بازسازی تاریخ روی چهره بازیگران

در سریال معمای شاه، بیشتر بازیگران را محمدرضا ورزی به عنوان کارگردان انتخاب و شهرام خلج آنها را به شخصیت‌های مورد نظر کارگردان بدل کرده است. خلج در این سریال تقریبا 600 شخصیت را طراحی کرده و بعد از سه سال دیگر خط و خال چهره بسیاری از شخصیت‌های تاریخ را از بر است. ‌در ادامه به نکاتی خواندنی درباره گریم سریال «‌معمای شاه»اشاره شده که حاصل گفت و گوی ما با محمدرضا ورزی، کارگردان و شهرام خلج طراح گریم این سریال است :

خیلی دور، خیلی نزدیک

برای بازی در نقش امام خمینی(ره)، بازیگران زیادی زیر دست شهرام خلج نشستند و ساعت‌ها گریم‌های سنگین روی صورتشان انجام شد، اما قطب‌الدین صادقی، تینوش صالحی، عباس نادران و ‌ دیگر نامزدهای این نقش، کارگردان را راضی نکردند تا این که ورزی، شکر خدا گودرزی را روی صحنه تئاتر در نقش شاعر عرب دید و پسندید.

شهرام خلج با دیدن گودرزی گمان می‌کرد این بار هم راه به جایی نخواهند برد، اما با این همه بدون کم‌فروشی بیش از شش ساعت وقت گذاشت و با قطعه‌گذاری روی چهره و تکنیک‌های مختلف، نزدیک‌ترین چهره را به امام(ره) ‌پیدا کرد.

‌شکر خدا گودرزی بعد از آن که از روی صندلی گریم بلند شد و تصویری از امام خمینی‌(ره) را به جای خودش دید تا دقایقی مبهوت ماند.

نزدیک‌ترین چهره به ملکه مصری

فوزیه وقتی همسر محمدرضا پهلوی شد بیشتر از 20 سال نداشت، اما حدیث‌ فولادوند بیش از 30 سال دارد. با این همه، چهره‌اش نزدیک‌ترین چهره به ملکه مصری بوده است. به گفته خلج، حدیث فولادوند زمینه اصلی را برای بازسازی چهره فوزیه داشت و فقط کافی بود از تکنیک‌هایی برای جوان‌تر نشان دادنش استفاده می‌شد.

میزان شباهت حدیث فولادوند به فوزیه چیزی حدود 70 درصد است و به گفته محمدرضا ورزی اگر امکان بازسازی موهای این شخصیت‌ها فراهم بود این میزان خیلی بیشتر می‌شد.

دو سال زندگی با ابروهای تراشیده

ساغر عزیزی برای بازی در نقش فرح دیبا، دشواری‌های عجیبی از سرگذرانده است. به گفته خلج،راهی نبوده جز این که ابروهایش تراشیده شود؛ بنابراین عزیزی بیشتر از دو سال در شرایطی زندگی کرده که از ابروهایش چیز زیادی نمانده بود. ‌شکل بینی ساغر عزیزی و فرح دیبا تفاوت‌هایی دارد که برای ایجاد شباهت باید قطعه‌ای استفاده می‌شد که سر بینی عزیزی را گردتر کند و به سمت بالا بکشاند. از آنجا که در این قطعات از استن استفاده می‌شود و مدت طولانی روی پوست می‌ماند، بینی ساغر عزیزی بارها دچار التهاب شده است. ورزی می‌گوید: ساغر عزیزی صبورانه این مشکلات را تحمل کرد و ما چاره‌ای نداشتیم جز این که چند روزی برنامه فیلمبرداری را تغییر بدهیم تا استراحت کند و این مشکل پوستی برطرف شود.

همچنین گریم ساغر عزیزی هر بار نزدیک به پنج ساعت به طول می‌انجامید و از این بابت رکورد دار است.

دیدار با پدر، سال‌ها بعد از مرگ

علی دهکردی برای بازی در نقش آیت‌الله طالقانی چند بار گریم شد، اما در نهایت شهرام خلج از چهره او چیزی ساخت که فرزند آیت‌الله طالقانی را بهت زده کرد.

گریم آیت‌الله طالقانی اسفند ‌ 1393 با حضور رئیس سازمان صدا و سیما و فرزند آیت‌الله طالقانی و علی دهکردی رونمایی شد؛ اما قبل از آن وقتی بعد از اولین تست گریم، فرزند آیت‌الله طالقانی، علی دهکردی را در هیات پدرش دید او را در آغوش گرفت و گفت من تنها کسی هستم که بعد از مرگ پدرش توانسته او را در آغوش بگیرد.

