چرا انتخابات خبرگان مهم است؟

جایگاه و نقش بی‌بدیل «مجلس خبرگان رهبری» در اندیشه‌ رهبر انقلاب

رهبر انقلاب اسلامی مجلس خبرگان را «مهم‌ترین رکنِ نظام اسلامی» معرفی کردند و فرمودند: هیچ‌کدام از ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران به اهمیت این اجتماع نیست.

کد خبر: ۸۷۸۷۴۱

جایگاه و نقش بی‌بدیل «مجلس خبرگان رهبری» در اندیشه‌ رهبر انقلاب

به گزارش جام جم آنلاین، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، جایگاه و نقش بی‌بدیل «مجلس خبرگان رهبری» در اندیشه‌ی رهبر انقلاب را با عنوان «چرا انتخابات خبرگان مهم است؟» منتشر کرد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مجلس خبرگان رهبری را به‌عنوان «مهم‌ترین رکنِ نظام اسلامی» معرفی کرده و بر جایگاه اثرگذار و بی‌بدیل آن تأکید کرده‌اند.

ایشان در دیدار مردم قم با اشاره به اهمیت جایگاه مجلس خبرگان فرمودند: «مجلس خبرگان بنا است که رهبر انتخاب کنند؛ [این‌] شوخی است؟ آن روزی که رهبر فعلی در دنیا نباشد یا رهبر نباشد، باید اینها رهبر انتخاب بکنند. چه کسی را انتخاب خواهند کرد؟ آیا کسی را انتخاب خواهند کرد که در مقابل هجمه‌ی دشمن بِایستد، به خدا توکّل کند، شجاعت نشان بدهد، راه امام را ادامه بدهد؟ ... یا کسی را انتخاب می کنند که جور دیگری است؟ این خیلی مهم است. کسی را شما میخواهید برای مجلس خبرگان انتخاب بکنید که در واقع، او رهبر را انتخاب خواهد کرد که کلید حرکت انقلاب در دست او است.»

به همین مناسبت پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR در یادداشتی از بیانات رهبر انقلاب به تبیین جایگاه مجلس خبرگان در نظام جمهوری اسلامی، وظیفه‌ این مجلس و ویژگی‌های افراد لایق برای عضویت در آن پرداخته است.

نکاتِ مهم پیرامون مجلس خبرگان رهبری و انتخاباتِ آن
۱	جایگاه مجلس خبرگان رهبری	تعیین‌کننده‌ترین و مهمترین رکن از ارکانِ نظام اسلامی نقطه‌ی تمایز نظام جمهوری اسلامی، مظهر حضور مردم و مردم‌سالاری اسلامی پایه‌ی اسلامی جامعه و نظام اسلامی پشتوانه‌ و ذخیره‌ی معنویِ نظام
۲	وظیفه اصلی مجلس خبرگان	حفظ و استمرار بخشیدن رهبری دینی و انقلابی از طریق: «تعیین رهبری» و «مراقبت نسبت به حفظ شرایط رهبری»
۳	ثمرات عملکرد مجلس خبرگان رهبری	«حاکمیّت ارزشهای اسلامی» و «تحقّق اسلام در واقعیّت زندگی» هدایتِ مردم توسط علما در مقیاس اجتماعی و حکومتی سَرازیر شدن «سکینه‌ی الهی» به جامعه
۴	اهمیت انتخابات خبرگان رهبری	مهم‌ترین و حساس‌ترین انتخابات در کشور
۵	معیار انتخابِ مردم در انتخابات مجلس خبرگان رهبری	عمل براساس بصیرت
۶	ویژگی‌های افراد لایق برای عضویت در خبرگان رهبری	صالح مؤمن دارای قدرت تشخیص باتقوا عالم انقلابی

[*] خبرگان مهم‌ترین رکنِ نظام است

«اجتماع خبرگان رهبری در نظام جمهوری اسلامی، تعیین‌کننده‌ترین و مهم‌ترین رکن از ارکان این نظام است. هیچ‌کدام از ارکان نظام جمهوری اسلامی -چه آنچه به تقنین و چه آنچه به اجرا و غیر آنها ارتباط پیدا می کند- از لحاظ تعیین‌کننده بودن و آثار ماندگاری باقی گذاشتن، به اهمیت این اجتماع نیست. این معنا موجب می شود که مسؤولیت این جمع و آحاد تشکیل‌ دهنده‌ آن، عظمت پیدا کند.»[1]

این جملات رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره‌ی مجلس خبرگان رهبری نمایانگر جایگاه بی‌بدیل و تعیین‌کننده‌ این مجلس در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی است. نهادی که با هیچ‌ یک از ارکان حکومتی قابل مقایسه نبوده و در سطحی بالاتر به نقش‌آفرینی می‌پردازد. اما دلیل این تأکید ویژه بر جایگاه مهم خبرگان رهبری نسبت به سایر ارکان نظام اسلامی چیست؟

با نگاهی به بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای می‌توان به این پرسش پاسخی روشن داد.

