واگن‌های وارداتی بلای جان صنعت ریلی

به گزارش جام‌جم، ماجرای واردات واگن در هفته‌های اخیر با مواضع متناقض مسئولان دولتی، به کلافی سردرگم تبدیل شده و کسی هم مسئولیت سفارش واردات واگن از سایر کشورها را نمی‌پذیرد. خرید واگن‌های خارجی ابتدا با اظهارات وزیر صنعت مورد توجه قرار گرفت که از مخالفتش با واردات قطار از خارج سخن گفت.

اما اظهارات نعمت‌زاده با واکنش مسئولان راه‌آهن مواجه شد به طوری که محسن پورسیدآقایی، مدیرعامل راه‌آهن اعلام کرد این شرکت مجاز به خرید واگن نیست و هیچ قراردادی در زمینه خرید واگن با سایر کشورها از جمله روسیه امضا نشده است.

اما بابک احمدی، معاون راه‌آهن، از ورود 2200 واگن باری در سال جدید خبر داده و سخنان پورسیدآقایی را نقض کرد.

در روزهای اخیر هم خبری منتشر شد که پازل واردات واگن را تکمیل کرد. به نوشته خبرگزاری‌ها، در حالی نعمت‌زاده به انتقاد جدی از واردات 5000 واگن از روسیه پرداخته که از زمان مذاکرات انجام‌شده و عقد قرارداد تاکنون بیش از شش ماه می‌گذرد و وی از ابتدا در جریان این قرارداد بوده است.

نکته این است که در بخش دیگری از خدمات زیربنایی ریلی، محمدرضا کجباف، سخنگوی ذوب‌آهن با بیان این‌که در حال حاضر بخشی از تولیدات ریل ملی این کارخانه در انبارها آماده تحویل است، گفت: هنوز راه‌آهن به صورت رسمی درخواستی برای خرید آنها نداشته و هنوز معلوم نیست چه تاریخی ریل ملی زیر چرخ‌های واگن ایرانی قرار گیرد.

کجباف با بیان این‌که ظرفیت اسمی این کارخانه، تولید 400 هزار تن ریل در سال است، افزود: ذوب‌آهن امکانات لازم را برای تولید تمام ریل موردنیاز داخلی داشته و اصلا به واردات نیازی نیست.

این اظهارات متناقض و ادامه روند واردات ریل و واگن خارجی به نوعی بیانگر ناهماهنگی میان مسئولان مربوط نسبت به اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بوده آن‌هم در زمانی که بسیاری از تولیدکنندگان واگن و تجهیزات ریلی ایران به علت رکود اقتصادی از مسئولان انتظار حمایت دارند. البته برخی معتقدند استفاده از خلأهای قانونی، بازی با کلمات و افزایش انباشت مطالبات خارجی ایران در کشورهایی مثل هندوستان عاملی شده تا مسئولان از پذیرش مسئولیت واردات این تجهیزات شانه خالی کرده و با استفاده از امتیاز شرکت‌های خصوصی هرگونه قرارداد دولتی با شرکت‌های خارجی را منکر شوند، در حالی که اصولا این قراردادها بدون تائید وزارت راه و شهرسازی امکان‌پذیر نیست.

تولیدکنندگان واگن و ریل با 15 درصد ظرفیت مشغول کارند

از سوی دیگر، عباس قربانعلی بیک، رئیس هیات‌مدیره شرکت آذرخش ریل، درباره خریدهای خارجی واگن و ریل به خبرنگار ما گفت: در گذشته شرکت راه‌آهن به صورت متمرکز خریدهای خود را انجام می‌داد. بنابراین حجم سفارش‌ها آنچنان بود که تولیدکنندگان می‌توانستند با استفاده از شیوه‌های اقتصادی، قیمتی متعادل ارائه کنند. اما مدتی است با توجه به بحث خصوصی‌سازی نزدیک به 20شرکت زیرمجموعه راه‌آهن به صورت مجزا به تامین قطعات موردنیاز خود اقدام می‌کنند.

بیک افزود: این رویه عاملی شده تا کل سفارش‌ها در بخش‌های مختلف راه‌آهن خرد و به نوعی باعث افزایش هزینه‌های تولید برای تولیدکنندگان ایرانی شود. به صورتی که امروز می‌بینیم تولیدکنندگان واگن و ریل با 15 درصد توان تولیدی خود مشغول به فعالیت هستند. بنابراین قدرت رقابتی قیمتی تقریبا از بین رفته و این نکته عاملی برای سفارش‌های خارجی شده است که اغلب مسئولان به همین نکته تاکید دارند.

