اردوغان در پی بازیابی نقش منطقه‌ای

هفته گذشته بود که رجب طیب اردوغان بعد از یک دوره تنش و ناسازگاری سیاسی بین ترکیه و روسیه به این کشور سفر کرد و با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به مذاکره پرداخت؛ سفری که اولین دیدار خارجی اردوغان پس از کودتای نظامی ماه گذشته بود.

به موازات آن هم مجادله بین ترکیه و آمریکا بالا گرفته است. اردوغان از آمریکا خواسته بین ترکیه و فتح‌الله گولن یکی را انتخاب کند. در این شرایط، روسیه بی‌میل نیست که بتواند نگاه ترکیه را از غرب به سمت خود بیشتر جلب کند.

در این بین به نظر می‌رسد که تغییراتی در ماهیت مواضع سیاست خارجی ترکیه پدید آمده و شاید دیگر از واکنش و مواضع تند و غیرمنعطف ترکیه در قبال همسایگان و مناطق پیرامون حتی روسیه خبری نباشد. در چنین وضعیتی که اردوغان می‌کوشد صحنه داخلی ترکیه را در مسیر تثبیت قدرت و تقویت پایه‌های سیاست اقتدارگرایانه پیش ببرد، نیم‌نگاهی هم به جلب حمایت‌های بیرونی دارد.

به نظر می‌رسد تعدیل مواضع ترکیه در قبال برخی تنش‌های منطقه‌ای احتمالا مدنظر سیاستگذاران آنکارا باشد، اما در نگاهی دیگر فرصت‌هایی برای گشایش روابط ترکیه و ایران مهیا شده است. برای مقام‌های ترکیه مواضع ایران در قبال کودتا قابل توجه بود.

هم‌راستا با این شرایط، سفر محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران به ترکیه حکم محکمی در حمایت از دولت قانون در ترکیه است.

اکنون از لحن سخنان مقامات ترکیه و موضع‌گیری‌های اخیر آنان چنین به‌نظر می‌رسد که این کشور درصدد بازیابی نقش منطقه‌ای و بازبینی دوباره در روابط با کشورهای منطقه است، بخصوص که رسانه‌ها خبر از مذاکرات ترکیه با روسیه و ایران در فروکش کردن بحران منطقه‌ای می‌دهند.

با استناد به سیاست روسیه و ایران درباره مسائل منطقه‌ای و رویکرد تقابلی پیشین ترکیه در منطقه می‌توان چنین نتیجه گرفت که احتمالا تعدیل جدی در سیاست خاورمیانه‌ای ترکیه حاصل خواهد شد و علاقه‌مندی به مذاکرات در این زمینه با بازیگران فعال افزایش خواهد یافت، اما این‌که مقام‌های ترکیه در عمل رای به ائتلاف منطقه‌ای بدهند، دشوار است، مگر آن‌که طرح چنین موضوعاتی در راستای به چالش کشیدن مواضع آمریکا در قبال ترکیه باشد، اما آشکار است که تغییر در سیاست پیرامونی ترکیه آغاز شده است.

سیامک کاکایی - تحلیلگر مسائل ترکیه