ایستـادن ممـنوع اینجا آخر خط است

به گزارش روزنامه جام‌جم، از منطقه صفر مرزی بازرگان، از نظر تقسیم‌بندی‌هایی که برای انتقال گاز در کشور انجام شده است منطقه 8 عملیاتی شامل استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و بخش‌هایی از استان‌های گیلان، زنجان و کردستان می‌شود که اگر بخواهیم از نظر اقلیم‌شناسی به آنها نگاه کنیم، سردترین منطقه کشور به حساب می‌آید.

به‌طوری که در موج اخیر سرما که کشور را فراگرفته شهرهایی چون خوی و ورزقان همواره سردترین نقاط کشور بوده است.

وضعیت گازرسانی به سردترین منطقه کشور

در منطقه 8 انتقال گاز کشور سه‌خط اصلی انتقال گاز وجود دارد که خط اول با ظرفیت انتقال 20 میلیون مترمکعب گاز در روز به آستارا می‌رسد، خط دوم با ظرفیت انتقال 60 میلیون مترمکعب گاز در روز به سوی زنجان می‌رود و خط سوم نیز یک خط اصلی است که با انشعاباتی که از آن گرفته می‌شود تا به سوی ترکیه برود، ظرفیت انتقال 50 میلیون مترمکعب گاز را در روز دارد تا در مجموع روزانه این ظرفیت وجود داشته باشد تا 130 میلیون مترمکعب گاز به سردترین منطقه کشور رهسپار شود.

هم‌اکنون آذربایجان شرقی و تبریز بیشترین مصرف در میان استان‌ها و شهرهای منطقه 8 را دارند به‌طوری که براساس اعلام ولی‌الله دینی مدیرعامل شرکت گاز استان آذربایجان شرقی یک میلیون و 362‌هزار‌مشترک در این استان زندگی می‌کنند که در روزهای سرد اخیر مصرف آنها به بیش از 35 میلیون مترمکعب گاز رسیده است که پیش بینی می‌شود این میزان تا 40 میلیون مترمکعب هم برسد.وی با بیان این‌که آذربایجان شرقی جزو پر روستاترین استان‌های کشور محسوب می‌شود، افزود: از این میزان مشترک بیش از 640 هزار مشترک در تبریز زندگی می‌کنند که 48 درصد مشترکان آذربایجان شرقی را دربرمی‌گیرد.به گزارش روزنامه جام‌جم، تا قبل از بارش برف و باران در کشور و برودت دما روزانه 96 میلیون مترمکعب گاز به منطقه 8 ارسال می‌شد که البته این میزان در چند روز گذشته به سقف آن یعنی 130میلیون مترمکعب رسیده است تا شاهد قطعی گاز منازل و اماکن تجاری در هوای سرد این روزها نباشیم.

اما براساس دستورالعملی که وجود دارد اگر گازرسانی در شهرها و روستاهای کشور با افت فشار همراه باشد محدودیت‌هایی در گازرسانی ایجاد می‌شود که در گام نخست نیروگاه‌ها و در گام‌های بعدی پتروشیمی‌ها و دیگر صنایع همچون کارخانجات سیمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

شمال غربی کشور؛ ‌هاب صادراتی گاز

اما منطقه 8 عملیاتی که در انتهای لوله‌های سه‌گانه انتقال گاز قرار گرفته است به‌عنوان ‌هاب صادراتی گاز کشور نیز شناخته می‌شود. چراکه در این منطقه روزانه صادرات گاز به سوی ترکیه، آذربایجان و ارمنستان با اشکال مختلفی صورت می‌گیرد.در واقع هم‌اکنون روزانه 5/1میلیون مترمکعب سوآپ گاز به آذربایجان شرقی داریم که از طریق مرز جلفا به سوی نخجوان انجام می‌شود. ضمن این‌که با ارمنستان نیز روزانه یک میلیون مترمکعب تهاتر گاز با برق داریم. علاوه بر آن قرارداد اصلی صادرات گاز کشور با ترکیه نیز از طریق خطوط لوله مستقر در منطقه 8 عملیاتی انتقال گاز انجام می‌شود.

این در حالی است که تنها مراوده دیگر گازی کشور با ترکمنستان به شمار می‌رود که از طریق شهرهای گرگان و سرخس در جریان است. ضمن این‌که صادرات گاز به عراق نیز با مشکلاتی در طرف عراقی روبه‌روست و هنوز آغاز نشده است.

بنابراین گذشته از تهاتر گازی با ارمنستان و سوآپ گاز با آذربایجان، صادرات گاز به ترکیه اصلی‌ترین قرارداد گازی بین‌المللی کشور محسوب می‌شود که هم‌اکنون از طریق یک خط 40 اینچ با گذر از ایستگاه تقویت فشار مرگنده از طریق مرز بازرگان در جریان است.

صادارت نیمی ‌از قرارداد بعد از 8 ماه از سال

این‌طور که یدالله بایبوردی مدیر منطقه 8 انتقال گاز ایران با اشاره به قرارداد 25 ساله صادرات گاز به ترکیه به روزنامه جام‌جم گفت‌ طبق قرارداد صادرات گاز ایران با ترکیه، ایران می‌تواند سالانه ده میلیارد مترمکعب گاز به ترکیه صادر کند به‌صورتی که این میزان از روزانه 30 میلیون مترمکعب بیشتر نشود. وی با اعلام آماری افزود: امسال و تا پایان آبان‌ به میزان چهار میلیارد و 953 میلیون متر مکعب گاز به ترکیه صادر شده است که این میزان بعد از گذشت هشت‌ماه از سال تنها نیمی‌ از سقف قراردادی است که البته برای گازرسانی بیشتر هیچ محدودیتی از سوی شرکت ملی گاز وجود نداشته است و اگر در روزها و ماه‌های گذشته میزان گاز صادراتی پایین بوده تنها براساس درخواست طرف ترکیه‌ای در نظر گرفته شده است.