[*] متمایزکننده الگوی جمهوری اسلامی از دیگر الگوهای سیاسی

به تعبیر رهبر انقلاب، مجلس خبرگان یکی از تمایزات نظام جمهوری اسلامی با سایر نظام‌های سیاسی است:

«مسئله‌ی خبرگان و مجلس خبرگان یک مسئله‌ بسیار مهم و استثنائی است؛ یکی از تمایزات نظام جمهوری اسلامی این است.»[2]

برای فهمِ جایگاه خاص و متمایزکننده‌ مجلس خبرگان در ساختار نظام اسلامی و چرایی آن باید به مسئولیت‌های مهم و ویژگی‌های خاص این نهاد نگاهی دقیق داشت. انتخاب‌هایی که در این مجلس توسط مردم و معتمدین آنان صورت می‌پذیرد جایگاهی ویژه به این مجلس بخشیده و آن را به «مظهر حضور مردم» و «مردم‌سالاری اسلامی» تبدیل می‌کند:

«دو انتخابات مهم در این مجلس انجام می گیرد: یکی انتخاب به‌وسیله‌ مردم که معتمدین خودشان را معیّن می کنند و انتخاب می کنند که این معتمدین عمده‌ کارشان هم انتخابی است که بعداً آنها خواهند کرد؛ انتخاب دوّم، [یعنی‌] انتخاب رهبری. دو انتخاب در اینجا وجود دارد؛ یعنی مجلس خبرگان مظهر حضور مردم و مظهر مردمی بودن و دخالت آراء مردم و سلایق مردم است؛ هیچ نهاد دیگری را ما به این شکل نداریم که دو انتخاب در دل آن وجود داشته باشد که نشان‌دهنده‌ اراده‌ها و نیّت های مستقل باشد. انتخاب دوّم هم انتخاب رهبری است... مظهر مردم‌سالاری اسلامی به‌طور کامل و تام و تمام در واقع این مجلس است.»[3]

بر این اساس مجلس خبرگان «پایه‌ اسلامی جامعه و نظام» و «پشتوانه‌ و ذخیره‌ معنویِ عظیمِ نظام» است:

«تشکیل مجلس خبرگان، یکی از مظاهر حرکت اسلامی و پایه‌ اسلامی جامعه و نظام ماست.»[4] «مجلس خبرگان در حقیقت یک پشتوانه‌ عظیمی برای نظام است؛ مثل صندوق ذخیره‌ ارزیِ معنویِ نظام. یک پشتوانه و یک ذخیره‌ معنوی است.»[5]

[*] تضمین‌کننده تحقق اسلام در واقعیت زندگی

دو وظیفه‌ مهمِ «تعیین رهبری» و «مراقبت نسبت به حفظ شرایط رهبری» برعهده‌ خبرگان رهبری است که با انجام درست آن، رهبری دینی و انقلابی در جامعه‌ اسلامی «حفظ و استمرار» می‌یابد:

«کار مجلس خبرگان بسیار مهم است. یک روز به کسی احتیاج است که رهبری و زعامت این کشور را به دست گیرد؛ این مجلس بایستی حاضر باشد. بعد هم بایستی مراقبت کند که شرایط در کسی که علم و عمل و تدبیر و وجود شرایط در او را تشخیص داده است، حفظ شود. خبرگان، هم ابتدائاً و هم استدامتاً مسئولند که مراقبت کنند، مراقب باشند و بفهمند. اینها وظایف بسیار مهمی است.»[6] «وظیفه‌ حساس مجلس خبرگان عبارت از حفظ و استمرار بخشیدن رهبری دینی و انقلابی است.»[7]

«ملت در انتخاب خبرگان، باید با بصیرت عمل کند. چشمهایتان را باز کنید، از خدا مدد بخواهید و ببینید که چه کسانی را انتخاب می‌کنید. افراد صالح، مؤمن، لایق، افرادی که می‌توانند مصلحت دین و دنیای مردم را تشخیص بدهند، افرادی که دارای تقوای کافی هستند و آنها را از لغزش باز می‌دارد، افراد عالم، انقلابی و کسانی را که تجربه‌ سالهای گذشته نشان داده است که در خط درست حرکت کرده‌اند و راه درست را شناخته‌اند، انتخاب کنید. این، چیز خیلی مهمی است.»

