خود را مطرح کرده‌ و با تلاش‌های بین‌المللی در این زمینه همگام شده‌ایم. چین نقش خود را در زمینه حل مناقشات خاورمیانه از طریق شورای امنیت سازمان ملل متحد ادامه می‌دهد، چنانچه پیشتر همراه با روسیه طرح غربی‌ها را برای حمله به سوریه چند بار وتو کرده‌ایم. در سال‌های گذشته نیز دو فرستاده ویژه چین در امور خاورمیانه به این منطقه سفر کردند که ایران یکی از مقاصد مهم آنها بود.

نظر شما به عنوان سفیر چین در ایران درباره حمله عربستان به یمن چیست؟

تاریخ ثابت کرده جنگ همیشه بهترین راه‌حل نیست و فقط فجایعی را برای مردم بی‌گناه به همراه دارد. از هر گونه ابتکار عملی برای ایجاد ثبات در یمن استقبال می‌کنیم و امیدواریم تمام جناح‌ها داخل یمن مشکلات خود را از طریق مذاکرات سیاسی حل کنند تا اوضاع یمن به ثبات بازگردد.

نظر شما درباره اقدامات آمریکا در زمینه تنش‌های ارضی چین و ژاپن چیست و این تنش‌ها سرانجام به کجا می‌انجامد؟

متخصص این قضیه نیستم، اما می‌توانید مواضع وزارت خارجه ما را در این زمینه دنبال کنید. معتقدم براساس شواهد تاریخی، این جزایر همیشه متعلق به چین بوده و تمام طرفین درگیر در مناقشات پیش از پایان جنگ جهانی دوم تصمیم گرفتند سرزمین‌های اشغالی چین توسط ژاپن را به طرف چینی بازگردانند. امیدوارم تمام کشورها کاری کنند که به صلح و ثبات در منطقه کمک کند نه این ‌که بر مشکلات جدید بیفزاید. با وجود تقویت توافقات نظامی بین آمریکا و ژاپن در ماه‌های اخیر باید بگویم دنیای امروز نیاز به ائتلاف نظامی ندارد.

تا چه حد به این موضوع اعتقاد دارید که گفته می‌شود چین رقیب آمریکا است و مهم‌ترین ابزارهای پکن برای این رقابت چه می‌تواند باشد؟

فکر می‌کنم در قرن 21 دیگر باید با تفکرات حاکم بر دوران جنگ سرد خداحافظی کرد. چین بزرگ‌ترین کشور در حال توسعه است و امیدوارم روابط جدید با آمریکا براساس صلح، منافع متقابل و همچنین برد ـ برد باشد و ما دیگر شاهد تکرار حوادث جنگ سرد نباشیم.

با توجه به آن که پکن به عنوان یک قدرت بزرگ جهانی مطرح است، آیا می‌توان فرمولی را برای موفقیت چین در جامعه جهانی ارائه داد؟

البته هر کشوری وضعیت خود را دارد و نمی‌توان گفت مدل چین، زیرا این عبارت معنایی ندارد. ما با توجه به شرایط خودمان حرکت می‌کنیم و از مدل‌های بازار آزاد غربی کپی‌برداری نمی‌کنیم. نکته دوم این‌ که همیشه بر توسعه صلح‌آمیز خودمان تاکید داریم که در این مسیر باید وحدت و ثبات حفظ شود. از طرفی سعی می‌کنیم با تمام کشورهای دنیا معادلات دوستانه‌ای برقرار کنیم. سیاست اصلاحات اقتصادی در چین 30 سال پیش مطرح شد و اکنون حجم مبادلات اقتصادی 150 برابر شده و چین در رتبه دوم دنیا به لحاظ اقتصادی قرار گرفته است. جمعیت چین یک میلیارد و 300 میلیون نفر است و حجم مبادلات اقتصادی باید پاسخگوی چنین جمعیت بزرگی باشد. امیدواریم مسیر توسعه پایدار و باثبات حفظ شود و بتوانیم هم برای خود و هم برای کشورهای دنیا فرصت‌های اقتصادی بیشتری را فراهم کنیم.

چین اخیرا یک قرارداد تسلیحاتی را با روسیه امضا کرد و قرار شد مسکو به پکن موشک بدهد، دلیل این اقدام در این برهه زمانی چیست؟

چین و روسیه همواره قراردادهای تسلیحاتی را با یکدیگر امضا کردند و فکر می‌کنم این همکاری نه‌تنها منجر به اعتمادسازی می‌شود، بلکه به نفع صلح و ثبات منطقه است.

وزیر دفاع کشورمان از همکاری چین، ایران و روسیه خبر داده است. با توجه به عضویت ناظر تهران در سازمان همکاری‌های شانگهای این همکاری‌ها به چه شکل بوده و موضع چین در قبال عضویت دائم ایران در این سازمان چیست؟

تمایل ایران را برای ایفای نقش گسترده در قبال تحولات خاورمیانه درک می‌کنیم و می‌توانیم به جرات بگوییم چین مانع پیوستن دائم ایران به سازمان همکاری‌های شانگهای نیست. همزمان با فعالیت‌های اقتصادی در چارچوب سازمان همکاری شانگهای، ساز و کار مشخصی نیز در زمینه مبارزه با تروریسم در این سازمان تعبیه شده است. سال گذشته مسئول مبارزه با تروریسم این سازمان به تهران سفر کرد و در ایران با وی دیدار کردم. به زودی سازمان همکاری شانگهای نمایشگاهی را برگزار می‌کند؛ طرف چینی تمایل دارد غرفه‌هایی را در اختیار ایران قرار دهد و طرف ایرانی نیز آمادگی خود را برای اعزام هیاتی به این نمایشگاه اعلام کرده است.

