«فوتون» دریچه‌ای به دنیای علم و فناوری

یک برنامه علمی بنیادی

کیوان بخشی یکی از تهیه‌کنندگانی است که سال‌ها با شبکه چهار در تهیه برنامه‌هایی از این دست همکاری می‌کند؛ ازجمله برنامه «طلوع دانش» که روی آنتن همین شبکه می‌رفت. وی درباره نحوه شکل‌گیری برنامه فوتون به جام‌جم گفت: علاقه شخصی من بیشتر به تهیه و تولید برنامه‌های علمی از این دست است و از این رو وقتی طرح و ایده برنامه فوتون از شبکه پیشنهاد شد، با کمال میل پذیرفتم و از ابتدای شهریور برنامه روی آنتن رفت. وی همچنین در ادامه درباره دلیل انتخاب نام فوتون برای برنامه عنوان کرد: همان طور که می‌دانید فوتون در فیزیک کوچک‌ترین ذره بنیادی است که به عنوان واحد کوانتومی نور یا هر نوع تابش الکترومغناطیسی محسوب می‌شود. همین باعث شد این نام به ذهنمان برسد که اگر قرار است در این برنامه به موضوعات علمی و فناوری پرداخته شود، باید مانند فوتون کاملا از پایه و بنیادی و موشکافانه این اتفاق بیفتد. از این رو مناسب‌ترین نام برای این برنامه، فوتون بود. البته اگر به تیتراژ برنامه هم دقت کرده باشید، این اتفاق افتاده است.

وی دلیل انتخاب مجری برنامه را نیز چنین بیان کرد: زمان برنامه بسیار کوتاه و به قولی مختصر و مفید است؛ از این رو در انتخاب مجری به دنبال کسی بودیم که در اجرا ریتم تندی داشته باشد تا بتواند در همان زمان کوتاه، رویدادهای مطرح شده در برنامه را به مخاطبان منتقل کند. بنابراین در گزینش مجری به خانم قانعی رسیدیم که بسیار در اجرا پرانرژی هستند و ریتم سریعی دارند. در ضمن قرار است طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای ایجاد تنوع مخاطبان برنامه، از مجری دیگری نیز دعوت به همکاری کنیم.

تلاش برای جذب مخاطبان عام

بخشی همچنین درباره مخاطبان این برنامه عنوان کرد: همان طور که می‌دانید افراد خاصی هستند که به عنوان مخاطبان شبکه چهار برنامه‌های این شبکه را دنبال می‌کنند. از این رو مخاطبان برنامه ما را نیز افراد خاصی تشکیل می‌دهند که علاقه‌مند به دانش و فناوری روز هستند. از همان ابتدا به دنبال تمهیداتی بودیم تا رضایت این مخاطبان را در پی داشته باشد. البته در برنامه سعی کرده‌ایم به گونه‌ای مخاطبان عام را نیز به برنامه جذب کنیم. در ضمن به لحاظ ساختار برنامه، تلاش کرده‌ایم در همایش‌های علمی، سمینارهای تخصصی و محافل علمی که در حوزه‌های مختلف برگزار می‌شود، شرکت کنیم و به آنها بپردازیم. به طور کلی هدف برنامه، نگاه همه‌جانبه و کلی به موضوعات علمی روز است.

او در پایان افزود: برنامه فوتون از همان ابتدا موضوع محور بوده است تا مهمان محور و بر مبنای موضوع هر قسمت تصمیم گرفته می‌شود در آن قسمت، مهمانی در برنامه داشته باشیم یا خیر. چون ما موضوع کارشناسی نداریم که در برنامه موضوع خاصی را به واسطه حضور کارشناس به بحث بنشینیم. زمان برنامه و فرمت برنامه نیز چنین اجازه‌ای به ما نمی‌دهد. بنابراین سعی داریم موضوعات علمی‌ای که در برنامه عنوان می‌شود برای مخاطبان جذاب باشد و با ادبیات ساده به مخاطب منتقل شود تا بیننده‌های برنامه با هر میزان تحصیلاتی که دارند، مخاطب برنامه باشند و از موضوعات علمی و تخصصی لذت ببرند. به هر حال هدف دست‌اندرکاران برنامه و در کل شبکه چهار سیما این بوده با ساخت برنامه‌هایی از این دست، روزنه‌ای به دنیای علم برای مخاطبان شبکه باز کنند. امیدوارم توانسته باشیم رضایت مخاطبان برنامه را جلب کرده باشیم.