توجه به نتایج و ثمرات عملی شدن وظایف خبرگان رهبری، زوایای جدیدی از اثرگذاری‌های کلان این نهاد در حاکمیتِ جامعه‌ اسلامی را نشان می‌دهد.

معیار قرار دادن «فقه و ارزش‌های اسلامی» در «تعیین رهبریِ نظام» توسط خبرگان به «حاکمیّت ارزش های اسلامی» و «تحقّق اسلام در واقعیّت زندگی» منجر می‌شود: «[انتخاب رهبری] تفاوتش با سایر انتخابهای جمعی این است که اینجا ملاک و معیار عبارت است از فقه؛ یعنی ارزشهای اسلامی بنابراین انتخاب آنها انتخابی است برای حاکمیّت ارزشهای اسلامی، برای اجرای احکام اسلامی، برای تحقّق اسلام در واقعیّت زندگی. ادیان الهی نیامده‌اند که فقط در اذهان باقی بمانند؛ باید در واقعیّت زندگی تحقّق پیدا کنند. خب، این ابزار و وسایلی لازم دارد؛ اینجا این ابزار، مجلس خبرگان است که از این طریق تضمین میکند حاکمیّت ارزشهای الهی را و اجرای احکام الهی را و حاکمیّت دین خدا را و حاکمیّت اسلام را.»[8]

نگاه به مجلس خبرگان از این منظر آن را به جایگاهی برای «هدایتِ مردم توسط علما در مقیاس اجتماعی و حکومتی» و دارای «تأثیری ماندگار بر سرنوشت جامعه» تبدیل کرده است:

«مجموعه‌ خبرگان، مجموعه‌ی علمای صاحب‌نام و صاحب شأن در بین مردم، و مورد اعتماد مردم در همه‌ قضایا، بخصوص در قضیه‌ بسیار مهم رهبری و انتخاب رهبری و قضایای مربوط به آن محسوب می شود... نقش علمای دین در هدایت مردم، منحصر نمی شود به هدایت در امور فرعی و مسائل شخصی و اینها. مهمتر از همه‌ اینها، هدایت مردم است در مسئله‌ عظیم اجتماعی و مسئله‌ حکومت و مسئله‌ نظام اسلامی و وظائفی که مترتب بر این هست در مقابله‌ی با حوادث جهانی... بنابراین علمای دین -که از جمله‌ برترین آنها، مجموعه‌ی خبرگان هستند- تأثیر ماندگار و مستمری در حوادث جامعه و سرنوشت جامعه دارند.»[9]

بر این اساس است که تشکیل این مجلس و آمادگی و «استقلال فکری» آن موجب سَرازیر شدن «سکینه‌ الهی» به جامعه می‌شود:

«وقتی این مجلس تشکیل میشود و آمادگی خود و استقلال فکری خود و آگاهی خود را نشان می دهد، این موجب سکینه و آرامش در دلهای مؤمنین می شود؛ در واقع این سکینه‌ الهی، سَرریز می شود از این مجلس به داخل جامعه.»[10]

[*] افراد باتقوا، عالم و انقلابی را انتخاب کنید

با درکِ نقش‌آفرینی مجلس خبرگان رهبری به‌عنوان مهم‌ترین رکنِ نظام می‌توان به اهمیت و حساسیت‌ِ خاص انتخابات آن نیز پی برد تا آنجا که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از آن به‌عنوان «مهم‌ترین و حساس‌ترین انتخابات کشور» تعبیر می‌کنند. اهمیت این انتخابات آنجا روشن‌تر می‌شود که به نقشِ رهبری به‌عنوان «کلیددارِ حرکت انقلاب» توجه کرده و این نکته به‌درستی درک شود که «آینده‌ی انقلاب اسلامی» و «ماندگاریِ» آن در گرو تشخیص و انتخاب درست و به‌موقع خبرگان است:

«اهمیت انتخابات خبرگان -که شاید هیچ کدام از انتخاباتهای کشور به این درجه‌ از اهمیت و حساسیت نباشد- در این است که با این انتخابات، مردم افراد خبره‌ مورد اعتماد خودشان را انتخاب می‌کنند تا اینها آماده‌ به کار باشند برای لحظه‌ی حساس فقدان رهبری در کشور.»[11] «آن روزی که رهبر فعلی در دنیا نباشد یا رهبر نباشد، باید اینها رهبر انتخاب بکنند. چه کسی را انتخاب خواهند کرد؟ آیا کسی را انتخاب خواهند کرد که در مقابل هجمه‌ دشمن بِایستد، به خدا توکّل کند، شجاعت نشان بدهد، راه امام را ادامه بدهد؟ آیا چنین کسی را انتخاب میکنند یا کسی را انتخاب می کنند که جور دیگری است؟ این خیلی مهم است. کسی را شما می خواهید برای مجلس خبرگان انتخاب بکنید که در واقع، او رهبر را انتخاب خواهد کرد که کلید حرکت انقلاب در دست او است؛ این خیلی اهمّیّت دارد.»[12]

