حرفه‌آموزی، برگ برنده بنگاه‌های حمایتی

این درحالی است که اگر تمامی مراکز خیریه و حمایتی اولویت خود را آموزش مهارت‌های زندگی و حرفه‌ آموزی به نیازمندان قرار دهند، می‌توان به رفع مشکل نیازمندان واقعی کشور امیدوار بود.

تعداد موسسه‌های خیریه کشور حدود 15 هزار مرکز برآورد می‌شود، اما تعداد نیازمندان کشور با این آمار همخوانی ندارد؛ به همین دلیل بیراه نگفته‌ایم اگر بگوییم بجز تعداد اندکی از این موسسه‌های خیریه، بیشتر آنها در رسیدن به هدف خود راه به جایی نبرده‌اند.

دلیل این شکست را هم می‌توان در نحوه فعالیت و کمک این مراکز به نیازمندان جستجو کرد؛ زیرا در کشورمان تعداد افراد نیکوکار مثال‌زدنی است و کمتر شخصی را می‌توان پیدا کرد که به دستگیری از نیازمندان توجه نکند.

نکته اینجاست که آینده‌نگر نبودن بسیاری از نیکوکاران سبب شده برطرف شدن نیاز نیازمندان در مسائل روزمره آنها خلاصه شود؛ به زبان ساده‌تر کمک‌های مردمی تاکنون نتوانسته سبب خودکفایی نیازمندان شود.

برای حمایت واقعی از نیازمندان نباید فقط به شرایط روز آنها توجه کرد، بلکه باید با آینده‌نگری شرایطی را فراهم آورد که شخص نیازمند، مهارتی به دست آورده و با استفاده از آن بتواند گلیم خود را از آب بیرون بکشد.

با این حال نباید فراموش کرد عملی شدن این طرح نیاز به همکاری همه نیکوکاران با یکدیگر دارد؛ چون آموزش و مهارت‌ آموزی به نیازمندان شرایطی را می‌طلبد که نیکوکاران برای تحقق آن باید دست به دست یکدیگر داده و امکان آن را فراهم کنند.

برای رسیدن به این هدف نیکوکاران می‌توانند با کمک به موسسه‌های خیریه معتبری که تمرکز خود را روی چنین طرح‌هایی گذاشته‌اند، به توانمند شدن نیازمندان کمک کنند.

این در حالی است که پیدا کردن چنین مراکزی کار دشواری نیست؛ چون این روزها بیشتر سازمان‌های مردم‌نهادی که در حوزه توانمند شدن خانواده‌های نیازمند فعال هستند، چنین اهدافی را نیز دنبال می‌کنند.

برای نمونه برخی سازمان‌های مردم نهاد در حوزه کودکان کار به این باور رسیده‌اند که برای مراقبت از کودکان کار باید اعضای خانواده او را توانمند کرد، به همین دلیل بخشی از فعالیت این سازمان‌ها به توانمندسازی مادران اختصاص پیدا کرده، زیرا وقتی مادر در حرفه‌ای توانمند شود کودک او مجال بازگشت به دنیای کودکی را پیدا می‌کند.

حرفه آموزی، اولویت کمیته امداد

به نظر می‌رسد سازمان‌های بزرگ خیریه کشور نیز به این باور رسیده‌اند که برای ریشه‌کن کردن فقر باید توجه ویژه‌ای به حرفه‌آموزی داشت؛ زیرا مدتی قبل پرویز فتاح، رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) تاکید کرد: توجه به آموزش مهارت‌های زندگی و حرفه‌آموزی یکی از اولویت‌های کمیته امداد در ارتقای توانمند کردن خانواده‌های تحت حمایت این سازمان است.

فتاح با اشاره به این که مشکلات مددجویان در حوزه استقلال مالی و اقتصادی به این شکل برطرف می‌شود، تصریح کرد: با برنامه‌ریزی مدونی که تدارک دیده‌ شده، امسال زمینه اشتغال مددجویان در بخش‌های مختلف فراهم می‌شود تا مددجویان از دسترنج خود امرارمعاش کنند؛ زیرا با فراهم شدن اشتغال مددجویان، علاوه برافزایش درآمدشان، آنها به خودکفایی اقتصادی نیز می‌رسند.

منوچهر رزمجو، قائم‌مقام معاونت اشتغال و خودکفایی کمیته امداد امام خمینی نیز در گفت‌وگو با جام‌جم دراین باره می‌گوید: کمیته امداد امام خمینی (ره) امسال 2300 میلیارد تومان اعتبار برای اشتغالزایی و حرفه‌ آموزی مددجویان این سازمان در نظر گرفته است.

وی درباره نحوه توانمندسازی و حرفه‌آموزی به مددجوهای کمیته امداد یادآور شد: ابتدا مددجوها شناسایی و اطلاعات آنها بررسی می‌شود تا میزان انگیزه و زمینه‌هایی که در آن مهارت دارند مشخص شود. پس از مرحله استعدادسنجی، مددجو با استفاده از نظرات مشاوران مسیر خود را پیدا می‌کند.

