«نغمه قلم» به روایت استاد خوشنویسی و آواز

فلاح با بیان این‌که این نمایشگاه حاصل 10 سال تلاش هنری‌اش در زمینه نقاشیخط است، می‌گوید: برای ارائه این آثار تجربیات و مطالعات گسترده‌ای داشته‌ام و بارها از موزه‌های مختلف دنیا بازدید کرده‌ام. همچنین جریان‌های نقاشیخط را در ایران و کشورهای عربی به طور مداوم دنبال کردم تا آثاری ارائه کنم که شبیه کار هیچ کس نباشد.

او که در جامعه موسیقی نیز به عنوان استاد آواز شناخته شده است، با تاکید بر تأثیرگذاری موسیقی بر آثار خطاطی‌اش اظهار می‌کند: برای خلق این آثار از حس موسیقایی و البته سرزمین پدری‌ام-مازندران- کمک گرفتم. بنابراین ترکیب رنگ‌ها و شکل کار حتی کشیدگی حروف متأثر از این دو عامل است.

این هنرمند پیشکسوت درباره استقبال هنردوستان از نمایشگاه‌های هنری می‌گوید: همواره استادان نقاشی نسبت به نقاشیخط موضع نشان می‌دهند اما استقبال این هنرمندان از آثار نقاشیخط این نمایشگاه و ابراز رضایتشان برای من امتیاز ویژه‌ای محسوب می‌شود.

نقاشی که خطاطی می‌کرد

فلاح اظهار می‌کند: اگر ادعای واهی نباشد پیش از این نقاشی بودم که خطاطی می‌کردم. هرگاه در یکی از کشورهای خارجی نمایشگاه خطاطی سنتی داشتم فردای همان روز به موزه می‌رفتم و آثار نقاشان را می‌دیدم. این گرایش به صورت خودجوش بوده و رفته رفته برایم تکلیف شد و اکنون مثل نفس کشیدن برایم یک نیاز مبرم شده است.

استفاده از رنگ‌های ترکیبی و خاص یکی از ویژگی‌های آثار این هنرمند است. فلاح در این‌باره توضیح می‌دهد: در چند سال اخیر که به صورت تخصصی وارد رشته نقاشیخط شده‌ام ترکیب رنگ‌ها را بی‌نهایت می‌بینم و هر چقدر جلوتر می‌روم طیف رنگ‌ها را عمیق‌تر احساس می‌کنم. امیدوارم در آینده باز رنگ‌های متنوع‌تری را در آثارم معرفی کنم. رنگ‌ها ترکیبی است از رنگ‌های خالص استفاده نشده با کارهای پتینه کهنه کاری.

این خوشنویس و خواننده درباره وجه اشتراک این دو هنر اظهار می‌دارد: خطاطی و آواز اشتراکات بسیار دارند. در موسیقی خواننده هستم و در خوشنویسی خطاط. ابزار هر دو کار شعر است و پیوند بسیار عظیمی میانشان می‌بینم. نوشتن خط برای من یک موسیقی بصری است که شنیده نمی‌شود، اما دیده می‌شود. خواندن هم که شنیدنی است. در نوشتن قوانینی مشابه خواندن رعایت می‌شود. یک کلمه‌ای را باید بکشی یک جایی آکسان دهی و یک جایی سکون. در نوشتن هم باید اینها را رعایت کرد.فلاح همچنین درباره انتخاب فرهنگسرای نیاوران برای نمایش آثارش می‌گوید: همراه دوستانم یک سال به دنبال گالری مناسب برای کارهایم می‌گشتم. تا این‌که فضای نمایشگاهی این گالری، نورپردازی و فضای بازش را دیدم. مدیریت فرهنگسرا برای نمایش آثار فرصت شش ماهه‌ای در اختیارم گذاشت تا به مدت یک هفته آثارم را به نمایش بگذارم، اما پس از این‌که آثار روی دیوار رفت مدیران فرهنگسرا پیشنهاد کردند این آثار برای چند هفته دیگر در این نگارخانه بماند.