حقیقت این است که «ماندگاری انقلاب» و ادامه‌ حرکت انقلابی ملت ایران بر اساس «مکتب و خط امام خمینی(ره)» در گرو عملکرد صحیح و زمان‌شناسانه‌ خبرگان ملت است. چنانچه خبرگانی عالم و انقلابی به نمایندگی از مردم در مجلس خبرگان رهبری حضور داشته و عملکردی درست و به‌موقع داشته باشند، این حرکت ادامه خواهد یافت.

در این چارجوب و با فهم‌ِ دقیق این حساسیت‌ها است که رهبری، مردم را در این انتخابات به عمل کردن براساسِ «بصیرت» و انتخاب افرادِ «صالح، مؤمن، دارای قدرت تشخیص، باتقوا، عالم و انقلابی» سفارش می‌کنند: «نکته‌ ای که مهم است، این است که ملت در انتخاب خبرگان، باید با بصیرت عمل کند. چشمهایتان را باز کنید، از خدا مدد بخواهید و ببینید که چه کسانی را انتخاب می‌کنید. افراد صالح، مؤمن، لایق، افرادی که می‌توانند مصلحت دین و دنیای مردم را تشخیص بدهند، افرادی که دارای تقوای کافی هستند و آنها را از لغزش باز می‌دارد، افراد عالم، انقلابی و کسانی را که تجربه‌ سالهای گذشته نشان داده است که در خط درست حرکت کرده‌اند و راه درست را شناخته‌اند، انتخاب کنید. این، چیز خیلی مهمی است.»[13]

[*] بستن درِ امید به روی دشمن؛ علت مخالفت‌ها با مجلس خبرگان

حقیقت این است که «ماندگاری انقلاب» و ادامه‌ی حرکتِ انقلابی ملت ایران بر اساس «مکتب و خط امام خمینی(ره)» در گرو عملکرد صحیح و زمان‌شناسانه‌ی خبرگان ملت است. چنانچه خبرگانی عالم و انقلابی به نمایندگی از مردم در مجلس خبرگان رهبری حضور داشته و عملکردی درست و به‌موقع داشته باشند، این حرکت انقلابی ادامه یافته و درهای امید بر روی دشمنان بسته می‌شود:

«همه‌ چشمها به ایران دوخته شده بود که امام بزرگوار ما، کی از دست این مردم گرفته شود. برای آن روز نقشه‌ها کشیده و امیدها بسته بودند! 10 سال منتظر آن روز نشسته بودند که فرا برسد. روز چهاردهم خرداد 1368 از نظر دشمنان این ملت و دشمنان انقلاب، یک روز بسیار مهم و تعیین‌کننده بود. مجلس خبرگان نگذاشت این خلا به وجود آید. البته آنها شخص حقیری مثل این ناچیز را برای کشیدن این بار سنگین انتخاب کردند. این هم قضای الهی بود؛ مایه‌ شرمندگی این بنده‌ حقیر بود؛ اما با قطع نظر از این‌که تعیین خبرگان متوجه چه کسی و چه شخصی بود، این مطلب از نظر دشمن و دوست و در سطح عالم، بسیار اهمیت داشت که امام بزرگوار در شب چهاردهم خرداد، ملت ایران را به فراق خودشان مبتلا کردند و به جوار الهی رفتند. روز چهاردهم غروب نشده بود، که مجلس خبرگان کار خودش را انجام داد و همه‌ درهای امید را بر روی دشمنان بست. دشمن این را دیده است. علت مخالفت دشمنان مستکبر جهانی با مجلس خبرگان این است.»[14]

[1] - بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان‌ 25 تیر 1369

[2] - بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری 6 اسفند 1388

[3] - بیانات در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری 12 شهریور 1394

[4] - بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری 12 اسفند 1370

[5] - بیانات‌ در دیدار اعضای مجلس خبرگان 9 شهریور 1385

[6] - بیانات در خطبه‌های نمازجمعه هشتم آبان 1377

[7] - پیام به مناسبت اولین اجلاس دوره‌ی سوم مجلس خبرگان‌ سوم اسفند 1377

[8] - بیانات در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری 12 شهریور 1394

[9] - بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری 6 اسفند 1388

[10] - بیانات در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری 12 شهریور 1394

[11] - بیانات در خطبه‌‌های نماز عید سعید فطر دوم آبان 1385

[12] - بیانات در دیدار مردم قم 19 دی 1394