خودرو، اندرخم یک کوچه

ادامه شرایط رکود در بازار خودرو، نشانه بی‌اثر بودن سیاست‌های اقتصادی اتخاذشده در سال‌های اخیر است و کارشناسان، تغییر جدی در سیاستگذاری در این حوزه را ضروری می‌دانند. با گذشت چند هفته از لغو تحریم‌ها همان طور که انتظار می‌رفت، بازار خودرو تکانی نخورده و انتظارات مردم برای وارد شدن خودروهای باکیفیت خارجی، اوضاع را بدتر هم کرده است.

در همین زمینه، دکتر علی خاکساری، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، با تاکید بر مفید نبودن کمک چند میلیاردی دولت به خودروسازان به صورت ارائه وام‌های خرید خودرو به خبرنگار جام‌جم گفت: از همان ابتدا که موضوع وام 25 میلیونی خودرو مطرح شد، این موضوع توسط کارشناسان پیش‌بینی شده بود که اصلا این وام تاثیرگذار نیست و تحرک خاصی در صنعت خودرو ایجاد نخواهد کرد چون وام ارائه شده از سوی دولت به خودروسازان ایران در واقع یک تزریق مالی‌ به خودروسازان و درپی آن به قطعه‌سازان بود. بنابراین صرفا یک شارژ مالی صورت گرفته و کسانی که ارتباط گسترده‌تری با مسئولان دولتی داشته‌اند، استفاده قابل قبولی از این مبلغ برده‌اند.

خاکساری افزود: این که بخواهیم پس از پرداخت این وام به دنبال تحولی خاص در صنعت خودروسازی ایران باشیم، زیاد قابل قبول نیست چون همان طور که اشاره شد، از قبل می‌دانستیم اصلا تغییری در صنعت خودرسازی ایران ایجاد نشده و هیچ ارتقای کیفیت هم تجربه نشده است.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: دلیل ناموفق بودن سیاست یاد شده این است که وقتی از یک صنعت ورشکسته به صورت غیراصولی با منابع دولتی حمایت می‌کنیم و قصد داریم به زور آن را سرپا نگه داریم با توجه به این که این صنعت سابقه طولانی مدتی در ورشکستگی داشته، هرگز نمی‌تواند روی پای خود بایستد و در نهایت به سودآوری برسد. درست مثل این است که به فردی با انبوهی از بدهی مبلغی بدهیم و انتظار داشته باشیم مشکلاتش یکروزه برطرف شده، به صورت انسانی موفق از فردا در جامعه حاضر شود.

وی با تاکید بر سابقه ورشکستگی دو دهه‌ای صنعت خودرو گفت: اگر مسئولان اجازه می‌دادند، دو خودروساز بزرگ ایران یعنی ایران‌خودرو و سایپا با استفاده از قانون ورشکستگی به عنوان یک اصل اقتصادی مثل همه جای دنیا اعلام ورشکستگی کرده، با تغییر مدیریت، تغییر ساختار یا سیاست‌های اقتصادی مناسب دوباره به صورت مستقل در بازار حضور پیدا می‌کردند، شاید امروز شرایط بهتری را در صنعت خودرو تجربه کرده بودیم و مصرف‌کنندگان نیز با رضایت کامل به انتخاب محصولات اقدام می‌کردند و حتی نیازی به این کمک یک میلیارد دلاری اخیر دولت به صنعت خودروسازی ایران نبود، اما آنچه اتفاق افتاده صرفاً حمایت‌ غیراصولی دولتی بوده و هرگز اجازه سیاستگذاری علمی و اقتصادی در این زمینه داده نشده است.

خاکساری با اشاره به انحصاری بودن صنعت خودروسازی ایران افزود: از آنجا که دو خودروساز یاد شده هیچ‌گاه بر مبنای اقتصادی فعالیت انجام نداده‌اند و تنها در سایه انحصار کامل روزگار سپری کرده‌اند، همیشه دچار معضلاتی در این زمینه بوده‌ایم و گاه و بیگاه دولت برای کاهش درد صنعت مسکن‌هایی مثل وام اخیر تزریق کرده ولی هیچ‌گاه درد به صورت ریشه‌ای درمان نشده و این مریض شفا نیافته است.

فوبیای چین را فراموش کنیم

خاکساری درباره حضور خودروهای چینی در بازار ایران معتقد است: با توجه به این که تمام پیش‌بینی‌های بین‌المللی در صنعت خودروسازی براین اساس است که تا سال 2020 میلادی بیش از 90 درصد خودروهای موجود جهان محصول کارخانجات چینی است، پس اگر بگوییم بازار خودروی جهان با توجه به استراتژی‌های صحیح اقتصادی، در چند سال آینده در اختیار چین قرار می‌گیرد اشتباه نگفته‌ایم. از این رو با درنظر گرفتن بازار تشنه ایران که همین امروز با تقاضای 2 میلیون دستگاه خودرو روبه‌روست، در خواهیم یافت ایران نیز می‌تواند بازار بسیار مناسبی برای خودروهای چینی در آینده باشد.

این کارشناس صنعت خودرو افزود: باید به واقعیت تولید خودروهای چینی خوب توجه و به طور کلی دوری از فوبیای چین را مدنظر داشته باشیم چون واقعیت خودروسازی چین بر دو اصل اساسی یعنی کمیت و کیفیت بنا شده که در بحث کیفیت، بسیاری از خودروسازان چینی به صورت مستقل یا تحت لیسانس درحال تولید خودروهایی با استانداردهای مناسب و قابل قبول در سطح بین‌الملل هستند، اما در بخش دیگر یعنی کمیت نیز همه می‌دانیم موضوع تولید در این کشور به نوعی غیرقابل رقابت است. وی در ادامه تصریح کرد: اگر واقعا می‌خواهیم آینده صنعت خودروسازی ایران رو به رشد حرکت کند بهتر است اجازه دهیم در رقابتی کاملا سالم خودروسازهای خارجی از هر نقطه از جهان مثل فرانسه، آلمان، هند، چین، کره جنوبی و ژاپن به صورت مستقل وارد ایران شوند و سرمایه‌گذاری کنند تا در یک فضای رقابتی کاملا سالم و اصولی در نهایت مصرف‌کنندگان و محیط زیست ایران از این منافع بهره‌مند شوند.

