عصر جدید

ماشین هخامنش

خودروهای الکتریکی نقش قابل توجهی در آینده بشر دارند. شاید مهم‌ترین علتی که سرانجام روزی پای آنها را در تعداد وسیع به خیابان‌ها باز کند، به پایان رسیدن منابع سوخت‌های فسیلی و عدم آلایندگی هوا توسط این دسته از ماشین‌ها باشد. در این میان کشورها و شرکت‌های مختلف در سراسر دنیا به دنبال خلق فناوری‌های نوین در این بخش و ساخت خودروهای الکتریکی با توان و کارکرد بیشتر هستند. در این نمایشگاه ماشین اسپرت زردرنگی توجه مخاطبان را به خود جلب کرد. این خودرو، ماشین الکتریکی هخامنش نام داشت که با وزن 700 کیلوگرم و داشتن باتری‌های لیتیومی در هر بار شارژ مسافت 250 کیلومتر را طی می‌کند و در بیشترین سرعت توانایی رسیدن به سرعت 120 کیلومتر بر ساعت را دارد. تعدادی از دانشجویان که امروزه شرکتی دانش‌بنیان را تاسیس کرده در ساخت این خودرو فعالیت داشته‌اند و البته از دیگر محصولات شرکت آنها می‌توان به اسکوتر برقی یک نفره اشاره کرد. طراحی زیبا شاید اصلی‌ترین ویژگی محصولات آنها بود. نکته جالب توجه در مورد ماشین هخامنش این بود که از سیستم‌های کنترلی و هدایت مسیر تمام هوشمند بر مبنای اطلاعات نقشه‌های جی پی اس بهره می‌برد.

روبو فیزیو

گروهی از دانشجویان دانشگاه فردوسی و خیام مشهد رباتی برای سنجش وضعیت سلامت دست و انجام تمرین‌های مناسب فیزیوتراپی آن ساخته‌اند. این ربات در برقراری تعامل بین یک اپراتور و متخصص پزشکی کار می‌کند و عملکرد آن به این صورت است که ابتدا بیمار یا فرد داوطلب می‌نشیند و دست خود را درون بازویی رباتیک قرار می‌دهد. در مرحله بعد بازی خاصی در صفحه مانیتور روبه روی بیمار ظاهر می‌شود که فرد باید توسط بازو نشانگر بازی را به نقاط صحیح هدایت می‌کند. بعد از انجام این بازی، دستگاه اطلاعات وضعیت دست و مدل حرکت مچ و بازوی فرد را نمایش می‌دهد که با تعامل با پزشک متخصص می‌توان از آنها برای شناسایی علامت‌های بیماری‌های مرتبط با دست و همچنین ارائه تمرین‌های مناسب و کنترل شده به دست بیمار استفاده کرد.

دست رباتیک آسمان

دست رباتیک آسمان کار دانشجویان رشته مهندسی مکانیک بود که عضو انجمن رباتیک دانشگاه شهید باهنر کرمان بودند. در سال‌های اخیر واژه‌هایی مانند ابزارهای پوشیدنی در محافل فناوری بسیار شنیده می‌شود. اینها ابزارهایی هستند که کاربر با پوشیدن آنها می‌تواند کارهای مختلفی انجام دهد. برخی از این مدل ابزارها به کاربر امکان می‌دهند رباتی را از راه دور کنترل کند. دست رباتیک آسمان دستکش جانبی دارد که با ترکیب حسگرهای مختلفی که در آن به کار رفته، حرکت انگشتان دست کاربر را تقلید می‌کند. هر حرکتی که کاربر با انگشتان دستش انجام می‌دهد با کمی محدودیت نسبت به دست واقعی انسان در دست رباتیک آسمان قابل نمایش است. این اتفاق در کسری از ثانیه و تقریبا همزمان با حرکت دست کاربر توسط این دست رباتیک انجام می‌شود. این دست‌ها برای فعالیت‌های مختلفی در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله این کاربردها می‌توان به استفاده در ربات‌هایی برای کمک به معلولان، استفاده در صنایع پرخطر به منظور انتقال دادن مواد شیمیایی از نقطه‌ای به نقطه دیگر اشاره کرد. استفاده از لباس پوشیدنی کنترلی این دستکش برای شبیه‌سازی حرکت‌های دست در محیط مجازی و ساخت بازی‌های رایانه‌ای نمونه دیگری از این کاربردهاست.

