شهر جولانگاه موتورسیکلت‌های بی‌کیفیت

آمارهایی که از موتورسیکلت و راکبان آن منتشر می‌شود تلخ است؛ آن‌قدر تلخ که می‌توان آن را به قاتل جوانان و هوای پاک تشبیه کرد. براساس گزارش پزشکی قانونی، 75 درصد افرادی که به‌خاطر رانندگی با موتورسیکلت جان خود را از دست می‌دهند، زیر 40 سال دارند و حدود 61 درصد‌شان به دلیل ضربه به سر جان می‌دهند. این درحالی است که باید یاد آور شد، بیشتر افرادی که از موتورسیکلت استفاده می‌کنند، جزو افراد ضعیف جامعه هستند، زیرا قادر به خرید خودرو نیستند و ناچار از این وسیله برای امرار معاش یا تردد بهره می‌برند. این ماجرا سبب شده تولید‌کنندگان برای پایین آوردن هزینه ساخت موتورسیکلت از قطعات بی‌کیفیت استفاده کنند در نتیجه محصولی روانه بازار می‌شود که جان و مال شهروندان را تهدید می‌کند.

موتور، ارابه مرگ

سال گذشته 16 هزار و872 نفر در حوادث ترافیکی کشور، جان خود را از دست دادند. در این میان3767 نفر به دلیل استفاده از موتورسیکلت جانشان را از دست دادند که از این تعداد 1485 حادثه داخل شهرها و 2256 نیز بیرون شهرها رقم خورد.

سرهنگ علیرضا جهانگیری، رئیس پلیس ترافیک شهری پلیس راهور در گفت‌وگو با جام‌جم درباره آمار شش ماه اول امسال عنوان می‌کند: در شش ماهه امسال حدود 8000 نفر در حوادث ترافیکی جان باختند که 3212 نفر آنها موتورسوار بوده‌اند. به گفته وی در شش ماه اول سال، مرگ 1374 موتور سوار بیرون شهر و مرگ824 نفر نیز داخل شهرها اتفاق افتاده است. با توجه به اطلاعاتی که جهانگیری ارائه می‌کند، می‌توان گفت امسال مرگ و میر موتورسواران افزایش قابل توجهی داشته است.

موتور فراری از استاندارد

موتورسیکلت‌هایی که اکنون در کشور عرضه می‌شوند، ملزم به رعایت استاندارد یورو 3 هستند، اما به اعتقاد کارشناسان این استاندارد با توجه به تعداد زیاد موتورسیکلت‌هایی در کشور وجود دارد، نمی‌تواند تاثیر مثبتی بر کاهش آلودگی‌های صوتی و هوا و کاهش تصادفات داشته باشد. به نظر می‌رسد استاندارد یورو3 استاندارد سختگیرانه‌ای نیست، چون بیشتر تولید‌کننده‌ها با اندکی تغییر در کاربراتور محصولاتشان آن را به دست می‌آورند.

اغلب موتورسیکلت‌هایی که در بازار کشور عرضه می‌شوند، کاربراتوری هستند و در آنها نسبت هوا به سوخت درست تنظیم نمی‌شود در نتیجه حجم زیادی منواکسیدکربن و ذرات معلق ایجاد می‌شود. به اعتقاد کارشناسان به شکل میانگین این موتورسیکلت‌ها به ازای هر کیلومتر پیمایش حدود 15 گرم آلودگی تولید می‌کنند. به عبارت دیگر موتورسیکلت‌هایی که در کشورمان تولید می‌شوند، در هر کیلومتر بین 12 تا 22 گرم آلودگی ایجاد می‌کنند. این در حالی است که خودروهایی که استاندارد یورو 2 را به دست آورده‌اند، در هرکیلومتر 7/2 گرم آلودگی تولید می‌کنند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت،‌ موتورسیکلت‌های بنزینی تا هشت برابر خودروهایی با استاندارد یورو2 آلودگی به وجود می‌آورند.

این روزها نقش موتورسیکلت‌ها در دامن زدن به آلودگی هوا نیز بیش از پیش خودنمایی می‌کند، چون آنها سهم عمده‌ای در تولید ذرات معلق دارند. در نگاه اول به نظر می‌رسد عمده آلایندگی موتورسیکلت‌ها به تولید منواکسیدکربن مربوط می‌شود،اما احتراقی که منواکسیدکربن تولید می‌کند، ذرات معلق را نیز به همراه دارد، نگران‌کننده‌تر این‌که موتورسیکلت‌های غیراستاندارد ذرات معلق ریزی تولید می‌کنند که به‌راحتی می‌توانند در عمق ریه شهروندان جا خوش کنند.

