طلاق، نشانه بیماری خانواده و جامعه

در واقع طلاق پدیده‌ای اجتماعی است که تحت‌تاثیر عوامل مختلفی رقم می‌خورد؛ بخشی تحت‌تاثیر تصمیم‌گیری در دیگر حوزه‌ها و بخشی نیز به دلیل شرایطی است که در کشور تجربه می‌کنیم؛ شرایطی مانند گسترش شهرنشینی، دسترسی به اطلاعات، گسترش فضای مجازی، تغییر ساختار خانواده، کاهش سرمایه اجتماعی، ضعف اخلاق اجتماعی و نارضایتی از روابط زناشویی.

بنابراین برای کاهش آمار طلاق باید عوامل مختلف آن را تجزیه و تحلیل کرد. در دهه اخیر شاهد افزایش آمار طلاق بوده‌ایم. در کلانشهرهایی مانند تهران چون ارتباط اجتماعی ضعیف‌تر و گمنامی اجتماعی بیشتر است، این آمار بیشتر از دیگر نقاط کشور گزارش می‌شود، باید توجه داشت که با این حال در شهرهایی مانند تهران شاهد کاهش ازدواج نیز هستیم.

به این ترتیب باید کاهش فاصله زندگی مشترک، تغییرات منفی ازدواج و افزایش تغییرات طلاق را مسائلی نگران‌کننده دانست.

باید یادآور شد به‌طور کل در حوزه اجتماعی برای کنترل طلاق برنامه جامعی در کشور وجود ندارد، برای نمونه، بخشی از طلاق به دلیل اعتیاد و نارضایتی از روابط زناشویی است؛ اما به‌جز تابو دانستن این مسائل، برنامه مناسبی برای رفع آنها اجرا نکرده‌ایم.

علاوه بر این، بخشی دیگر از طلاق‌ها نیز به دلیل گسترش فضای مجازی و توسعه شهرنشینی است؛ زیرا طی 30 سال 71 درصد جمعیت کشور شهرنشین شده‌اند و با توجه به این‌که در ساختار زندگی شهری شاهد آسیب‌های اجتماعی بیشتری هستیم، باید برنامه مشخصی نیز برای کنترل این مساله در نظر گرفت.

باید نگران این مسائل بود، چون افزایش طلاق نشانه بیماری جامعه و خانواده است و متاسفانه آمارها در این حوزه هر سال بدتر می‌شود.

هر چند برخی نیز با آمارها دشمنی می‌کنند، اما آمار را باید دماسنجی دانست که شدت دما را نشان می‌دهد؛ بنابراین باید عواملی را که سبب افزایش دما شده است شناخت و به‌موقع مداخله کرد.

علاوه بر این باید خاطرنشان کرد، تا زمانی که نگاهی قوی‌تر به حوزه اجتماعی نکرده و با رویکرد سلبی، قضایی و انتظامی با این پدیده‌ها برخورد کنیم، به‌طور حتم نتیجه مطلوب را نخواهیم گرفت.

باید به سمتی برویم که امور اجتماعی دغدغه اصلی سیاستگذاران و مردم شود؛ چراکه ممکن است سطح تحصیلات شهروندان بالاتر رفته باشد، اما سواد اجتماعی اشخاص برای زندگی بهتر، خیلی رشد نکرده است.

مشکل دیگری که در این حوزه با آن‌ روبه‌رو هستیم این است که وزارتخانه و نهادهای مختلف برای حل مساله طلاق جلسه تشکیل داده و برنامه ارائه می‌کنند.

این در حالی است که مشکل ما نبود کمیته یا شورا نیست، بلکه مشکل این است که امور اجتماعی همچنان در حاشیه تصمیم‌گیری‌هاست. باید سپاسگزار همه اقداماتی که تاکنون صورت گرفته باشیم؛ اما باید پرسید در این مدت کدام شاخص مسائل اجتماعی بهبود پیدا کرده است؟ با توجه به شرایط موجود به این نتیجه می‌رسیم که با این ساختار، شرایط و نگاه به حوزه اجتماعی نمی‌توان مدیریت اجتماعی هوشمندی را در کشور پیاده کرد.

حسن موسوی‌چلک - رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران