یک بام و دو هوای بازار آی‌تی

حالا بیش از یک ماه از آن روزها می‌گذرد و هنوز پرسش‌های زیادی برای فعالان و مردم درباره بازار کالاهای دیجیتال در دوران پساتحریم وجود دارد.

شاید شما هم از خود بپرسید آیا قیمت‌ها شکسته شده است؟ آیا باز هم باید برای خرید صبر کنیم و یک تماشاچی باقی بمانیم یا وقتش رسیده در را برای جادوگران دره سیلیکون باز کنیم و به آنها خوشامد بگوییم؟ «کلیک» حال و آینده بازار کالای دیجیتال کشور را زیر ذره‌بین برده است.

تعیین تکلیف نرخ ارز

بدون شک مهم‌ترین عامل تاثیرگذار در قیمت کالاهای دیجیتال، نرخ ارز است. به همین دلیل عده‌ای از خریداران تصور می‌کردند با اعلام خبر پایان مذاکرات ناگهان سقوط قیمت ارز آغاز می‌شود و با بهای اندک و ناچیز می‌توانند آخرین مدل تلفن هوشمند بازار را سفارش بدهند.

ولی دولت اعلام کرد قرار نیست چنین اتفاقی رخ بدهد. رئیس‌جمهور در یک گفت‌و‌گوی تلویزیونی گفت: «پس از توافق، ما می‌توانیم قیمت دلار را کاهش داده و کشور را از کالاهای خارجی پر کنیم و قیمت‌ها را پایین بیاوریم یا این‌که آن را در تولید داخلی سرمایه‌گذاری کنیم.

ما راه دوم را در پیش می‌گیریم. هدف مردم ما دستیابی به منافع آنی اما مضر نباشد و به دنبال رونق اقتصادی و اشتغالزایی باشد.»

از سوی دیگر علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد هم اعلام کرد: «دولت هیچ‌گونه فشاری بر بازار ارز وارد نمی‌آورد و قیمت ارز براساس واقعیت‌های اقتصادی جامعه تعیین می‌شود.

بنابراین دولت قبل یا پس از توافق، مداخله مستقیمی در بازار نکرده است و به نظر نمی‌رسد در آینده نزدیک یا میان‌مدت، تکانه جدی در بازار ارز یا دیگر بازارها داشته باشیم.»

از برآیند این اظهارنظرها می‌توان نتیجه گرفت قرار نیست اتفاق خاصی در بازار ارز بیفتد. همان‌طور که در روزهای بعد از توافق موقت ژنو هم بانک مرکزی سعی در ثابت نگه داشتن قیمت ارز داشت.

اندکی صبر جایز است؟

تمدیدهای مذاکرات هسته‌ای کسانی را که قصد خرید کالای دیجیتال داشتند دچار تردید می‌کرد. حالا که گوشی‌های پرچمدار، مرز دو میلیون تومان را هم رد کرده است، اندکی صبر منطقی به نظر می‌رسد.

به قول مولانا «صبر تلخ آمد ولیکن عاقبت/ میوه شیرین دهد پرمنفعت». البته از یاد نبریم که در این حوزه صبر کردن طولانی‌مدت چندان منطقی نیست؛ چون هر روز در نقطه‌ای از دنیا مراسم رونمایی از یک مدل تلفن هوشمند یا گجت برگزار می‌شود و اگر زیاد معطل کنید

کالایی که انتخاب کرده بودید مثل دایناسورها به تاریخ می‌پیوندد. از حالا به بعد منتظر اتفاق عجیب و غریبی نباشید.

مگر این‌که در آینده برندهای مطرح دنیا به‌صورت مستقیم و بدون واسطه در کشور عرضه شود تا هم زمینه ورود کالای قاچاق کم شود و هم قیمت‌ها اندکی منطقی‌تر شود.

قیمت‌ها ارزان شد، نشد؟

برای پاسخ به این پرسش از استدلال استقرایی استفاده می‌کنیم؛ یعنی چهار کالای محبوب دنیای دیجیتال را انتخاب و قیمت‌های آنها را مقایسه می‌کنیم.

در مرحله بعد می‌توانیم نتایج حاصل را به دیگر اقلام بازار تعمیم بدهیم. در این قیاس قیمت قبل و بعد از 23 تیر (روز پایان مذاکره) را
لحاظ کرده‌ایم.

1ـ از خانواده تلفن‌های هوشمند قیمت آیفون 6 با ظرفیت 64 گیگابایت اپل یک هفته قبل از 23 تیر حدود دو میلیون و 650 هزار تومان بوده و الان با همان گارانتی حدود دو میلیون و 550 هزار تومان قیمت دارد؛ یعنی کمتر از 4 درصد افت قیمت.

به نظر شما این میزان کاهش قیمت می‌تواند پاداش مناسبی برای این همه صبوری باشد؟

2ـ از کنسول‌های بازی سراغ پلی‌استیشن 4 سونی مدل ریجن دو 500 گیگابایت رفتیم. این دستگاه سه روز قبل از توافق یک میلیون و 359 هزار تومان قیمت داشته و حالا یک میلیون و 349 هزار تومان شده است، یعنی فقط ده هزار تومان کاهش قیمت!