این درحالی است که باید آلودگی صوتی را نیز به مشکلاتی که موتورسیکلت‌ها برای شهروندان ایجاد می‌کنند اضافه کرد، زیرا براساس مطالعاتی که صورت گرفته، این وسایل حدود 90 دسی‌بل صدا تولید می‌کنند.

رانت پرسود موتورسیکلت

هجوم موتورسیکلت‌های بی‌کیفیت چینی به بازار ایران به آشفته بازار موتورسیکلت‌ها در کشور دامن زده، زیرا به دلیل کیفیت پایین این وسایل، قیمت آنها نیز پایین است و در بازار، تسهیلات و شرایطی خاص برای فروش آنها در نظر گرفته می‌شود.

هادی هاشمی، رئیس پلیس پیشین راهور پایتخت نیز در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: موتورسیکلت‌های بی‌کیفیت و غیر ایمن در کشور بازار داغی دارند، چون با توجه به رانتی که از آن سود می‌برند،​ آلودگی هوا و حوادث ترافیکی برایشان مهم نیست و به‌رغم مرگ بسیاری از راکبان موتورسیکلت، هنوز به فعالیت خود ادامه می‌دهند. به گفته وی برای بهبود شرایط، موسسه استاندارد و وزارت صنایع نیز باید در رویکردشان بازنگری کنند.

برخی کارشناسان معتقدند، این رانت برای به دست آوردن سود بیشتر به ایمنی سرنشین و کیفیت موتورسیکلت کمتر توجه می‌کند. به همین دلیل، در کنار مرگ و میر مستقیم شهروندان در حوادث ترافیکی، آلودگی هوا را نیز باید به مشکلات شهروندان اضافه کرد که در بلند‌مدت سبب مرگ یا بیماری آنها می‌شود. هاشمی یاد‌آور می‌شود: موتورسیکلت‌ها سهم زیادی در آلودگی هوا و حوادث ترافیکی دارند. افزون براین بیشترین تصادفات جرحی تهران را نیز موتورسیکلت‌سواران به خود اختصاص داده‌اند.

زور قانون به موتور نمی‌رسد

عامل دیگری که سبب شده آشفته بازار موتورسیکلت‌ها در کشور کنترل نشود، نبود قوانین بازدارنده و کار آمد است. بنابراین برای کاهش آمار مرگ و میر و آلودگی هوا، قانونگذاران نیز باید قوانین را بازنگری کنند.

رئیس پلیس پیشین راهور پایتخت دراین باره توضیح می‌دهد: قدرت مانور موتورسیکلت بالا و قوانین ما ضعیف است. این شرایط سبب شده بسیاری از موتورسیکلت‌ها هویت نداشته باشند و به‌راحتی قانون را زیر پا بگذارند. برای نمونه، اکنون بسیاری از پارکینگ‌های پلیس پر است از موتورسیکلت‌هایی که به علت قانون‌شکنی توقیف شده‌اند، اما مالکان آنها ترجیح می‌دهند دیگر سراغ موتورسیکلت توقیف شده را نگیرند، چون با مبلغی کمتر از جریمه‌ای که برایشان در نظر گرفته شده، به‌راحتی می‌توانند موتورسیکلت جدید تهیه کنند. این شرایط گواهی است بر این که قوانین و مقررات کنونی کشور نمی‌تواند جوابگوی بازار نابسامان موتورسیکلت‌ها باشد. بنابراین بازنگری در قانون ضروری به نظر می‌رسد. برای کاهش آمار تلفات حوادث ترافیکی و آلودگی هوا که موتورسیکلت‌ها در آن نقش قابل توجهی دارند، مسئولان باید تدبیری بیندیشند تا از جذابیت استفاده از این مرکب‌های نامناسب کاسته شود. برخی کارشناسان معتقدند علت آشفته بودن بازار موتورسیکلت‌ها نبود سیستم نظارت مناسب بر تولید این وسیله است، چون آمار دقیقی از موتورسیکلت‌هایی که در معابر کشور تردد می‌کنند، وجود ندارد و تاکنون آمارهایی از 800 هزار تا سه میلیون دستگاه موتورسیکلت مطرح شده است.

موتور و موتورسوار بدون ایمنی

به اعتقاد کارشناسان در کشورمان آمار مرگ و میر موتورسیکلت‌سواران بالاست، چون موتورسیکلت‌ها ایمن نیستند و تجهیزات مناسبی همراه آنها عرضه نمی‌شود، یعنی کمتر موتورسواری پیدا می‌شود که از کلاه و لباس مناسب استفاده کند. افزون بر این، موتورسیکلت‌هایی که در کشورمان تولید می‌شوند برای ساختار شهری مناسب نیستند. به همین دلیل،‌ بیشتر افرادی که از آنها استفاده می‌کنند، دستخوش شتاب و هیجان کاذب می‌شوند و به پیشواز حادثه می‌روند.

مهدی آیینی

جامعه