تـمرینی بـرای کارآفرینان افسـرده

وقتی با این دوستان کارآفرین صحبت می‌کنم متوجه می‌شوم آنها در‌به‌در دنبال راهی هستند که بتوانند اعتماد‌به‌نفس خودشان را بالاتر ببرند. گاهی که مشخصا در این موضوع مورد سوال قرار می‌گیرم تمرین بسیار ساده‌ای را به دوستان کارآفرینم توصیه می‌کنم که برای بهبود این حال ناخوش بسیار موثر است. خب می‌پرسید این تمرین چیست؟

قدم اول: کنار تختخواب‌تان یک کاغذ و قلم بگذارید و هر شب قبل از خواب سه نکته مثبت که راجع به خودتان در آن روز به یاد می‌آورید، بنویسید.

قدم دوم: صبح روز بعد، قبل از این‌که از رختخواب بلند شوید، آن سه نکته مثبت را پیش خودتان بخوانید.

قدم سوم: این کار را تا 40 روز تکرار کنید.

لازم نیست مواردی که یادداشت می‌کنید خیلی بزرگ یا مهم باشد. برای مثال ممکن است در مورد خودتان چنین بنویسید:

من انسان مهربانی هستم.

من آدم خوبی هستم چون امروز در ورودی را به نشانه احترام جلوی پای همکارم باز کردم.

من آدم خوبی هستم چون کنترل اعصابم را در ترافیک امروز از دست ندادم.

من آدم خوبی هستم چون با تمام وجودم تلاش می‌کنم ورزش کنم حتی اگر مطمئن نباشم از آن نتیجه می‌گیرم.

و… .

برای کارآفرینی که از افسردگی رنج می‌برد انجام این تمرین انرژی زیادی می‌برد. چرا؟ پژوهش‌ها نشان می‌دهند کسانی که با افسردگی درگیر هستند به سختی می‌توانند توجهشان را از ابعاد منفی قضایا دور نگه دارند. به بیان ساده آنها چون نمی‌توانند قدرت تمرکز ذهنی و توجه‌شان را کنترل کنند، به محض این‌که یک بُعد منفی در قضیه‌ای بیابند چنان درگیر آن می‌شوند و مرتب به آن فکر می‌کنند که دیگر نمی‌توانند خود را از شر آن افکار منفی خلاص کنند تا مثلا به چیز دیگری بتوانند فکر کنند. اصولا افرادی که این حال ناخوش را تجربه می‌کنند زمان قابل‌توجهی را به فکر کردن در مورد این‌که چرا از خودشان متنفر هستند می‌گذرانند که البته این قبیل افکار به هیچ وجه سازنده نیست.

بیشتر می‌خواهید بدانید؟ دو فرآیند ذهنی باعث و بانی این نقیصه است: اول این‌که هرچقدر به چیزی فکر کنید آن را بیشتر در فضای ذهنی خود بیدار می‌کنید و در آینده هم دسترسی ذهنی به آن برایتان ساده‌تر خواهد بود.

حالا چه افکار مثبت و چه افکار منفی. دوم، فکر کردن بیش از حد به هر قضیه‌ای ذهنتان را نسبت به آن حساس کرده و ذهن سعی می‌کند به دنبال چیزهایی در اطراف خود بگردد که شباهت به آن قضیه داشته باشد. در حقیقت ذهن نوعی فیلتر در جذب محرک‌های ورودی از محیط درست می‌کند تا اطلاعات ورودی متناسب با افکار غالب (منفی)‌تان به خورد شما بدهد.

شما اگر کارآفرینی را که از افسردگی رنج می‌برد به یک مهمانی ببرید ممکن است از 20 ـ 10 نفر تعریف و تمجید بشنود اما اگر فقط یک نفر راجع به مثلا پیراهنی که پوشیده نظری خارج از محدوده بدهد، کارآفرین افسرده ما تمام شب درگیر فکرهای مسمومی حول آن اظهارنظر خواهد بود: «نمی‌دونم لباسی که پوشیدم چه عیبی داشت که این رو گفت! احتمالا لباسم خیلی ضایعس! شرط می‌بندم همه فکر می‌کنن شبیه احمق‌ها شدم.
اصلا من نمی‌دونم چم شده؟ چرا هیچ وقت نمی‌تونم هیچ کاری رو درست انجام بدم؟ واقعا شرم‌آوره!» صدای تازیانه‌های انتقاد از خود آن قدر بلند می‌شود که تعریف‌ها و تمجیدها دیگر شنیده نمی‌شود و به یاد سپرده نخواهد شد.

خب این تمرین چطور به کارآفرینان افسرده کمک می‌کند؟ پژوهش‌ها نشان می‌دهد که در مقایسه با افکار معمولی، انرژی مضاعفی برای قطع کردن رشته افکار منفی نیاز است. این تمرین ساده اما موثر در واقع به شما کمک می‌کند قدرت لازم را در خود برای قطع رشته افکار منفی و توجه به جنبه‌های مثبت خودتان به وجود بیاورید.

وقتی این تمرین را انجام بدهید نه‌تنها بیشتر نسبت به خصوصیات مثبت خود آگاه خواهید شد، بلکه دسترسی ذهن شما به این افکار مثبت در آینده ساده‌تر خواهد بود و ذهنتان اتفاقات پیرامونتان را مثبت‌تر تفسیر خواهد کرد. شما قادر خواهید بود تعریف و تمجیدهای دیگران را بشنوید و در دلتان آنها را قبول کنید چون همراستایی بیشتری بین تصور شما از خودتان و آن تعریف و تمجیدها می‌بینید.

اگر به این تمرین بچسبید و چله آن را به سرانجام برسانید، خواهید دید که اثر آن در طول زمان مرکب خواهد شد و حس ارزشمند بودن را در شما بسیار بالا خواهد برد.

اما یادتان باشد فقط دانستن این‌که این تمرین چطور اثرگذاری دارد برای سلامت ذهن شما سودی نخواهد داشت همانطور که دانستن نحوه کار تردمیل باعث ایجاد عضلات قوی و چالاک در پاهای شما نمی‌شود. باید روی تردمیل دوید! یا علی.

مصطفی پورمهدی - مشاور کارآفرینی / چمدان (ضمیمه آخر هفته روزنامه جام جم)