ابهام و تردید، 2 تاکتیک نفوذ رسانه‌ای

در این جنگ که مهم‌ترین سلاح آن، رسانه‌ها به‌خصوص رسانه‌های نوپدید هستند، از تاکتیک‌ و تکنیک‌های خاصی برای تاثیرگذاری بر فکر و ذهن استفاده می‌شود. این تاکتیک‌ها به گونه‌ای است که فرد بعد از مدتی بدون آن‌که خود متوجه شود، احساس می‌کند در یک فرآیند خاص، دچار تغییر در باورها و اعتقادات و حتی شیوه زندگی شده است.

از مهم‌ترین تاکتیک‌ها برای تاثیرگذاری در ذهن افراد و تغییر باورها، «ابهام‌آفرینی» و «ایجاد تردید» است. ابهام‌آفرینی و ایجاد تردید در باورهای اعتقادی، باورهای سیاسی، باورهای فرهنگی و حتی باورهای اقتصادی، چهار محور اصلی طراحان جنگ‌نرم رسانه‌ای است.

ابهام‌آفرینی و ایجاد تردید در باورهای اعتقادی موجب سست‌شدن ایمان دینی و از دست‌دادن پشتوانه مذهبی انسان می‌شود. ایجاد ابهام و تردید در باورهای سیاسی موجب قطع ارتباط افراد جامعه با نظام سیاسی حاکم می‌شود. نظام سیاسی حاکم در ایران، ارتباط تنگاتنگی با باورها و ارزش‌های اعتقادی دارد و هدف قراردادن باورهای اعتقادی و سیاسی در واقع تهی‌کردن نظام از پشتوانه دینی و مردمی خود را در پی دارد. تردید آفرینی و ایجاد ابهام در باورهای فرهنگی که در هم تنیده با باورهای اعتقادی است، موجب می‌شود افراد جامعه به‌خصوص جوانان، هویت ملی و دینی خود را از دست بدهند و با پیشینه پرافتخار و کهن خود قطع ارتباط شوند. تغییر در باورهای فرهنگی همچنین موجب تغییر در شیوه زندگی یا همان «سبک زندگی» نیز می‌شود.

ابهام‌آفرینی در باورهای اقتصادی نیز که پیوند وثیقی با باورهای دینی دارد، موجب به وجود آمدن پدیده‌هایی همچون «مصرف‌گرایی»، «اسراف»، «رعایت نکردن احکام شرعی در معاملات و کسب و کار»، «رواج ربا و رشوه» و... می‌شود. بنابراین رسانه‌ها در جنگ‌نرم با استفاده از تاکتیک‌های پیچیده، به‌دنبال تغییر باورهای اعتقادی و فرهنگی جامعه، تغییر باور نسبت به آینده و این که فعلا باید به فکر «حال» بود و آینده روشنی درکار نیست، ایجاد باورهای غیرواقعی در افراد‌ و تغییر انگیزه‌ها در مردم هستند. رسانه‌ها، در این جنگ، هدف خود را عمدتاً، جوانان که قشر تاثیرگذار و آینده‌ساز جامعه هستند، قرار می‌دهند تا بتوانند با تغییر باورهای آنان، در بلندمدت، جامعه مورد نظر و تسلیم خود را ایجاد کنند. قطعا چنین جامعه‌ای در مقابل ظلم و زورگویی نخواهد ایستاد، به دنبال استفاده از داشته‌های خود نیست، نگاه این جامعه همواره به بیرون خواهد بود و در این جامعه هیچ استعدادی شکوفا نخواهد شد.

راه مقابله با این طراحی خطرناک در وهله اول، فهم دقیق شرایط درونی و بیرونی و جایگاه کشور در وضعیت خطیرکنونی است. بعد از این فهم دقیق باید به تحلیل مبنایی رسید و بر اساس این تحلیل، نقشه راه مقابله با جنگ‌نرم رسانه‌ها را ترسیم کرد.

با این نقشه راه است که می‌توان تاکتیک‌ها و شیوه‌های مقابله را به صورت دقیق و جزئی، طراحی و اجرا کرد. دو پایه اصلی طراحی مقابله با جنگ‌نرم رسانه‌ای نیز، اعتماد به نفس و امید به آینده است.

سیدمهرداد سیدمهدی

رئیس خبرگزاری صدا و سیما