توسعه ایران براساس الگوی سوم

در جمع‌بندی تعریف‌های صورت گرفته، توسعه اقتصادی عبارت است از رشد اقتصادی همراه با تغییرات بنیادین در اقتصاد و افزایش ظرفیت‌های تولیدی اعم از ظرفیت‌های فیزیکی، انسانی و اجتماعی. در توسعه اقتصادی، رشد کمی تولید حاصل خواهد شد، اما در کنار آن، نهادهای اجتماعی نیز متحول خواهد شد.

در توسعه اقتصادی متغیرها از نظر کیفی مدنظر است، بنابراین توسعه در واقع تغییرات کیفی یک جامعه را بیان می‌کند که تظاهر آن می‌تواند در رشد تبلور یابد. به این ترتیب توسعه اقتصادی عبارت است از تغییرات کیفی در ساختار اقتصاد یک جامعه و آن دسته از تغییرات بنیادی که بر تولید ناخالص ملی اثر می‌گذارد.

در ایران و فقط همین اواخر درخصوص رشد و توسعه، دو دیدگاه غالب مدنظر بوده که شامل توسعه درونزا و برونزا می‌شود.

توسعه درونزا به مجموعه نهادها و سازمان‌هایی اطلاق می‌شود که از بطن جامعه و لایه‌های زیرین و نهادهای آن آغاز می‌شود و کم‌کم و با بسترسازی به لایه‌های بالاتر رسوخ می‌کند و بتدریج تغییرات مورد نظر را به وجود می‌آورد. از سوی دیگر، توسعه برونزا توسعه‌ای است که از بالا به پایین بوده و به دنبال شرایطی است که مولفه‌های توسعه را از جوامع صنعتی و پیشرو اخذ و به کشورهای در حال توسعه تزریق کند.

اما در ماه‌های اخیر با مطرح شدن بحث اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب، شیوه دیگری از توسعه نیز به دو دیدگاه قبلی افزوده شده است. دیدگاهی که کارشناسان، ویژگی آن را استفاده از شیوه‌هایی در اقتصاد می‌دانند که به کاهش وابستگی‌های خارجی منجر شده و بر تولید داخلی کشور و تلاش برای خودکفایی تأکید دارد.

همین موضوع مسئولان اجرایی و تصمیم‌گیر را در آزمونی سخت قرار داده است تا با بهره‌گیری از تجارب گذشته و مطالعه دقیق پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های اقتصاد کشور، بهترین مدل را برای توسعه کشور انتخاب کرده و بر همین اساس به تصمیم‌گیری برای ورود اقتصاد کشور به مرحله جدید پس از تحریم اقدام کنند؛ الگویی که به نظر می‌رسد در این شرایط،همان الگوی سوم یا اقتصاد مقاومتی باشد که بر درونزایی و برونگرایی همزمان تاکید داشته و تلاش دارد نقاط قوت هر دو الگوی توسعه را یکجا با خود جمع کند.