همزیستی رسانه‌ها در سایه قانون

همان گونه که رادیو نتوانست روزنامه را از گود خارج کند و تلویزیون نتوانست جای رادیو را بگیرد، شبکه‌های اجتماعی هم نمی‌توانند رسانه‌‌های رسمی را محو کنند. در نهایت ممکن است سهم و تاثیرگذاری آنها را دستخوش تغییر و تحول کنند؛ در واقع سهم آنها را از بازار مخاطب تغییر خواهند داد.

3 فاکتور حیاتی برای رسانه‌های رسمی

بخشی از محتوای شبکه‌های اجتماعی را رسانه‌های رسمی مانند مطبوعات تولید می‌کنند و این ‌گونه نیست که فقط کاربران این شبکه‌ها به تولید محتوا در آن بپردازند. رسانه‌های رسمی، سهم قابل ملاحظه‌ای در فرآیند تولید محتوا در شبکه‌های اجتماعی دارند. با این حال، رسانه‌های رسمی برای ماندن در کورس رقابت با شبکه‌های اجتماعی به چند فاکتور و عامل مهم و حیاتی نیاز دارند. برخی از این رسانه‌ها ازجمله مطبوعات در شرایط و فضای عادی رشد نکرده‌اند و اگر نتوانند به چند پرسش پاسخ دهند، در آینده به مشکل برخواهند خورد. اول این‌که باید درباره شمارگان خود به صراحت صحبت کنند؛ دوم، میزان مخارج و درآمدهای سالانه خود را اعلام نمایند و سوم، مرز میان اطلاع‌رسانی و تبلیغاتشان به شکل شفاف مشخص است. اگر این سه فاکتور و عامل مشخص نشود،‌ نمی‌توان درباره آینده رسانه‌های رسمی به صراحت و قاطعانه سخن گفت.

رسانه‌های رسمی از بین نمی‌روند

بدون شک رسانه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی، رقبای تازه نفسی برای رسانه‌های سنتی هستند، اما به طور قطع نمی‌توانند این رسانه‌ها را از بین ببرند. میزان تاثیرگذاری و سهمشان هم بستگی به نوع عملکرد و نقش‌آفرینی‌هایشان دارد؛ مثل سرعتشان در خبررسانی و انتقال اطلاعات. با این حال، هویت آنها همچنان چندان مشخص نیست و اعتقاد و اعتماد عمومی به شکل نسبی به رسانه‌های رسمی بیشتر است. رسانه‌های رسمی هنوز هم از جایگاه بهتری به نسبت مجازی‌ها برخوردار هستند.

قانونمندی همه رسانه‌ها

با تمام آنچه گفته شد، رسانه‌های رسمی و شبکه‌‌‌های مجازی باید به سمت یک همزیستی مسالمت‌آمیز حرکت کنند و برای یکدیگر شمشیر نکشند. انتقاد در حد متعادل و به شکل منصفانه بدون اشکال است و ایرادی بر آن وارد نیست اما به مرز تخریب و هجمه که برسد، خطرناک می‌شود. نایل شدن به این همزیستی هم الزاماتی دارد که قانونمندی از اهم آن است. برای قانونمندی ابتدا باید به رسانه‌های رسمی پرداخت و بعد سراغ شبکه‌های مجازی و اجتماعی رفت. رسانه‌های جدید به راحتی قانون‌پذیر نیستند و نمی‌توان کنترل چندانی بر آنها اعمال کرد. ابتدا باید رسانه‌‌های رسمی را کنترل و پاسخگو کرد و بعد سراغ مجازی‌ها و اجتماعی‌ها رفت. با این کار، شاید در آینده شاهد رشد 70 درصدی شاخص پاسخگویی در میان شبکه‌های اجتماعی هم باشیم.

دکتر حسینعلی افخمی

استاد و مدرس ارتباطات