درباره همکاری‌های ایران و چین در زمینه فناوری توضیح می‌دهید؟

همکاری خوبی را در زمینه فناوری با ایران داشته و داریم. چندی پیش رئیس آکادمی علوم و فناوری چین به ایران سفر کرد و درباره استفاده از انرژی خورشیدی مذاکره کرد.

روابط فرهنگی

اجازه بدهید سراغ سوالات فرهنگی برویم. آشنایی شما با ایران از کجا شروع شد؟

قبل از آن که سفیر شوم یک بار به ایران سفر کردم. در کتاب‌های درسی دبستان تا دبیرستان نیز نام ایران و فارس را بارها شنیده‌ام که از آن به عنوان کشور دوست و مهم در تاریخ چین یاد شده است.

چه برداشتی از فرهنگ ایران دارید و کدام آثار تاریخی را هنگام اقامت در ایران دیدید؟

هنگام آغاز فعالیت خود به عنوان سفیر به شهرهای تاریخی تبریز، زنجان، اصفهان، شیراز و شهر باستانی شوش سفر کردم و معبد چغازنبیل و پروژه آبیاری شوشتر را که به عنوان میراث فرهنگی ایران ثبت شده، دیدم. به نظر من ایران به عنوان یک کشور تاریخی و باستانی دارای فرهنگ و تمدن درخشان و دیرینه‌ای است.

چینی‌ها چه تصویری از ایران را در ذهن خود دارند؟

ایران کشوری متمدن بوده و همکاری تهران و پکن سابقه طولانی دارد، به طوری که هیچ وقت در تاریخ روابط ناخوشایندی را با یکدیگر نداشته‌اند. مردم ایران خونگرم و مهربان هستند و بسیار به نظافت اهمیت می‌دهند. گفته می‌شود میزان آلودگی در تهران بسیار بالاست، اما این داستان در جایی که من زندگی می‌کنم، بسیار متفاوت است. توریست‌های چینی که به ایران سفر کرده‌اند ارزیابی مثبتی را از سفر به این کشور داشته‌اند، اما صادقانه باید بگویم که رانندگی در تهران نیاز به مهارت بسیاری دارد . برای عبور از خیابان‌ها باید خیلی سریع و قاطعانه حرکت کرد که در این قضیه چین و ایران شبیه یکدیگر هستند.

صحبت از آلودگی هوا شد . چین چه اقداماتی در زمینه مقابله با آلودگی در شهرهای بزرگ خود انجام داده است؟

چینی‌ها باید تجارب خود را در زمینه آلودگی هوا با ایرانی‌ها در میان بگذارند. همچنین باید منابع آلودگی را کنترل کرده و از فناوری برتر استفاده کنیم. کیفیت خودروها را نیز باید بالا برده، مردم را تشویق کنیم تا شیوه درست رانندگی را انتخاب کنند و نظارت گسترده‌ای را بر کلان شهرهایی با جمعیت بیش از 10 میلیون نفر داشته باشیم. شهرسازی بی هدف به مشکلات آلودگی هوا در کشورهای در حال توسعه دامن گیر همه است.

چینی‌ها به کدام سیاستمدار ایرانی علاقه‌مندند؟

با دکتر روحانی، لاریجانی، ظریف و عراقچی روی پرونده هسته‌ای کار کردیم. وزرای مختلف کابینه شما را دیده‌ام و می‌توانم بگویم سیاستمداران ایرانی خردمند بوده و با دقت کار خود را دنبال می‌کنند. در جریان مذاکرات هسته‌ای که فشرده، زمانبر و دشوار بود و حتی گاه 10 ساعت به طول می‌انجامید، می‌دیدم دکتر ظریف حتی با ویلچر در مذاکرات شرکت می‌کرد و خاطرات خوبی در این زمینه در ذهن من نقش بسته است.

به عنوان آخرین سوال، زبان و ادبیات فارسی در چین چگونه است؟ درباره تعداد ایرانی‌ها و وضعیت کاری و شغلی و همچنین زبان و ادبیات چینی در ایران توضیح می‌دهید؟ وضعیت کاری و شغلی چینی‌ها در ایران به چه شکل است؟

با افزایش همکاری اقتصادی دو کشور نیاز بیشتری را به فارغ‌التحصیلان فارسی زبان و همچنین تدریس زبان و ادبیات فارسی در چین داریم. به غیر از پکن، دانشگاه شانگهای نیز شروع به تدریس زبان فارسی کرده است. دانشگاه تهران، شهید بهشتی و علامه طباطبایی نیز زبان چینی را تدریس می‌کنند. دانشجویان چینی غیر از تهران در قم و قزوین نیز زبان فارسی را یاد می‌گیرند. در مورد ایرانیان حاضر در چین آمار دقیقی ندارم، اما سالانه 100 هزار ویزا برای ایرانیان صادر می‌شود که این ویزاها در زمینه‌های تجاری، بازرگانی، گردشگری و همچنین تحصیلی است. چینی‌های مقیم ایران پروژه‌های اقتصادی در این کشور دارند و با شرکت‌های بزرگ چینی به طور مثال در جزیره کیش و قشم در ارتباط هستند. ناو گروه نیروی دریایی ما نیز سال پیش به ایران سفر کرده بود و از جزیره قشم به بندرعباس رفت و ایرانی‌ها نیز برای استقبال ناوگان ما به این شهر رفتند.

مصطفی انتظاری هروی / معصومه زارع‌‌‌‌