ربات طوطی

ربات‌ها، ابزارهای مناسبی برای آموزش، سرگرمی و حتی درمانگری هستند. چند نفر از دانشجویان دانشگاه تهران طرحی را روی یک اسباب‌بازی به شکل طوطی پیاده کرده‌ بودند که برای آموزش کودکان و همچنین درمان کودکان مبتلا به اوتیسم کاربرد دارد.

این طوطی اسباب‌بازی به دوربین برای پردازش تصویر مجهز شده و با استفاده از مدارهای کنترلی که برای آن طراحی کرده‌اند و عملگرهای مختلفی که در بخش‌های مختلف بدن این طوطی رباتیک قرار گرفته، این توانایی را دارد که با محیط اطراف به صورت پویا ارتباط برقرار کند.

برای مثال وقتی پسربچه‌ای روبه‌روی این طوطی قرار گرفت، طوطی به او سلام کرد و با الگوریتم هوشمندی که برای آن نوشته شده بود، شروع کرد به صحبت کردن و برقراری ارتباط با کودک. این طوطی می‌بیند، می‌شنود و واکنش فیزیکی نیز نشان می‌دهد. تا به حال در مورد چند کودک این وسیله رباتیک امتحان شده و کودکان از کارکرد و ارتباط با آن رضایت قابل قبولی داشته‌اند. البته در نمایشگاه می‌دیدیم بزرگسالان نیز با طوطی باب صحبت را باز می‌کردند و از رفتارها و شیوه صحبت کردن این ربات لذت می‌بردند.

این طوطی رنگ‌ها را نیز تشخیص می‌دهد و بعد از دیدن هر رنگ، به زبان فارسی می‌گفت چه رنگی را می‌بیند. از این طوطی می‌شود در پروژه‌های مختلف آموزشی برای کودکان با برنامه‌هایی که از پیش به نسبت موضوعی خاص برای آن نوشته می‌شود استفاده کرد و نسل امروز را که نسل رباتیک و مکاترونیک است به صورتی خلاقانه و عملی با مفاهیم علمی و مهندسی آشنا کرد.

ربات پرنده با قابلیت هرس درختان

در بخش دیگری از این نمایشگاه، ربات پرنده چهار ملخی (کواد کوپتر) با طراحی خاص، نظر مخاطبان را جلب کرد. جمعی از دانشجویان گروه فنی ـ کشاورزی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران زیر نظر استادان خود، ربات پرنده‌ای را برای کار در مزارع و باغ‌ها طراحی کرده بودند.

این ربات پرنده که با اطلاعات جی‌پی‌اس مسیر را طی می‌کرد، با پرواز در یک باغ پر درخت اطلاعاتش را با دوربین در اختیار کاربر قرار می‌داد و بعد در صورت فرمان کاربر، بازوی متصل شده به آن به هرس نقاط بالایی درخت یا دیگر اهداف خاص می‌پرداخت.

امروزه در سطح دنیا کشاورزی هوشمند با استفاده از خودروهای مختلف رباتیک و ربات‌های پرنده به سرعت در حال گسترش سریع است. موضوعی که بهره‌وری مزارع را در کشورهایی مانند انگلستان یا استرالیا بسیار بالاتر برده و امروزه در کشور ما هم این تحقیقات در حال انجام است. امیدواریم به‌زودی شاهد تجاری‌سازی این ربات‌های کاربردی برای ارتقای کیفیت زندگی بشر و به‌ویژه ایرانیان باشیم.

آریا صبوری

جام‌جم