کاروان سینما عقب‌تر از دغدغه‌های ملی

به گزارش جام‌جم، موضوعات مهم سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و دیگر عرصه‌ها برای تبیین و تاثیرگذاری بیشتر بر آحاد جامعه نیاز به ابزارهایی کارا و موثر و قالب‌هایی چون هنر دارد. دراین میان جایگاه و موقعیت سینما به‌عنوان رسانه‌ای با نفوذ و تاثیرگذاری بالا و همه فهم، می‌تواند به‌خوبی اهمیت این موضوعات و بزنگاه‌های حساس سیاسی و اجتماعی کشور را در قالبی ساده و درعین حال جذاب به مردم ارائه کند. اما حتی با مروری اجمالی بر فهرست فیلم‌های تاریخ سینمای ایران می‌توانیم بی‌اعتنایی به این موضوعات را ببینیم و به جز یکی دو نمونه انگشت شمار و نه چندان موفق، فیلمی درباره دغدغه‌های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی مردم نداریم و نمی‌توانیم موضوعاتی چون انتخابات، اقتصاد مقاومتی و مسائلی از این دست را در آن بیابیم.

فقدان استراتژی فرهنگی

انسیه شاه‌حسینی، کارگردان سینما که فیلم‌های دفاع مقدسی چون «زیباتر از زندگی» و «شب بخیر فرمانده» را در کارنامه دارد، در گفت‌وگو با جام‌جم نرفتن سینما به سمت فیلم‌هایی درباره انتخابات، اقتصاد مقاومتی، مقابله با تحریم‌ها و اهمیت انرژی هسته‌ای را ناشی از نبود یک مهندسی و استراتژی فرهنگی مناسب خواند و گفت: وقتی مهندسی فرهنگی، جهت دهی و حمایت در سطح بالا باشد، فیلمسازان دغدغه‌مند مسلما نسبت به ساخت فیلم‌هایی درباره این موضوعات اقدام خواهند کرد. هرچند به نظرم گاهی تلاش‌هایی در این زمینه صورت می‌گیرد و ما سال گذشته در جشنواره فیلم فجر و در اکران نوروزی امسال شاهد فیلم‌هایی چون «ایران برگر» ساخته آقای جعفری جوزانی درباره موضوع انتخابات و «روباه» ساخته آقای افخمی درباره موضوع ترور دانشمندان هسته‌ای بودیم.

این فیلمساز به نقش فیلمنامه جذاب و دراماتیک هم در این میان اشاره کرد و افزود: اگر فیلمنامه‌ای دراماتیزه و پرفراز و فرود و پرکشش باشد، می‌تواند به هر مساله‌ای ولو سیاسی و اجتماعی و اقتصادی بپردازد. اما این مساله بستگی به توانایی، مطالعه، نگاه و جامعه‌شناسی فیلمنامه‌نویس و کارگردان دارد. اگر همه اینها وجود داشته باشد، فیلمنامه و فیلم خوبی شکل می‌گیرد و دیگر کسی نمی‌گوید چرا به فلان موضوع پرداخته شده است. فیلم خوب را همه نگاه می‌کنند؛ حالا می‌خواهد درباره انتخابات باشد یا درباره آسفالت کردن خیابان.

شاه‌حسینی در پاسخ به این پرسش که چرا هالیوود می‌تواند فیلم‌هایی حتی دروغین درباره موضوعات سیاسی بسازد و سینمای ما نه، نیز توضیح داد: رویه هالیوود این است که پنتاگون، وزارت امورخارجه، کاخ سفید، پارلمان و سازمان سیا، کارشناسانی در زمینه‌های مختلف را گردهم می‌آورند و طرح کلی درباره سیاست داخلی و خارجی از طریق آنها به 50 فیلمنامه‌نویس ارائه می‌شود. سپس این فیلمنامه‌نویسان درباره این موضوعات، فیلمنامه‌هایی جذاب می‌نویسند که درنهایت با تامین بودجه از سوی آن سازمان‌ها منجر به فیلم‌هایی خوش ساخت می‌شود. اگر ما هم به این استراتژی فرهنگی برسیم و وزارت امور خارجه، نیروهای نظامی و دیگر نهادهای ما همکاری و حمایت خوبی داشته باشند، می‌توانیم شاهد موضوعات مهمی در فیلم‌ها باشیم.

