جایگاه تئاتر خاص و متفاوت است

کافی است نقش‌ها اندکی از کیفیت و ظرافت برخوردار باشند، آن وقت هنرمند توانایی چون او می‌تواند نقش را با تکیه بر توانایی خود به سطح بالاتری برساند، اما وقتی نقشی مثل «هرکی باش خان» در نمایش «مضحکه شبیه قتل» به او پیشنهاد شود، زیبایی بازی او بیشتر به چشم می‌آید؛ اثری به کارگردانی حسین کیانی که پس از چند اجرای موفق در سال‌های قبل و همین چند ماه پیش، باز هم ساعت 20 هرشب در تئاتر باران روی صحنه می‌رود.

به جز دهقان‌نسب، بازیگرانی چون شهرام حقیقت‌دوست، رویا میرعلمی، سروناز نانکلی، علیرضا آرا، الهام پاوه‌نژاد، مسعود میرطاهری و ویدا جوان هم در این نمایش بازی می‌کنند.

نقش و بازی خوبتان در «مضحکه شبیه قتل»، این دریغ و حسرت را به ذهن می‌آورد که چرا چنین نقش‌هایی کمتر در تلویزیون و سینما به بازیگران خوبی مثل شما پیشنهاد می‌شود؟

هنر با خلاقیت عجین است، وقتی خطوط قرمز و چارچوب‌های دست و پاگیر در هنر زیاد می‌شود و محدودیت‌ها مانعی بر سر راه هنرمند می‌شود، خلاقیت نابود می‌شود و به قهقرا می‌رود. این مسائل و فضای بسته‌تر عرصه‌های تلویزیون و سینما باعث می‌شود نویسنده‌ها نتوانند متن‌ها و نقش‌های خوبی بنویسند و وقتی نقش خوبی وجود نداشته باشد، بازیگر چندان نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. ذهن هنرمند باید رها و باز باشد تا بتواند خلاقانه دست به آفرینش بزند. فیلمنامه خوب و باکیفیت باعث ارتقا و جذابیت آثار تلویزیونی و سینمایی می‌شود، اما متاسفانه الان بیشتر شاهد کارهایی هستیم که مخاطب از همان شروع اثر می‌تواند پایان آن را حدس بزند. بعد مدام می‌گویند چرا مردم به فیلم و سریال‌های شبکه‌های ماهواره‌ای رو می‌آورند؟ درصورتی‌که اگر شرایط فعالیت هنرمندان راحت‌تر باشد و کار خوبی ساخته شود، مردم بخوبی از آن استقبال می‌کنند و قید تولیدات بیگانه را می‌زنند.

چرا برخی بازیگران ترجیح می‌دهند با وجود درآمد بسیار پایین تئاتر، در این عرصه بازی کنند؟

چون تئاتر جایگاه متفاوت و خاص خود را دارد. با این‌که تلویزیون در بهتر دیده شدن و محبوبیت بازیگر نقش مهمی دارد و سینما هم به لحاظ حرفه‌ای تاثیر بسزایی در موفقیت بازیگر دارد، اما زنده بودن تئاتر و نفس به نفس بودن با تماشاگر واجد جذابیت‌ها و امتیازاتی است که بازیگران دوست دارند در این فضا کار کنند. ضمن این‌که تئاتر بسیار برای بازیگر سازنده است و بر کیفیت بازی بازیگر تاثیر می‌گذارد. بیشترین دلیل موفقیت بسیاری از بازیگران سینمای ایران و جهان به خاطر پیش‌زمینه تئاتری آنهاست. بویژه در این چند سال اخیر، بازیگران خوبی از تئاتر به تلویزیون و سینمای ایران آمده‌اند که کیفیت و تفاوت نقش‌آفرینی آنها با دیگرانی که این پیشینه را ندارند و به خاطر نسبت فامیلی و از طریق خرید نقش وارد تلویزیون و سینما می‌شوند، کاملا مشخص است؛ اتفاق خوبی که باعث شده سطح بازیگری ما دگرگون شود و بالاتر برود.

شما در «مضحکه شبیه قتل» نقش هنرمند سابق به گل نشسته و از روی اجبار روزگار به قهقرا رفته‌ای به نام «هرکی باش خان» را بازی می‌کنید؛ فکر می‌کنید روزی بی‌مهری و بی‌اعتنایی به هنر و هنرمند در این مملکت تمام شود؟

متاسفانه بعید می‌دانم، چون قدر و قیمت هنر و هنرمند را نمی‌دانند. مسئولان هنری و مدیران دولتی باید بدانند که هنر چه تاثیرات مفیدی می‌تواند در جامعه داشته باشد. واقعا این تعریف برای مسئولان ما به وجود نیامده و اگر هم آمده، به روی خودشان نمی‌آورند. همین چند سال پیش به همین تئاتر کمک‌هایی صورت می‌گرفت و مبالغی برای دکور و لباس به گروه‌ها می‌دادند که الان حذف شده است یا به بازیگران در قالب درجه‌های یک، دو و سه و تحت قراردادی به نام تیپ، دستمزد پرداخت می‌شد که آن را هم گفتند بودجه نداریم و حذفش کردند. الان پرداخت دستمزد عوامل یک نمایش منحصر به فروش گیشه شده است که آن هم اگر دولتی باشد، باید 20 درصد و اگر خصوصی باشد باید بین 30 تا 50 درصد به تماشاخانه‌ها و مجموعه‌های محل اجرا پرداخت کنند. خب، در چنین وضعیتی دیگر چه درآمدی برای گروه نمایشی باقی می‌ماند؟ برای همین بیشتر کارگردان‌های تئاتر به نمایش‌هایی گرایش پیدا کرده‌اند که فقط دو یا سه شخصیت دارد، چون درآمدی وجود ندارد. با این شرایط بیشتر اهالی تئاتر ترجیح می‌دهند به سمت تلویزیون و سینما بروند که تازه آنجا هم خبر خاصی نیست. همه اینها باعث دلسردی و بی‌انگیزگی بازیگران و هنرمندان می‌شود و باز می‌رسیم به سوال شما و این نکته که بی‌مهری و بی‌اعتنایی به هنر و هنرمند حالاحالاها ادامه دارد.

علی رستگار - فرهنگ و هنر