بازار مکاره انتخاب رشته

موضوعی که مرداد را به محبوب‌ترین ماه سال بین جماعتی تبدیل کرده است که فرصت‌طلبانه از این نیاز چندروزه داوطلبان ورود به دانشگاه سوءاستفاده می‌کنند.

سودجویانی که همزمان با اعلام نتایج اولیه کنکور، با استفاده از تب و تاب انتخاب رشته و به وجود آمدن تمایل جمعی در داوطلبان برای ورود به دانشگاه، درست دست روی چیزی می‌گذارند که آرزوی آنهاست؛ تضمین ورود!

عبارت ساده‌ای که باعث شده موسسه‌ها و مراکز کوچک و بزرگ انتخاب رشته از بازار آشفته عرضه و تقاضا در این ایام استفاده کنند و با اعلام قیمت‌های بالا و نامتعارف درنهایت جیب‌هایشان را پر کنند.

جماعتی که مشتری‌هایشان را می‌شناسند و برای جذب آنها هربار یک بهانه جدید پیدا می‌کنند و پا به دنیای تبلیغات می‌گذارند از «همکاری مشاوران سازمان سنجش» و «عودت هزینه در صورت قبول نشدن در رشته دلخواه» گرفته تا «شرکت در قرعه‌کشی یک دستگاه 206»! وعده وعیدهایی که هرکدام نرخ معامله را بالا و پایین می‌کنند؛ از 50 هزارتومان گرفته تا رقم‌های چندصدهزارتومانی برای مراکز مشاوره مدعی!

هشدار سازمان سنجش به داوطلبان

این در حالی است که سازمان سنجش هرسال طی اطلاعیه‌ای، مشارکت کارشناسان و مشاوران این مرکز را با مراکز انتخاب رشته تکذیب می‌کند.

اطلاعیه‌ای که امسال هم همزمان با اعلام رتبه‌ها دردسترش عموم قرار گرفته است و براساس آن هیچ‌یک از مسئولان، کارشناسان یا کارکنان سازمان سنجش، همکاری با هیچ مؤسسه‌ای ندارند و افراد نام برده شده در تبلیغات مؤسسات یادشده، فاقد ارتباط و همکاری با این سازمان بوده و طرح موضوعات این‌چنینی به منظور سوء‌استفاده از داوطلبان است.

سوءاستفاده از داوطلبان موضوعی است که از سوی محمود صادقی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی هم تائید می‌شود؛ مخصوصا وقتی که به ما هشدار می‌دهد: همزمان با اعلام نتایج اولیه کنکور، مراکزی فعالیتشان را شروع می‌کنند که مدعی انتخاب رشته تضمینی هستند، مراکزی که یک نوع کسب و کار و تجارت در این حوزه راه انداخته‌اند و از داوطلبان می‌خواهم اصلا به آنها اعتماد نکنند.

این نماینده مجلس ادامه می‌دهد: هیچ سازمان، دستگاه و موسسه‌ای، نمی‌تواند قبولی فرد را جدا از رتبه‌ای که خودش به دست آورده و امتیاز علمی که دارد تضمین کند، درنتیجه هرگونه ادعا مبنی بر تضمین، یک نوع کلاهبرداری و دروغ است و داوطلبان و خانواده‌هایشان باید مراقب این نوع سودجویی‌ها باشند.