بایبوردی با اشاره به ارتباط افزایش انتقال گاز با میزان فشار گاز در لوله‌ها اظهار کرد: بعد از اضافه شدن سه واحد الکتروکمپرسور به سه واحد توربوکمپرسور موجود در ایستگاه تقویت فشار تبریز، ظرفیت انتقال گاز از 24 به 53 میلیون مترمکعب در روز رسید تا بحث صادرات گاز به ترکیه نیز گارانتی شود.

وی ادامه داد: در واقع هم‌اکنون این ظرفیت وجود دارد که روزانه 40 میلیون مترمکعب گاز به سمت ترکیه صادر شود که بنا به سقف قراردادی 30 میلیون مترمکعب در روز این امکان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

محاسبه دلارها براساس اندازه‌گیری‌های بازرگان

اما ایستگاه مرزی بازرگان آخرین نقطه‌ای است که گاز ایران به سمت ترکیه هدایت می‌شود. این ایستگاه گازی که در چند متری مرز ترکیه قرار دارد یکی از سردترین ایستگاه‌های کاری کشور محسوب می‌شود.

صادق اکبرپور، رئیس ایستگاه گاز بازرگان که به سبب سابقه‌اش در منطقه، همزیستی زیادی با سرما پیدا کرده است، در مورد اصلی‌ترین وظیفه این ایستگاه به جام‌جم گفت: ایستگاه گاز بازرگان بخش عمده‌ای از تبادلات گازی ایران با خارج کشور را برعهده دارد به‌طوری که اندازه‌گیری‌های کمی ‌و کیفی دقیقی انجام می‌شود تا ضمن تعیین میزان گوگرد، هیدروکربن، نیتروژن، اکسیژن و رطوبت موجود در گاز، از نظر حجمی‌ نیز اندازه‌گیری صورت گیرد.

وی افزود: چون براساس اندازه‌گیری‌های انجام شده در ایستگاه آخر صادرات گاز به ترکیه، مبلغ گاز صادراتی براساس فرمولی مشخص می‌شود بنابراین اندازه‌گیری‌ها در ایستگاه بازرگان از اهمیت بالایی میان دو کشور برخوردار است که از این بابت یک نماینده نیز از شرکت بوتاش ترکیه برای نظارت بر اندازه‌گیری‌ها در ایستگاه بازرگان مستقر است. اکبرپور با بیان این‌که اندازه‌گیری کمی‌ براساس ارزش حرارتی هر مترمکعب گاز انجام می‌شود، اظهار کرد: برای محاسبه این ارزش سنجش دقیقی روی فشار، دما و حجم گاز انتقالی به سوی مرکز ترکیه انجام می‌شود تا ارزش حرارتی هرمترمکعب از گاز صادراتی مشخص شود.

رئیس ایستگاه گاز بازرگان با بیان این‌که از زمان شروع صادرات گاز به ترکیه در سال 2008 یا همان 1386 به دلیل سرمای زیاد نتوانستیم به ترکیه براساس تعهدمان گاز صادر کنیم، تصریح کرد: اما در سال بعد یعنی 2009 کشور ترکیه در دریافت گاز ایران ناتوان ماند تا جریمه‌ای که در سال 2008 بابت عدم انجام تعهدات به ایران تعلق گرفته بود با جریمه ترکیه‌‌ای‌ها در سال 2009 صاف شود.

وی ادامه داد: هم‌اکنون کشور ترکیه از چهار طریق روسیه، ایران، آذربایجان و آفریقا گاز خود را تامین می‌کند که در این میان 30 درصد از کل گاز ترکیه از سوی کشورمان تامین می‌شود.

اکبرپور با اشاره به اهمیت پایداری صادرات گاز گفت: این روزها صادرات گاز براساس درخواست مقامات ترکیه‌ای به سقف خود یعنی روزانه 30 میلیون مترمکعب رسیده است.

مشکل یک ساعته صادرات گاز

هفته گذشته یک روزنامه ترکیه‌ای‌ مدعی شد ‌ایران صادرات گاز طبیعی به این کشور را نصف کرده است. این روزنامه در تشریح دلیل ایران در کاهش ۵۰ درصدی صادرات گاز به ترکیه، از افزایش مصرف داخلی نام برده و گزارش کرده است: این رقم در حال حاضر به ۱۴ تا ۱۵ میلیون مترمکعب در روز رسیده است.

در همین حال منوچهر طاهری، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران گفت: صادرات گاز به ترکیه از ساعت ١۶‌دوشنبه ١۶ آذر به دلیل ایجاد مشکل در یکی از توربوکمپرسورهای تاسیسات دریافت گاز این کشور دچار کاهش شد که با توجه به اعلام این شرکت و رفع موانع از سوی طرف ترک، هم‌اکنون حجم ارسال گاز به مقدار قرارداد (٣٠ میلیون مترمکعب) رسیده است.