مزیت ایران در صادرات مواد غذایی

بازارهای اطراف ایران تقریبا همه مصرف‌کننده بوده و نیازمند تأمین نیازهای غذایی خود از دیگر کشورها هستند اما سهم پایین ایران از بازار مواد غذایی کشورهای منطقه بیانگر وجود مشکلاتی است. در این زمینه گفت‌وگویی کوتاه با بهرام سلطانی از فعالان صنایع غذایی کشور داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

به نظر شما صادرات مواد غذایی برای ایران چه اهمیتی دارد؟

صادرات مواد غذایی در بیشتر کشورها ارزش افزوده بالایی دارد و با توجه به اشتغالزایی بالا به عنوان یکی از مزیت‌های صادراتی در این کشورها دیده شده است. اما در صنعت لبنیات که بنده فعالیت دارم باید گفت صنایع لبنی با توجه به اهمیت تاریخ انقضا در محصولاتشان لازم است همواره به بازارهای دائمی دستیابی داشته باشند که در این زمینه بازارهای صادراتی می‌تواند بهترین گزینه باشد. به عنوان مثال در تعطیلات نوروز که بازار داخلی ایران تقریبا دو هفته تعطیل است، حضور در بازارهای کشورهای اطراف برای صنایع این‌چنینی تعیین‌کننده است. مورد دیگری که تقریبا برای همه صنایع مشترک است درباره ارزآوری صادرات است اما دستیابی به این مورد به حمایت دولت نیازمند است. البته حمایت منظور فقط منابع مالی نیست.

پس منظور شما از حمایت چیست؟

همان‌طور که اشاره کردم محصولات صنایع غذایی بخصوص لبنیات دارای تاریخ انقضای بسیار کوتاهی است که باید برای صادرات به این نکته توجه ویژه‌ای داشته باشیم. پس در این بخش حمایت یعنی تسهیل شرایط صادرات و آماده بودن تمام زیرساخت‌ها مثل حمل و نقل هوایی، زمینی و دریایی یا کاهش کاغذبازی برای صادرات؛ منظور از حمایت این موارد است.

به حمایت‌های قانونی دولت برای تسهیل در صادرات اشاره کردید، مثالی می‌زنید؟

بله، مثال ساده بازار عراق است. در این بازار برندهای صنایع غذایی ایران جایگاه ویژه‌ای دارند ولی متاسفانه به دلیل سیاست‌ها و قوانین موجود در عراق کامیون‌های ایرانی باید محصولات خود را در مرز تخلیه و بار کامیون‌های عراقی کنند که در لبنیات و با توجه به گرمای منطقه، این یعنی زیان و افزایش ضایعات، گرچه هزینه‌ها نیز افزایش خواهد داشت. اما در داخل مرزهای ایران نبود حمل و نقل هوایی مناسب و همچنین منظم، می‌تواند یکی دیگر از موارد منفی باشد. در حالی که برخی کشورها با برقراری خطوط پروازی مخصوص صادرات، محصولات غذایی حتی صیفی‌جات و سبزیجات تازه را صادر می‌کنند؛ این اتفاقی است که اکنون میان آفریقا و اروپا کاملا در جریان است.

شما در کدام یک از بازارهای اطراف ایران فعالیت اقتصادی دارید و محصولات خود را صادر می‌کنید؟

با توجه به سابقه و ارتباط نزدیک سیاسی میان ایران با کشورهای عراق، افغانستان و کویت بیشتر در این بازارها فعالیت تجاری داریم اما اگر شرایط فراهم باشد و همان حمایت‌های مطرح شده را داشته باشیم، حتی فواصل دورتر هم امکان ورود داریم.

‌ رکود در صنایع لبنی هم ایجاد شده است؟

در این زمینه رکود وجود دارد اما از جنسی متفاوت. به این ترتیب که با توجه به کاهش قدرت خرید شهروندان میزان تولید کاهش یافته است.

در برخی اخبار آمده مشکل بسته‌بندی باعث شده تا صنایع غذایی ایران زیاد در بازارهای خارجی موفق نباشند. نظر شما چیست؟

در مجموع بسته‌بندی در صنایع غذایی یکی از مهم‌ترین موارد است و باید برای آن هزینه شود. اما این مشکل که شما از آن صحبت می‌کنید، درباره برندهای معتبر نیست چون این برندها ارزش سرمایه‌گذاری در بسته‌بندی را کاملا درک کرده و برای آن سرمایه‌گذاری می‌کنند. در حالی که صنایع کوچک‌تر به دلیل مشکلات مادی، این نکته را نادیده گرفته و به همین دلیل هم گاه با مشکلاتی در صادرات مواجه می‌شوند.

‌ پس از بسته‌بندی به نظر شما چه نکته مهم دیگری تضمین موفقیت صادرات است؟

صنایع غذایی یعنی ذائقه، بنابراین اطلاعات کامل از ذائقه بازار هدف تضمینی برای صادرات است. به عنوان مثال پنیری که ایرانیان بسیار از آن استقبال می‌کنند ممکن است در عراق یا کویت اصلا خریداری نداشته باشد. به همین دلیل باید کاملا آگاهانه و با مطالعه وارد بازارهای صادراتی شویم و نکته بعدی مربوط به استانداردهای مورد نیاز است. صنایع غذایی در اغلب کشورها دارای بالاترین استانداردها هستند و رعایت آنها از ملزومات ورود به بازارهای هدف است که عموما تولیدکنندگان از آن آگاهی دارند و برای رسیدن به استانداردهای مورد نیاز تلاش می‌کنند.

مهدیه آخوندزاده - اقتصاد