قطعا اگر به فنون چانه‌زنی با فروشنده آشنا باشید همان موقع می‌توانستید بیشتر از این مقدار تخفیف بگیرید.

3ـ از لشکر سربازان تک‌چشم قیمت دوربین کانن D1200 را با گارانتی دو ساله و بیمه‌نامه مقایسه می‌کنیم. این دوربین با کاهش قیمت
40 هزار تومانی نسبت به ماه پیش به 989 هزار تومان رسیده است که با توجه به نمودار قیمت آن در یک سال اخیر و فارغ از هیجانات بازار، این افت قیمت منطقی به نظر می‌رسد.

4ـ از سرکشی به بازار لپ‌تاپ‌ها هم نتایج مشابهی دستگیرمان می‌شود. لپ‌تاپ dell مدل 3542 با گارانتی 25 ماهه یک ماه پیش یک میلیون و 779 هزار تومان قیمت داشت و حالا یک میلیون و 765 هزار تومان برچسب قیمت می‌خورد. انگار آب از آب تکان نخورده است.

نمای نزدیک

بازار ایران همیشه لقمه چرب و نرمی برای غول‌های تولیدکننده کالای دیجیتال در دنیا بوده است. پیش‌بینی شده تعداد کاربران تلفن‌های هوشمند در کشور تا پایان امسال به 40 میلیون نفر برسد.

یعنی حتی در دوران اوج تحریم‌ها و افزایش نرخ دلار هم عاشقان دنیای فناوری میدان را خالی نکردند. شاید به همین دلیل است که در پایتخت پشت سر هم مجتمع‌های تجاری لوازم دیجیتال سبز می‌شود.

به یکی از همین پاساژهای خوش آب و رنگ سر زدیم. طبق روال خریداران جلوی ویترین‌ها پرسه می‌زدند و قیمت‌‌ها روی تابلوهای سفید خودنمایی می‌کرد.

گفت‌و‌گوی ما با چند فروشنده نشان داد هنوز آن‌طور که تصور می‌شد بازار رونق پیدا نکرده و خبری از هوای تازه نیست.

مجتبی وحیدنیا، یکی از فعالان بازار آی‌تی می‌گوید: بازار بدتر از قبل قفل شده است. انگار مردم هنوز برای خرید تردید دارند.

فروشنده‌ها هم در این شرایط محتاط‌‌تر شده‌‌اند و تعداد کمتری انبار می‌کنند.

این فروشنده تلفن‌های هوشمند معتقد است چون قیمت ارز تکان نخورده، قیمت اجناس هم کاهش چشمگیری نداشته است.

فقط در بازار لوازم جانبی چون همه فروشنده‌ها اجناس خود را یکدفعه به بازار تزریق کردند، قیمت‌ها تا حدودی دچار افت شده است.

این پخش‌کننده کالاهای دیجیتال پیش‌بینی می‌کند: البته این عرضه ناگهانی لوازم جانبی به بازار ممکن است در کوتاه مدت باعث کاهش قیمت شود، اما بعد از خالی شدن انبارها دوباره قیمت‌ها افزایش خواهد یافت.

از درون گود

چرا بعد از توافق هسته‌ای تغییر محسوسی در قیمت‌ها رخ نداد؟ رئیس انجمن فروشندگان گوشی و سیمکارت کشور در پاسخ به این پرسش به کلیک می‌گوید: در مورد گوشی‌های وارداتی می‌توان گفت چون بیشتر آنها از مبادی غیررسمی و با ارز آزاد وارد کشور می‌شود، وابسته به قیمت ارز است.

به دلیل این‌که نوسانات ارز ناچیز بوده قیمت‌ها هم افت چندانی نداشت. اگر قرار باشد قیمت اقلامی مثل تلفن همراه کاهش پیدا کند، باید اقداماتی مثل کاهش تعرفه واردات یا اختصاص ارز ارزانقیمت انجام شود. چنین اقداماتی می‌تواند به جلوگیری از قاچاق کمک کند.

افشار فروتن لاریجانی در ادامه توضیح می‌دهد: الان تعرفه واردات 10 درصد است که با احتساب 8 درصد مالیات بر ارزش افزوده ‌و سود فروشنده بالغ بر 20 درصد قیمت تمام شده افزایش پیدا می‌کند.

با توجه به این‌که در داخل تولید چشمگیری نداریم، امیدواریم در آینده نزدیک شاهد اصلاح و کاهش تعرفه‌ باشیم تا جنس با قیمت واقعی‌تری به دست مشتری برسد.

او در پاسخ به این پرسش که آیا الان زمان مناسبی برای خرید تلفن هوشمند است، می‌گوید: اکنون انتظار کشیدن برای افت قیمت شدید چندان منطقی نیست، چون با توجه به مدیریت دولت در بازار ارز شاهد نوسانات زیادی نخواهیم بود.

به‌طور کلی بهتر است در زمان ثبات نرخ ارز، خرید صورت بگیرد. الان التهابات خفیفی در بازار ارز مشاهده می‌شود که قطعا موقت است و اگر کسی برای خرید عجله نداشته باشد، می‌تواند مدت کوتاه دیگری صبر کند و در آینده نزدیک با تثبیت کامل نرخ ارز خرید خود را انجام دهد.

علی رستگار - کلیک( ضمیمه یکشنبه - روزنامه جام جم )