شایعه و ک‍ژکارکردهای رسانه‌ای

کارکرد ذاتی وسایل ارتباط جمعی و فناوری‌های ارتباطی، تسهیل روابط انسانی و انتقال اطلاعات و آگاهی است، اما گاهی به‌دلیل برخی بداخلاقی‌های اجتماعی یا بهره‌برداری اشتباهی ازآن دچار کژکارکرد‌هایی درجامعه می‌شود که محصول آن، آلودگی اطلاعاتی، اغتشاش افکارعمومی، شایعه‌پراکنی و چه‌بسا بحران‌های خبری و بالطبع اجتماعی است.

کد خبر: ۸۷۵۲۲۴

رهبر معظم انقلاب در یک دهه گذشته همواره بر خطرهای جنگ نرم دشمن هشدار داده‌اند، اما اکنون باید نگران آسیب‌ها و تخریب‌های این جنگ نرم در جبهه داخلی بود! برخی به دلیل این‌که منافع و آینده سیاسی خود را در ایجاد بحران‌های خبری، تضعیف رسانه‌ملی و ایجاد فضای بدبینی و بی‌اعتمادی به آن می‌دانند، برای کسب اعتبار و موقعیت سیاسی‌ـ اجتماعی خود به سوءاستفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ای در شبکه‌های اجتماعی و موبایلی پرداخته تا با هزینه کمتر به منافع بیشتری دست یابند؛ غافل از این‌که نشر و ترویج اخبار دروغ در این شبکه‌ها، خود مصداق بی‌اخلاقی سیاسی است و آلوده کردن جریان اطلاعات و اخبار در نهایت به زیان ملت شریف ایران خواهد بود.

در این میان بیش از مردم، رسانه‌ها باید در برابر این فضای مسموم احساس مسئولیت کنند و نه‌تنها با عملکرد خود بر این آلودگی نیفزایند و دامن نزنند، بلکه بتوانند آن را مدیریت کنند. امروزه اگر آلودگی هوا معضل زندگی در کلانشهرها شده است، آلودگی اطلاعاتی نیز شهرهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را درگیر می‌کند. متاسفانه بعضا دیده می‌شود مراجع رسانه‌ای نه‌تنها به این گونه آسیب‌ها حساسیتی نشان نمی‌دهند، بلکه خود نیز با افتادن در این دام، بر حساسیت‌ها می‌افزایند و گاه با چیدمان پازل‌های شایعه و تحلیل‌های نادرست، اطلاعات نادرستی تولید می‌کنند که برخلاف رسالت و وظایف ذاتی رسانه است. رسالت اخلاقی ـ حرفه‌ای رسانه‌ها را می‌توان در دو ساحت صورت‌بندی کرد: یکی انتشار و ترویج آگاهی و کارکرد اطلاع‌رسانی و دیگری مدیریت و پیشگیری از کژآگاهی‌هایی مثل دروغ.

متاسفانه برخی از رسانه‌های ما آنقدر در انجام کارکرد دوم ضعیف عمل می‌کنند که به جای این که آنها جلوتر از مردم قرار گرفته و جلودار مدیریت و نشر آگاهی صادق باشند مردم به واسطه هوشمندی و سلامت اخلاقی، جلوتر از آنها قرار می‌گیرند. تجربه تاریخی نشان داده که شدت شیطنت‌ رسانه‌ای با ابزاری مثل شایعه‌پراکنی، خبر‌سازی، تخریب و ترور شخصیتی یا انتشار اخبار کذب، در هنگامه انتخابات و رخدادهای مهم سیاسی در کشور بیشتر می‌شود و این هوشیاری و بصیرت بیشتری را از سوی رسانه‌ها و مردم ایجاب می‌کند.در این دوره هم ما شاهد هجمه‌های گوناگون علیه رسانه‌ ملی هستیم و این در حالی است که رسانه‌ ملی امروز مجبور است هم با هجمه‌های بیرونی و هم با برخی سنگ‌اندازی‌های داخلی مقابله کند، لذا توجه مردم به دریافت اخبار از منابع موثق یک اصل مهم در فضای شایعه‌پراکنی‌های رسانه‌ای است.