خطر وارداتی‌های حرام در بازار

وقتی صحبت از واردات مواد غذایی می‌شود بدون تردید اولین گزینه‌ای که از ذهن اکثر ما عبور می‌کند، سلامتی و بهداشت محصولات یاد شده است.

اگرچه این مورد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است اما روشن است که دین مبین اسلام برایمان شرایطی تعیین کرده تا خوراکی‌های خود را براساس آن شرایط تهیه و انتخاب کنیم پس نباید فراموش کنیم یکی از فاکتورهای مهم در تعیین سلامتی خوراکی‌های وارداتی، حلال بودنشان است.

حلال بودن محصولات غذایی وارداتی یکی از مهم‌ترین مواردی است که مسئولان سازمان‌ها و دستگاه‌های مسئول شرایط مختلف و سختگیرانه‌ای برای واردکنندگان آن تعیین کرده‌اند.

با این حال براساس اطلاعات و گزارش‌های موجود،بخشی از محصولات خوراکی وارداتی که در فروشگاه‌های کشورمان خودنمایی می‌کنند به صورت قاچاق وارد ایران می‌شود و نزدیک به 16 میلیارد دلار ارز از ایران خارج کرده‌اند، در همین حال برخی محصولات وارداتی قاچاق مانند آدامس، شکلات، فرآورده‌های گوشتی، بستنی و غیره، شبهه غیرحلال بودن دارند تاجایی که به گفته دبیر انجمن صنایع غذایی بیش از 90 درصد از برخی محصولات یادشده به صورت غیرقانونی و قاچاق وارد خاک ایران شده‌اند و مواد حرام در تهیه آن به کار رفته است. این موضوع درباره برخی مواد آرایشی قاچاق نیز وجود دارد.

ظاهرا سهم این محصولات در برخی فروشگاه‌های سطح کلانشهرها بخصوص فروشگاه‌های لوکس افزایش یافته و کمتر برخوردی نیز با آنها صورت نمی‌گیرد. این درحالی است که مصرف‌کننده ایرانی نیز چندان آگاهی نسبت به آن ندارد.

تائید وجود ژلاتین خوک در برخی خوراکی‌های قاچاق

در این باره، کاوه زرگران، دبیر کانون انجمن‌های صنایع غذایی با اعلام این‌که بیش از 90 درصد مواد اولیه‌ای که برای تولید مواد غذایی در کشورهای مختلف دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد از فرآورده‌های خوک مانند ژلاتین و برخی آنزیم‌هاست، به ایسنا گفت: طبیعتا در کشورهای غیر مسلمان به دلیل این‌که صرفا سلامت فرآورده‌های خوکی تائید می‌شود، مصرف آن اشکالی ندارد ولی همین فرآورده‌ها در کشور‌های اسلامی حلال نیست.

وی توصیه کرد که اگر مردم می‌خواهند از حلال بودن محصولات خوراکی اطمینان حاصل کنند، به برچسب سلامت وزارت بهداشت که روی محصولات خوراکی درج می‌شود توجه کنند، چرا که اگر محصولی این برچسب را داشته باشد، مسیر قانونی بازرسی را طی کرده و حلال است.

این مقام مسئول که ریاست کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران را نیز برعهده دارد، افزود: عموما کالاهایی که از کشورهای آسیای شرقی به کشور قاچاق می‌شوند، مشکل عدم حلیت دارند.

زرگران یکی از ترفندهای قاچاقچیان برای قاچاق مواد غذایی را حراجی‌ها در کشورهای اروپایی برای محصولاتی که تاریخ انقضایشان نزدیک است، عنوان کرد و گفت: قاچاقچیان از این حراجی‌ها با قیمت پایین خرید می‌کنند بعد با تغییر در تاریخ انقضای محصول، آن را به فروش می‌رسانند.

این مقام مسئول به برندهای مطرح خوراکی در دنیا اشاره کرد و گفت: در دنیا بیش از ده برند مطرح وجود دارد که محصولات خوراکی آنها به سایر کشورها صادر می‌شود. برندهای مطرح در کشورهای مختلف وب‌سایت‌ دارند و اعلام می‌کنند که کدام کارخانه و کدام کشور تولیدکننده، محصولات را به صورت حلال تولید می‌کنند.

اعتبار جهانی مانع از تخلف می‌شود

همچنین دکتر آراسب دباغ‌مقدم، کارشناس صنایع غذایی و عضو کمیته سلامت غذایی سازمان دامپزشکی کشور با اشاره به مدارک مورد نیاز برای واردات قانونی محصولات غذایی و دارویی به خبرنگار جام‌جم گفت: عموما شرکت‌های ثالثی به نام شرکت‌های ارزیابی که اقدام به صدور مجوزهای لازم برای واردکنندگان مواد غذایی می‌کنند، شهرت جهانی داشته و برای سفارشی در ابعاد بازار ایران یا حتی بزرگ‌تر از آن موقعیت اقتصادی و اعتبار خود را به خطر نمی‌اندازند چون قرار است این شرکت‌ها برای مدتی طولانی در ابعادی بین‌المللی فعالیت داشته باشند.

وی در باره احتمال تخلف در صدور این مدارک تصریح کرد: این شرکت‌های بازرسی فنی، متناسب با دستورالعمل‌های موجود اقدام به صدور مدارک می‌کنند بنابراین با توجه به تخصصی بودن فعالیت این شرکت‌ها تخلف در این زمینه تقریبا غیرممکن است.