چرا تضمینی وجود ندارد؟

با تمام این تفاسیر درِ دکان‌های انتخاب رشته از امروز تا پنجشنبه یکی یکی باز می‌شود و پشت هر در تعدادی از داوطلبان صف می‌کشند؛ داوطلبانی که نمی‌دانند چرا ادعای این مراکز برای انتخاب رشته‌های تضمینی یک نوع کلاهبرداری است. ما این سوال را از امیر زنده نام، برنامه‌ریز و هدایتگر تحصیلی می‌پرسیم و او در جواب می‌گوید: فرآیند انتخاب رشته در هرسال باتوجه به رتبه‌ای که داوطلب به دست می‌آورد، چه در زیرگروه، چه منطقه و چه کشور، به نفرات قبل از رتبه خودش بستگی دارد. بنابراین اگر امسال علاقه جمعی در عده‌ای از داوطبان به سمت رشته خاصی معطوف شود، داوطلبان آن رشته بیشتر می‌شوند و رتبه‌های بعدی شانس قبولی در آن رشته را از دست می‌دهند، این مراکز هم اطلاعات سال گذشته را دارند، از رویکرد جمعی داوطلبان امسال به رشته‌ها که خبر ندارند، پس نمی‌توان به تضمین آنها اعتماد کرد.

زنده‌نام برای سوال ما دلیل دیگری هم می‌آورد و آن این که اغلب کسانی که در این مراکز انتخاب رشته می‌کنند، به ظرفیت رشته‌ها در دفترچه انتخاب رشته توجه نمی‌کنند، چراکه ظرفیت پذیرش رشته‌ها بشدت متغیر است؛ یعنی از یکصد نفر تا هشت نفر و حتی کمتر؛ در نتیجه تضمین قرار گرفتن داوطلب در ظرفیت‌هایی که اعلام شده مخصوصا ظرفیت‌های پایین، اتفاقی دور از ذهن است.

خود داوطلب بهترین متخصص برای انتخاب رشته

اما اگر قرار است داوطلبان به این مراکز و موسسه‌ها اعتماد نکنند و در دام چند روزه آنها برای خالی کردن جیب خانواده‌ها نیفتند، پس چه کسی می‌تواند بهترین انتخاب رشته را برای آنها انجام دهد؟ حسین توکلی، مشاور عالی سازمان سنجش برای این پرسش یک جواب بیشتر ندارد. توکلی به جام‌جم می‌گوید: به نظر من متخصص‌ترین فرد برای انتخاب رشته خود داوطلب است.

مشاور عالی سازمان سنجش درباره چرایی این ادعا توضیح می‌دهد: انتخاب رشته کار پیچیده‌ای نیست؛ اگر داوطلبان ما یک نصف روز را به مطالعه دقیق دفترچه و شرایط و ضوابط انتخاب رشته، روش‌های انتخاب و شرایط پذیرش دانشجو اختصاص بدهند، بسادگی می‌توانند دست به انتخاب رشته بزنند. من معتقدم داوطلبی که در آزمون سراسری شرکت کرده این توان و آمادگی را دارد که بسهولت، هم رشته خوب و متناسب با ویژگی‌های خودش را انتخاب کند و هم این انتخاب را در محل و دانشگاه خوبی انجام دهد.

توکلی در ادامه به داوطلبانی که این روزها در تب و تاب انتخاب رشته هستند توصیه می‌کند: این فرصت چند روزه را از دست ندهند، با توجه به استعدادها و علایق‌شان رشته‌ها را اولویت‌بندی کنند. از متخصصان و دانشجویان فعلی رشته‌هایی که انتخاب کرده‌اند اطلاعات کسب کنند و به مساله بومی‌گزینی توجه داشته باشند؛ چه رشته‌های بومی استانی، چه بومی ناحیه‌ای و چه بومی قطبی.

مشاور عالی سازمان سنجش تاکید می‌کند: به نظر من تنها جایی که داوطلب نیاز به کمک دارد وقتی است که کد رشته محل‌ها را به ترتیب اولویت در فرم انتخاب رشته وارد می‌کند. اینجاست که باید پدر یا مادر یا یکی از نزدیکان به او کمک کند و دست آخر برای این‌که کد رشته محل‌ها با آن چیزی که در دفترچه وجود دارد تطابق داشته باشد و داوطلب کدی را اشتباه وارد نکرده باشد، موارد را کنترل کند.

مینا مولایی - جامعه