این استاد دانشگاه درباره رقابت خودروهای چینی با دیگر خودروهای جهان نیز گفت: آن دسته از خودروهای چینی که در بازارهای بین‌المللی در حال تردد هستند با برندهای معتبر بین‌المللی و استانداردهای قابل قبول روانه بازارهای هدف شده‌اند، اما نقطه قوت آنها در این است که کیفیت و استانداردهای بین‌المللی را در کنار قیمت کاملا مناسب برای مخاطبان خود مهیا کرده‌اند و همین امر ممکن است باعث حرکت بازار به نفع آنها بشود.

شرایط فروش چینی‌ها عامل تعیین‌کننده است

غلامحسین قاسمیان، رئیس اتحادیه دارندگان نمایشگاه و فروشندگان اتومبیل با تاکید بر رکود حاکم بر بازار خرید و فروش خودرو به خبرنگار ما گفت: با این که همیشه ماه‌های پایانی سال فصل رونق خرید و فروش خودرو بوده است، اما امسال خبری از رونق نیست و امیدواریم حداقل تا روزهای آینده رونقی در بازار ایجاد شود چون با ادامه این روش، بسیاری از نمایشگاه‌ها و فروشندگان اتومبیل مجبور به تعطیلی هستند.

قاسمیان که این روند را حاصل انتظار ایجاد شده در ذهن مردم از برطرف شدن تحریم‌ها و حضور اتومبیل‌های اروپایی در بازار می‌داند، افزود: انتظار ایجاد شده باعث شده تا بسیاری از خریدهایشان منصرف شوند و به امید ارزان‌شدن خودرو و تنوع بیشتر در آینده باشند در حالی که با توجه به شرایط موجود این اتفاق احتمالا دور از ذهن است و اگر فردی نیاز خرید دارد باید اقدام به خرید کند.

رئیس اتحادیه دارندگان نمایشگاه و فروشندگان اتومبیل افزود: ‌با در نظر گرفتن این که قیمت اتومبیل چه داخلی و چه خارجی ارتباط مستقیمی با قیمت ارز در بازار دارد، می‌بینیم هر چه قیمت ارز (دلار و درهم) بالاتر برود این کالا نیز گران‌تر خواهد شد چون خودروهای خارجی که مستقیم با ارز در ارتباط هستند و داخلی‌ها هم در پاره‌ای از مواد اولیه وابستگی غیرمستقیم به قیمت ارز دارند.

وی موضوع استقبال از خودروهای چینی را به دلیل تغییر سیاست‌ فروش آنها دانست و تصریح کرد: فارغ از هر گونه پیش‌داوری در این زمینه، بد نیست بدانیم اگرچه ذهنیت برخی خریداران نسبت به خودروهای چینی مناسب نیست، اما وقتی شرایط فروش خودروهای چینی را نسبت به خودروهای داخلی مقایسه می‌کنیم می‌بینیم که معادله به نفع چینی‌ها تغییر جهت داده است. بنابراین احتمال افزایش تقاضا در آینده نزدیک برای خودروهای چینی کاملا محتمل است و این موضوع می‌تواند تعیین‌کننده باشد.

نتوانستیم ارتباط مناسبی با بازار بین‌المللی برقرار کنیم

از سوی دیگر فریدون حمیدی، مدیر عامل شرکت زامیاد، درباره آینده حضور شرکای خارجی خودروسازان داخلی گفت: صنعت خودروی ایران طی سال‌های اخیر تحت فشار تحریم‌ها به سر برده است، اما به اعتقاد من این صنعت از 30 سال پیش تحریم شده و در این مدت با توجه به شرایط تحریمی نتوانستیم ارتباطات مناسبی با بازار جهانی برقرار کنیم.

حمیدی با بیان این که رقابت‌پذیری در این صنعت زمانی اتفاق می‌افتد که شرکت‌های خارجی جدید بتوانند براحتی وارد بازار ایران شوند، تصریح کرد: در شرایط فعلی، قرار گرفتن خودروسازان داخلی در زنجیره جهانی شرکای خارجی معتبر باید به عنوان یک اولویت مطرح شود و در عین حال با تکیه بر مدیریت قیمت، خدمات پس از فروش و کیفیت شرایط متفاوتی را به نفع بازار داخلی و مشتریان رقم بزنند.

به گزارش تسنیم، مدیرعامل زامیاد با اشاره به این که صنعت خودروی کشور باید با توجه به نیازهای خود چشم‌انداز و برنامه‌های آینده را تعریف کند، ابراز کرد: با توجه به شناخت فضا و شرایط این صنعت توسط سومین همایش بین‌المللی صنعت خودروی ایران به جهان فراخوان زده‌ایم که صنعت خودروی ایران هنوز قوی و محکم با توانایی‌های ویژه و پتانسیل‌های مفید پا برجاست و شرکت‌هایی که مایل هستند رابطه برنده برنده داشته باشند، بیایند تا دست به دست هم در یک توانایی سودمند براساس احترام متقابل هر دو طرف سود ببریم.

عماد عزتی - اقتصاد