چشم‌های هویدا روی چهره کاردان

کارگردان معمای شاه، داریوش کارگردان را به خاطر شکل چشم‌هایش برای بازی در نقش هویدا انتخاب کرد؛ چون معتقد است گونه و چانه و ابرو و مابقی اجزای صورت قابل بازسازی است و آنچه اهمیت دارد چشم‌های بازیگر است.

خلج اولین تست گریم را زمانی روی چهره کاردان انجام داد که مهندس ضرغامی، رئیس پیشین رسانه ملی و خبرنگاران مهمان سریال معمای شاه بودند. کارگردان مثل همیشه فرصت نداشت کنار گریمور باشد و کارش را نظاره کند و نمی‌دانست چه اتفاقی برای داریوش کاردان رخ داده است که ناگهان در باز شد و هویدا وارد سالن شد.

داریوش کاردان در این نقش تغییرات زیادی لازم نداشت. شاید یک شکم بزرگ،مهم ترین چیزی بود که به فیزیک این بازیگر اضافه شد و او را به امیرعباس هویدا بسیار شبیه کرد.

سنگینی بینی‌ شاه جوان

حسین نورعلی یک بار دیگر هم در سریال «عمارت فرنگی» نقش شاه را بازی کرده بود؛ اما این بار ورزی از او خواسته وزن کم کند. از نگاه این کارگردان، شاه در دوران جوانی استخوانی بیش نبوده و نورعلی باید چند سالی دور غذاهای خوشرنگ و لعاب را خط می‌کشید، اما این همه دردسرهای او برای بازی در این نقش نبود.

نورعلی هر جلسه بعد از پایان فیلمبرداری و به محض شنیدن کات، بینی بزرگ شاه را از روی صورتش بر می‌داشت و روی زمین دراز می‌کشید. به گفته خلج گریم‌های سنگین به‌خصوص قطعاتی که روی صورت کار گذاشته می‌شود، بسیار آزار دهنده است. پوست، زیر این قطعات عرق می‌کند و در دراز مدت می‌تواند حساسیت پوستی ایجاد کند. به گفته این طراح گریم، همیشه یک گریم خوب، گریمی است که با کمترین قطعه‌گذاری انجام شود.

حسین نورعلی علاوه بر جوانی، ابتدای میانسالی و سال‌های پایانی زندگی شاه را نیز بازی کرده است. لاغر شدن نورعلی، فرصت خوبی به گریمور می‌داد که روزهای پیری و فرتوتی شاه را بازسازی کند.

کمترین شباهت، بیشترین تلاش

بازیگر نقش ثریا، اوج و فرودهای بسیار را از سر گذرانده است. ورزی می‌گوید: به بازیگران زیادی فکر کردیم، اما نمونه چهره ثریا نیافتیم. در نتیجه راهی لبنان شدیم و توانستیم چهره‌ای بسیار شبیه او پیدا کنیم، اما قبل از شروع همکاری قیمت دلار بالا رفت و نتوانستیم از پس هزینه‌ بازیگر خارجی برآییم.

میان بازیگران ایرانی، چهره مهراوه شریفی‌نیا بیشترین قرابت را با چهره ثریا بختیاری داشت، اما نکته مهم تر،هم از نظر ورزی و هم خلج این است که شریفی‌نیا برای ایفای این نقش بسیار تلاش کرده و به خوبی توانسته دومین همسر شاه را در سریال معمای شاه به نمایش بگذارد. ورزی می‌گوید: بیشتر شخصیت‌های سریال معمای شاه بیش از 70 درصد به شخصیت‌های اصلی شبیه شده‌اند و در مواردی حتی بیش از 90 درصد شباهت داریم. فقط ثریا چیزی حدود 30 تا 35 درصد به ثریا بختیاری شباهت دارد.

جراحی زیر چشم شاه

امیر مهدی‌کیا هم پیش از این بازی در نقش شاه را در سریال «پدرخوانده» تجربه کرده بود که همان تجربه ‌ باعث شد این بار به خواست ورزی کیست‌های کوچک اطراف پلکش که در سریال قبلی با عینک پوشانده می‌شد، این بار ساکشن شود. ‌مهدی‌کیا هم برای بازی در نقش شاه، کمی وزن کم کرده، اما در نهایت گریم او یکی از بهترین‌هاست که توانسته درصد قابل توجهی از شباهت را ایجاد کند.

بازیگر نقش میانسالی شاه نیز مانند بازیگر دوره جوانی،چند قطعه از جمله یک بینی سنگین را روی صورتش تحمل کرد و برایش موهایی شبیه موهای پهلوی دوم بافته و آماده شد.

آذر مهاجر

رادیو و تلویزیون