یادگیری پابه‌پای مخاطب

شیوا قانعی که از همان ابتدای پخش برنامه به عنوان مجری حضور داشته است و با ریتم سریع و بسیار روان که در اجرا دارد، انرژی مضاعفی را به برنامه منتقل کرده، پیش از برنامه فوتون نیز تجربیات دیگری در زمینه‌های مختلف داشته است.

وی در این‌باره توضیح داد: من حدود هشت سال است فعالیتم را آغاز کرده‌ام. در همه سال‌هایی که کار اجرا انجام می‌دادم، برنامه‌ها در زمینه‌های سیاسی، اجتماعی، مسابقات و سرگرمی بود. البته سال‌هایی که در واحد مرکزی خبر فعالیت می‌کردم، سلسله گزارش‌های علمی داشتیم که از این نظر می‌توانم بگویم یک مقدار تجربه اجرای برنامه کوتاه علمی را داشتم.

وی درباره علاقه‌مند بودن مجری به حوزه‌ای که در آن فعالیت می‌کند، معتقد است: کار مجری، اجراست. من معتقدم مجری مانند بازیگر وظیفه دارد در هر حوزه‌ای که فعالیت می‌کند، آن را به‌درستی انجام بدهد. البته بحثی که ما در اجرای برنامه‌ها داریم برمی‌گردد به این که برنامه به مجری کارشناس نیاز دارد، اما اگر برنامه به گونه‌ای باشد که نیازی به مجری کارشناس نباشد، به این معنی که مخاطب از مجری، اجرای تخصصی نخواهد، نیازی به علاقه‌مند بودن یا تخصص مجری در زمینه اجرای برنامه مورد نظر نیست. اگر مجری وظیفه شناس باشد، اطلاعات خودش را به گونه‌ای بالا می‌برد و به روز می‌کند تا بتواند از پس اجرای برنامه برآید و قادر باشد اطلاعات را از کارشناس به مخاطب بدرستی منتقل کند. در این برنامه نیز تلاش من این بوده و امیدوارم توانسته باشم رضایت مخاطبان برنامه را جلب کنم.

قانعی در ادامه درباره نحوه اجرای برنامه فوتون توضیح داد: به هر حال بخشی از برنامه اجراست و دوستان دیگری مانند تصویربردار هم هستند که تمام تلاش خود را می‌کنند تا قاب را به گونه‌ای ببندند که برای مخاطب جذاب باشد و چشمان او را خسته نکند. یا تهیه‌کننده‌ای که تلاش می‌کند سوژه‌های خوبی پیدا کند و در برنامه به آن بپردازد. حتی مدیر شبکه و مدیر گروه دانش که زحمت بسیاری می‌کشند. بنابراین این برنامه نیز مانند هر اثر دیگری حاصل تلاش افراد بسیاری است که در زمینه‌های مختلف فعالیت می‌کنند، اما فقط مجری است که دیده می‌شود و مردم به او لطف دارند. با اطمینان می‌گویم به تک‌تک برنامه‌هایی که تا امروز اجرا کرده‌ام، اعتقاد و باور داشته‌ام، ازجمله فوتون که برای خودم هم برنامه جذابی است و اطلاعات علمی من را بیشتر از قبل کرده است. به عنوان مثال من در نحوه پیوند مغز استخوان اطلاعات چندانی نداشتم، اما با این برنامه متوجه شدم با یک کیسه خون چه کار بزرگی می‌توان برای نجات جان یک انسان انجام داد. بنابراین من با هر برنامه پابه‌پای مخاطب نکته جدید و تازه‌ای یاد می‌گیرم.

وی در پایان نیز درباره بازخوردهایی که از مخاطبان گرفته است، گفت: برای من بازتاب برنامه با وجود زمان کوتاهی که دارد، بسیار عجیب بود. شاید یکی از دلایلش نحوه اجرای من و ریتم تند و پرهیجانی است که دارم و همواره سعی کرده‌ام به‌گونه‌ای اجرا کنم که برای مخاطب یکنواخت و خسته‌کننده نباشد. در ضمن با توجه به مخاطبان فرهیخته‌ای که شبکه چهار دارد، تلاش من بر این بود تا نه فقط این نوع بیننده‌ها بلکه مخاطبان عام را هم که علاقه بسیاری به مقوله‌های تخصصی ندارند، به برنامه جلب کنم.

صدف تهرانی