رئیس هیات‌مدیره آذرخش ریل تاکید کرد: دسترسی به وام‌های کم‌بهره و استفاده از منابع مالی ارزان‌قیمت خارجی برای خریداران داخلی این جذابیت را ایجاد کرده است که به‌رغم اهمیت حمایت از تولیدکنندگان داخلی بیشتر به سمت خریدهای خارجی تمایل داشته باشند، از این رو باید به گونه‌ای این جذابیت را برای تولیدکنندگان داخلی نیز فراهم کرد تا شاهد تغییر جهت سفارش‌های خارجی به سمت داخل مرزها باشیم.

این کارشناس صنعت حمل و نقل ریلی معتقد است، بهترین گزینه این است که وزارتخانه‌های راه و شهرسازی، صنعت، معدن و تجارت و اقتصاد با استفاده از شیوه‌های اصولی به نوعی برای خریداران، تسهیلات کم‌بهره در نظر بگیرند تا آنها به خریدهای داخلی تشویق شده و زمینه افزایش سفارش‌ها را به تولیدکنندگان داخلی ایجاد کنند.

واردات به دلیل نبود منابع مالی داخلی

در همین حال، حسن رضایی، قائم‌مقام شرکت واگن‌سازی پارس درباره موضوع واردات واگن از خارج به خبرنگار ما گفت: سابقه تولید واگن در ایران به سال 1362 برمی‌گردد که حتی در خاورمیانه این صنعت شکل نگرفته بود. بنابراین از آن دوره تا امروز توانمندی ما بیشتر شده و امکان تولید واگن با بالاترین استانداردها را داریم. به عنوان مثال، واگن‌های مسافری تولیدشده در واگن‌سازی پارس دارای بوژی(حماله‌واگن)‌هایی با سرعت 160 کیلومتر در ساعت هستند.

رضایی با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری افزود: مقام معظم رهبری در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولید داخلی، بارها تاکید فرموده‌اند حتی اگر محصولی در داخل تولید می‌شود که گران‌تر از نمونه خارجی است، مسئولان و مردم باید برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی آن را خریداری کنند. بنابراین تکلیف کاملا از سوی بالاترین مقام جمهوری اسلامی ایران روشن شده است، ولی می‌بینیم هنوز هم روند سفارش‌های خارجی و واردات وجود دارد.

وی معتقد است، نبود منابع مالی کافی و سیاستگذاری مدون در حمایت از منافع ملی ایران باعث شده تا برخی از خریداران واگن و ریل داخل کشورمان به‌‌رغم میل باطنی خود به سمت محصولات خارجی گرایش داشته باشند. به این ترتیب که منابع مالی محدود عاملی شده برای کاهش سفارش‌های داخلی، چون نه خریداران و نه تولیدکنندگان نمی‌توانند از منابع مالی ارزان‌قیمت بهره‌مند شوند در صورتی که خارج از مرزهای کشورمان منابع مالی ارزان‌قیمت بسیار ساده و در دسترس است.

قائم‌مقام شرکت واگن‌سازی پارس گفت: لازم است کارگروهی از سوی مسئولان مربوط تشکیل شود تا با استفاده از توانمندی‌های داخلی و توجه به گریدهای تولیدکنندگان، ابتدا توان تولیدی آنها را سفارش‌گذاری کرده و در صورت ناتوانی در تامین نیازهای داخلی به صدور مجوز واردات اقدام کنند تا به این ترتیب تزریق منابع مالی به بخش تولید عاملی برای رونق در فعالیت اقتصادی آنها باشد.

وی تاکید کرد: کمبود منابع مالی ارزان‌قیمت برای تولید نکته‌ای است که روند تولید را تحت تاثیر مستقیم قرار داده است، چون تولیدکنندگان امکان ادامه تولید را ندارند و تأخیر در تحویل سفارش‌ ها، عامل دیگری برای توجه خریداران داخلی به سمت تولیدکنندگان خارجی بوده است. به همین دلیل وقتی جریان نقدینگی با بهره متعارف در صنعت منقطع باشد، کم‌کم روند افزایش واردات آغاز خواهد شد.

ورود 2200 واگن باری در سال جدید

بابک احمدی، معاون شرکت راه‌آهن با اشاره به تجهیز و نوسازی ناوگان ریلی کشور گفت: قرار است تا پایان سال جاری 2200 واگن باری وارد ناوگان ریلی کشور شود که این واگن‌ها مربوط به شرکت‌های خصوصی است.

احمدی در گفت‌وگو با مهر، افزود: با توجه به برنامه کلانی که در شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران تعریف شده است، 5000 دستگاه واگن وارد ناوگان ریلی کشور می‌شود که برای اجرای این طرح، سه شرکت داخلی با یک شرکت روس مشارکت دارند و ساخت این واگن‌ها در داخل کشور انجام می‌شود اما تامین سرمایه آن به عهده طرف روس است.

عماد عزتی - اقتصاد