کشوری ذره‌ای با دیپلماسی نیچه‌ای
بازی بین بارسلونا و یوونتوس که در نتیجه آن بارسلونا برای پنجمین بار فاتح لیگ قهرمانان اروپا شد، فارغ از زیبایی‌های دنیای فوتبال از منظری دیگر نیز جالب توجه بود و آن هزینه میلیاردی کشور کوچک قطر برای تبلیغ خطوط هوایی این کشور روی پیراهن بازیکنان تیم بارسلونا بود.
راستش این بهانه‌ای شد تا نگاهی داشته باشیم به سیاست‌ها و جهتگیری‌های این کشور ذره‌ای حاشیه خلیج‌فارس.
اصطلاح دیپلماسی نیچه‌ای را نخستین بار سال‌ها پیش وزیر امورخارجه وقت استرالیا برای کشورهای کوچکی به کار برد که با تمرکز بر توانایی‌ها در حوزه خاص به دنبال نتایج مطلوب هستند.
او بیشتر به نروژ اشاره کرد اما با بهره‌گیری از همین اصطلاح به نظر می‌رسد قطر با درپیش گرفتن دیپلماسی نیچه‌ای آن هم با درآمد سرانه بیش از 106 هزار دلار در سال طبق جدیدترین آمارهای موجود، سعی کرده است فراتر از کشوری ذره‌ای در معادلات منطقه‌ای و حتی فرامنطقه‌ای ظاهر شود.
- راه‌اندازی شبکه الجزیره و توسعه آن برای تبدیل شدن به جریان رسانه‌ای منطقه‌ای
- کسب میزبانی جام‌جهانی فوتبال برای سال 2022
- حمایت از گروه‌های تروریستی داعش و النصره و دیگر گروه‌های تروریستی برای براندازی حکومت سوریه
- خرید و ساخت برج‌ها و ورزشگاه‌های فوتبال به نام قطر در اروپا
این موارد شاخصهایی هستند که با استناد به آنها می‌توان این فرض را مطرح کرد که قطر کشور ذره‌ای با دیپلماسی نیچه‌ای است.
تلاش قطر برای تبدیل شدن به بازیگری موثر در معادلات منطقه شاید در منطق سیاست مبتنی بر قدرت طبیعی باشد بخصوص این که کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس ضرب‌المثلی دارند به این مضمون که کویت دیروز، دبی امروز، قطر فردا.
منتها نکته‌ای که درباره سیاست‌ها و بازیگری‌های قطر قابل تامل است، این که دوحه بین فرمول شهرت و شرارت از یک سو و مشروعیت و محبوبیت از سوی دیگر اولی را انتخاب کرده است.
قطر با پول سرشار نفت و گاز و جمعیت کم به لحاظ سرانه، ثروتمندترین کشور جهان محسوب می‌شود و از این رو صرف بی‌حساب و کتاب این درآمد برای کسب شهرت و معرفی قطر دور از انتظار نیست، اما اشکال آنجاست که دوحه در سال‌های اخیر به شهرت قانع نبوده و بدون توجه به توازن بین توانایی ها و اهداف خود سعی دارد آتش بیار هر معرکه‌ای باشد. با همین رویکرد، قطر یکی از اضلاع مثلث عربستان و ترکیه در موضوع سوریه است. علاوه بر این، این کشور، با رژیم صهیونیستی پیوند نزدیکی برقرار کرده و به یکی از بازیگران دنباله‌رو سیاست‌های آمریکا و اسرائیل در منطقه تبدیل شده است.
میزبانی طالبان و همراهی با عربستان در قضایای یمن و بحرین همگی شاخصهایی هستند که نشان می‌دهد این کشور می‌کوشد با نگاه دیپلماسی نیچه‌ای خود را بزرگ‌تر از آنچه هست، جلوه دهد.
به عقیده تحلیلگران، با توجه به مشکلات جهان اسلام از جمله مصائب مردم غزه، مسلمانان یمن، آوارگان سوریه و گرفتاری‌های امت اسلام در کشورهای آفریقایی در مصاف با فقر، گرسنگی و همین‌طور تراژدی تلخ مسلمانان میانماری، جا دارد کشورهایی نظیر قطر از ثروت خود برای کمک به مسلمانان استفاده کنند تا به این ترتیب علاوه بر کسب محبوبیت، از فروغلتیدن بیشتر در دام جاهلیت مدرن رهایی یابند.
واقعیت این است که بخش عمده‌ای از رفتارهای اینچنینی مصداق بارز گفتمان جاهلیت مدرن است که دیر یا زود در برابر موج فزاینده بیداری اسلامی رنگ باخته و نتیجه‌ای جز رسوایی و نفرت برای بانیان و بازیگران آن نخواهد داشت و نکته پایانی این‌که، پیروی کشورهای ذره‌ای یا کوچک از سیاست مبتنی بر صلح و امنیت ممکن است برای آن کشور پرستیژ منطقه‌ای یا حتی بین‌المللی نظیر نروژ همراه داشته باشد، اما بدون شک پیروی از سیاست مبتنی بر شهرت و دخالت به هر قیمتی و همراهی با جریان‌های آشوب‌ساز منطقه‌ای و بین‌المللی نتیجه‌ای جز نفرت و بی‌اعتباری در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی درپی نخواهد داشت.
دکتر مراد عنادی - مدیر مسئول
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
تکرار اتهامات واهی علیه ایران
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
بازی اروپا در پازل اسرائیل | رای شجاعانه دادگاه کیفری بین‌المللی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
قطعنامه اتحادیه اروپا دست ایران را باز کرد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
سیاست فشار علیه ایران نتایج عکس دارد | اروپا در مسیر افزایش تنش
گفت و گو