این کارشناس صنایع غذایی به تولیدات انبوه در کارخانه‌های تولیدی بزرگ خارجی اشاره کرد و افزود: بسیاری از شرکت‌های تولیدی در زمینه مواد غذایی با توجه به بازار بزرگی به نام دهکده جهانی معمولا تعداد برندهای متفاوتی را تولید و روانه بازار می‌کنند. به عنوان مثال یکی از برندهای معروف کمپوت آناناس که در کشور تایلند به ایران محصول صادر می‌کنند همزمان برای بیش از 10 کشور جهان تولیدات دارد اما آنچه مهم است توجه مسئولان تولید کننده کارخانه به نیازهای خریداران است. به عنوان مثال همین کارخانه برای منطقه خاورمیانه یک مسئول تولید درنظر گرفته که براساس نیازهای منطقه خاورمیانه و البته با توجه به مسائل مذهبی این مسئول همواره شرایط حلال بودن تولیدات را مدنظر داشته و مدارک بین‌المللی تولیدات «حلال» را دریافت کرده‌است. پس با توجه به اهمیت اعتمادسازی در صنایع غذایی در بازارهای بین‌المللی تولید همزمان محصولات از سوی کارخانجات بزرگ نیز مشکل ساز نیست و نمی‌توان نگران این مورد بود.

محصولات غیرحلال آرایشی

از سوی دیگر رضا صفایی یکی از واردکنندگان محصولات آرایشی و بهداشتی به خبرنگار جام‌جم گفت: درمورد واردات لوازم آرایشی و بهداشتی معمولا بحث سلامت جامعه بیشتردرنظر گرفته شده و در مقابل کمتر به حلیت آنها توجه شده است. درحالی که وقتی صحبت از استفاده ژلاتین خوکی در برخی خوراکی‌ها می‌شود نمی‌توان به روند تولید برخی لوازم آرایش مثل رژ لب بی‌تفاوت بود چون در این محصول نیز چربی یکی از اقلام اصلی تشکیل‌دهنده است و دربسیاری از موارد شرکت‌های غیرمعتبر برای کاهش هزینه‌های تولید خود با استفاده از موادی غیراستاندارد و نامتعارف دست به تولید محصولات مورد نظرشان می‌زنند که این مواد می‌تواند چربی خوکی یا حتی دیگر موادی که از نظر دین مبین اسلام حرام اعلام شده، باشد.

وی تصریح کرد: لذا باید دستگاه‌های نظارتی به طور جدی و مستمر از بازار بازرسی کرده و این مواد را جمع‌آوری و با متخلفان برخورد کنند.

غیرحلال‌ها را به 124 اطلاع دهید

در پاسخ به این پدیده، سید محمود نوابی، رئیس سازمان حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده به خبرنگار جام‌جم گفت: براساس وظایف محوله به ما مسئولیت تایید حلیت محصولات غذایی وارداتی به بازار ایران برعهده این سازمان نیست اما اگر مشخص شود محصولات وارداتی به صورت غیرقانونی وارد خاک جمهوری اسلامی ایران شده است براساس مسئولیتی که داریم برخورد قاطع خواهیم کرد.

وی تصریح کرد: درباره محصولات غذایی و خوراکی موجود دربازار ابتدا باید ببینیم این کالاها در سازمان توسعه تجارت ثبت شده و مجوزهای قانونی را دریافت کرده و در نهایت از طریق مبادی ورودی قانونی وارد شده یا خیر؟ که اگر موضوع غیرقانونی بودن آن کالا باشد می‌توانیم برخورد کنیم.

به عنوان مثال طی بررسی‌هایی که صورت گرفته مشخص شده میزان ثبت سفارش کالایی مثل آدامس در مراجع قانونی بسیار کمتر از حجم موجود بازار است که این موضوع شاهدی برای ورود برخی محصولات غیرحلال به بازار است وکه این سازمان نسبت به جمع‌آوری آنها اقدام کرده و در آینده نیز خواهد کرد.

به گفته این مقام مسئول، بسیاری از این محصولات از طریق تجارت چمدانی، ته‌لنجی‌های مرزهای آبی جنوبی و بازارچه‌های مرزی وارد شده ‌اند اما اگر مردم مواردی را که مشکوک به واردات قاچاق هستند به ما گزارش دهند، مسئولان مربوطه پیگیری کرده و در صورت تخلف، برخورد خواهند کرد.

عمده مشکلات در محصولات قاچاق

دباغ‌مقدم درباره محصولاتی که احتمال تقلب در آن وجود دارد، گفت: بیشتر این مشکلات درباره محصولات قاچاق صورت گرفته و نمی‌توان درباره آنها اظهار نظر کرد چون متاسفانه مرزهای گسترده ایران با دو کشور معروف به تقلب در صنایع غذایی مثل هندوستان یا پاکستان باعث شده تا بازار گسترده‌ای از قاچاق در این زمینه را شاهد باشیم .

وی افزود: اگر سری به بازارهای معروف جزیره کیش، قشم یا چابهار بزنیم تعداد قابل توجهی از فروشگاه‌‌های مخصوص مواد غذایی وارداتی را می‌بینیم که عمده محصولات موجود در این فروشگاه‌ها از همین گروه‌های غیراصلی بوده و مبداء واردات آنها نیز کشورهای یاد شده هستند. به صورتی که کافی است به نوع بسته بندی و مشخصات ظاهری آنها توجه داشته باشیم تا دریابیم داخل این بسته‌های پررنگ و لعاب چه چیز وجود دارد.

عماد عزتی - اقتصاد