در نمایشگاه «نغمه قلم» 34 تابلوی نقاشیخط در ابعاد بزرگ و 31 تابلوی خطاطی سنتی زینت بخش گالری شماره یک فرهنگسرای نیاوران است. علاقه‌مندان برای بازدید از این آثار می‌توانند تا هفدهم خرداد از ساعت ۱۰ تا ۲۰ به این نمایشگاه بروند.

آموزش امیرخانی به فلاح در بابل

استاد غلامحسین امیرخانی استاد خوشنویسی، یکی از بازدیدکنندگان این نمایشگاه بود که با عنوان «نغمه قلم» برپاست. او درباره شناختش از فلاح می‌گوید: سال 55 انجمن خوشنویسان ایران 26هزار تومان بودجه داشت و تنها در شش شهر بزرگ قزوین، شیراز، تبریز، اصفهان، مشهد و تهران فعالیت مستمر داشتیم. به همین دلیل به برخی شهرهای کوچک‌تر سفر می‌کردم و خطاطی را آموزش می‌دادم. یکی از این شهرها بابل بود که جمعه‌های اول هر ماه به این شهر می‌رفتم. در بابل جوان‌های علاقه‌مند بسیاری حضور داشتند که یکی از آنها مهدی فلاح بود. از همان زمان خطاطی را به فلاح آموزش دادم.

این هنرمند پیشکسوت درباره آثار به نمایش درآمده فلاح در این نمایشگاه چنین ابراز عقیده می‌کند: آثار خیلی عالی بود. استاد فلاح از هنرمندان چند وجهی است که هم در زمینه سنتی آثار عالی خلق کردند و هم در زمینه خط نقاشی که به خوشنویسی کشورمان طراوت بخشیده است. هر کدام از این آثار معرف یک روشی است که جوانان مستعد می‌توانند این راه را ادامه دهند تا جا بیفتد و در سطح طراز اول قرار بگیرد. آثار استاد فلاح می‌تواند هم برای هنرمندان تنوع‌طلب و هم خوشنویسان سنتی و کلاسیک الهام بخش باشد. این آثار عرصه وسیع تحول‌پذیری و فضاسازی را در خوشنویسی ارائه کرده است و نشان از قابلیت بالای این هنرمند دارد.

رفاقت 40 ساله رشیدی و فلاح

امین‌الله رشیدی، آهنگساز و خواننده پیشکسوت هم در حاشیه بازدید از آثار استاد فلاح می‌گوید: ما دوست هم نوای یکدیگریم و این رفاقت به 40 سال می‌رسد. فلاح در زمینه خطاطی سنتی استاد تمام عیار است و در آواز هم آثار به یادماندنی خلق کرده است. رشیدی با بیان این‌که فلاح در تحول هنر استعداد خاصی دارد، اظهار می‌کند: به طور کلی ارتباط عمیقی میان هنرهای هفتگانه وجود دارد، اما این‌که یک هنرمند بتواند در زمینه‌های مختلف آثاری در این سطح ارائه کند، استعداد خاصی می‌طلبد. از این رو آثار و مجموعه فعالیت‌های استاد فلاح ستودنی است.

بازدید حداد عادل از نمایشگاه

این نمایشگاه در روزهای برپایی، میزبان چهره‌های بسیار دیگری هم بود. غلامعلی حداد عادل نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی یکی از شخصیت‌هایی بود که از نمایشگاه آثار مهدی فلاح دیدن کرد. در این بازدید حداد عادل گفت: از مشاهده این خط‌ها و نقاشیخط‌ها و ترکیب زیبای رنگ‌ها لذت بردم. آقای مهدی فلاح از هنرمندان خوب و شناخته شده در عرصه فرهنگ و هنر بخصوص هنر خوشنویسی هستند. برگزاری این نمایشگاه‌ها اقدام بسیار مفید و موثری در حوزه فرهنگ و هنر اصیل اسلامی و ایرانی است.

سجاد روشنی / گروه فرهنگ و هنر