چه انتظاری از یک سینمای مصنوعی دارید؟

وحید جلیلی، مسئول سیاستگذاری جشنواره مردمی فیلم عمار، در اظهارنظری، سینمای ایران را مصنوعی و غیرطبیعی خواند و گفت: یک سینمای طبیعی در ایرانِ امروز باید به مسائل مهم سیاسی و اجتماعی کشور واکنشی مناسب نشان دهد، بهره‌ای از قهرمانان این ملت پیدا کند و نقشی در مواجهه تاریخی این ملت با بیگانگان داشته باشد. سینمای ما به جای این‌که خودجوش و منعکس‌کننده دغدغه‌های مردم و اتفاقات مهم جامعه باشد، به شدت سیاسی، ایدئولوژیک و غرب‌زده است.

این سینماگر افزود: متاسفانه مدیریت فرهنگی ما نسبت به واقعیت‌های فیلمسازی انقلاب اسلامی بیگانه است و برخی از مدیران ترجیح می‌دهند به جای ساخت فیلم‌هایی درباره حماسه 9 دی و مقابله با جریان فتنه، چشم‌های خود را ببندند و با دوستان روشنفکر خود گل بگویند و گل بشنوند.

فیلمسازان هم مقصرند

نادر طالب‌زاده، دبیر جشنواره فیلم عمار هم یکی از مهم‌ترین علت‌های بی‌اعتنایی به موضوعات مهم سیاسی و اجتماعی کشور در سینما را مربوط به برخی فیلمسازان دانست و گفت: به نظر می‌رسد بخشی از تقصیر در زمینه ساخته نشدن فیلم‌هایی درباره فتنه 88 و حماسه 9 دی و موضوعات دیگری همچون انتخابات و اقتصاد مقاومتی، متوجه فیلمسازان است که در برخورد با این موضوع‌‌ها دچار خود سانسوری هستند. مدیران فرهنگی هم در این ارتباط مقصر هستند که به اندازه کافی کارگردان‌ها را برای ساخت چنین فیلم‌هایی تشویق نکردند. مطمئنا اگر تشویق‌هایی درباره ساخت این مضامین و مفاهیم صورت می‌گرفت می‌توانستیم شاهد فیلم‌های سینمایی شایسته‌ای باشیم.

طالبی: شرمنده‌ایم

ابوالقاسم طالبی، کارگردان سینما و تلویزیون و فیلم‌هایی چون «قلاده‌های طلا» که امسال با فیلم «یتیم‌خانه ایران» در بخش غیررقابتی جشنواره فیلم فجر حضور خواهد داشت، درباره این‌که چرا سینمای ما در این سال‌ها به جز یکی دو نمونه، اعتنایی به موضوعات مهمی چون انتخابات، فتنه 88 و حماسه 9 دی نکرده، چنین می‌گوید: بنده به‌عنوان سینماگر دستم بالاست و در مقابل روح امام(ره) و شهدا و مردم خوبمان تسلیم و شرمنده‌ام که نتوانستم بیش از قلاده‌های طلا کار کنم. مجموعه سینما هم به دلیل این‌که همواره مدیریت آن در دست جناحی بود که مدعی تقلب بود، متاسفانه نتوانست آن رسالتی را که باید در این خصوص انجام دهد. ضمن این‌که رودربایستی، رفاقت و بده بستان‌های معمولی و عدم شناخت هم باعث شد سینما نتواند آن طور که انتظار بود عمل کند. ان‌شاءالله زمان که بگذرد بزرگان همراه با جوانان مخلص و هنرمند حق مطلب را ادا می‌کنند تا سینمای ایران شرمنده خانواده شهدا نباشد.

بامداد محمدی