به این شکل چنانچه مددجو از قبل مهارتی آموخته باشد،کارشناسان کمیته امداد با تعامل با کارفرمایان برای شخص فرصت شغلی ایجاد می‌کنند؛ اما چنانچه مددجو مهارتی نداشته باشد، مقدمات حضور او در کلاس و کارگاه‌های آموزشی فراهم می‌شود تا شخص مهارت کافی را به دست آورد. بعد از این مرحله نیز به شخص وام قرض‌الحسنه پرداخت می‌شود تا بتواند کسب و کار کوچکی برای خود راه‌اندازی کند.

نظارت فراموش نشود

باید یادآور شد برنامه‌های نهادهای خیریه نباید محدود به مهارت‌آموزی و پرداخت وام شود؛ زیرا اگر هدف استقلال واقعی شخص نیازمند باشد، باید فعالیت او تا چند سال زیرنظر گرفته شود.

فرج‌الله عارفی، عضوکمیسیون اجتماعی مجلس در این باره به جام‌جم می‌گوید: باید نظارت مستمری بر فعالیت مددجویی که قرار است روی پای خود بایستد صورت بگیرد؛ زیرا با توجه به شرایط ناپایداری که شاهد آن هستیم، برخی سرمایه‌داران بزرگ نیز ورشکسته می‌شوند؛ بنابراین باید بیشتر از چنین مددجوهایی حمایت کرد.

وی ادامه داد: با توافقی که بین کمیته امداد و سازمان فنی و حرفه‌ای صورت گرفته ، این سازمان استادان مورد نیاز را در اختیار کمیته امداد قرار می‌دهد تا در کارگاه‌ها و آموزشگاه‌هایی که برای این کار مشخص شده نیروهای ماهر تربیت شوند و با جذب در بازار کار بتوانند هزینه‌های خود را تامین کنند.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس تاکید کرد: افزون بر این باید مشاغل مکمل نیز برای مددجوها در نظر گرفته شود؛ برای نمونه چنانچه زن سرپرست خانواری مهارت قالیبافی به دست می‌آورد، باید در کنار این مهارت با اصول دامداری نیز آشنا شود تا چنانچه نتوانست از طریق قالیبافی امرار معاش کند، به دامداری بپردازد. قائم‌مقام معاونت اشتغال و خودکفایی کمیته امداد امام خمینی(ره) نیز درباره نظارت بر فعالیت مددجوهایی که کسب و کاری را آغاز می‌کنند، خاطرنشان کرد: اکنون نظارت نهادینه شده و براساس زمان‌بندی مشخص ناظران فنی کمیته امداد به شکل مستمر تا پنج سال بر فعالیت مددجوها نظارت می‌کنند.

به گفته وی، نظارت‌ها با هدف تبدیل سرمایه مددجو به ارزش افزوده اعمال می‌شود.

قائم‌مقام معاونت اشتغال و خودکفایی کمیته امداد امام خمینی(ره) با اشاره به این که امسال حدود 2300 میلیارد تومان از منابع قرض‌الحسنه بانک‌ها و منابع داخلی کمیته امداد به اشتغال و حرفه‌آموزی مددجویان اختصاص پیدا می‌کند، افزود: سال گذشته از مجموع اعتباری که ابلاغ شد حدود 1300 میلیارد تومان در زمینه اشتغال و حرفه‌آموزی اختصاص یافت.

ایجاد بازار برای محصول

این درحالی است که باید تاکید کرد مراکز خیریه پس از آموزش مهارت به مددجو‌ها و اطمینان یافتن از رونق گرفتن کسب و کار آنها باید دربازاریابی نیز به این افراد کمک کنند.

هرچند این روزها بازارچه‌های خیریه کوچک و بزرگ زیادی برپا می‌شود که هدف آن فروش بیشتر محصولات از سوی مددجوهاست، اما باید یادآور شد این بازارچه‌ها آن طور که باید و شاید برای شهروندان جذاب نیست و به همین دلیل مددجویان از آنها استقبال نمی‌کنند.

برای رفع این مشکل نیز باید به گردانندگان مراکز خیریه پیشنهاد کرد بهتر است براساس نیاز بازار برای حرفه‌آموزی مددجوها تلاش کنند؛ زیرا بسیاری از رشته‌هایی که امروزه در سازمان فنی و حرفه‌ای تدریس می‌شود، بازار کار مناسبی ندارد.

علاوه بر این باید گفت بیشتر نمایشگاه‌ها در محل‌هایی برپا می‌شود که شهروندان براحتی به آنها دسترسی ندارند؛ این درحالی است که این مشکل با همکاری شهرداری قابل‌حل است. بنابراین باید تاکید کرد استقلال یک مددجو علاوه بر فعالیت نیکوکاران، کاری بین بخشی نیز هست؛ زیرا اگر مدیران شهری و آموزشی کشور در این راه قدم‌های جدی برندارند نمی‌توان به حل مشکل نیازمندان امیدوار بود.

مهدی آیینی - گروه جامعه