هزینه میلیاردی برای جلوگیری از فرار آب سد لار

به گزارش جام جم آنلاین ، رحیم میدانی معاون وزیر نیرو در امور آبفا در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اقدامات وزارت نیرو برای جلوگیری از فرار آب سد لار گفت: تاکنون اقدامات متفاوتی برای این مساله انجام شده که تا حدی موفق بوده است و باید گفت بیش از این راه حل های تبیین شده نمی‌توان راه حل دیگری که هم اقتصادی و هم مطمئن باشد ارائه کرد، لذا وزارت نیرو پس از جمع‌بندی های بسیار، یک راه حل نهایی را تبیین کرد.

وی با بیان اینکه برای جلوگیری از فرار آب از سد لار حتی پیشهاد خالی شدن سد نیز ارائه شد، عنوان کرد: با توجه به اینکه سد لار تامین کننده بخش عمده ای از آب تهران است نمی توان به این پیشنهاد فکر کرد.

میدانی با اشاره به آخرین راه حل مورد توافق وزارت نیرو گفت:بر اساس بررسی های انجام شده، قرار بر این شد تا آب های نشتی را به منظور مصرف مجدد از طریق تونل و یا از طریق پمپاژ برگردانیم بدین معنا که آب نشتی که سهم آب تهران بوده را به منظور تنظیم سد لار به سد تزریق کنیم.

وی با بیان اینکه تضصمیم وزارت نیرو این است که از طریق حفر تونل و یا پمپاژ مانع فرار آب از سد لار شویم تاکید کرد: برای انجام این کار از هیچ مشاور خارجی استفاده نشده چرا که تولیدکنندگان و مشاوران داخلی، قادر به انجام تصمیم گیری در این زمینه بوده اند.

معاون وزیر نیرو در امور آبفا در خصوص هزینه انجام این کار گفت: بر اساس برآورد های صورت گرفته، هزینه تونل با قیمت های امروز معادل ۱۰۰۰ میلیارد تومان و هزینه های روش پمپاژ حدود ۳۵۰ میلیارد تومان تخمین زده شده است.

مطالعات سد لار در سال ۱۳۵۵ شمسی توسط شرکت‌های ایتالیایی انجام و در سال ۶۱ به بهره‌برداری رسید که از همان ابتدای آبگیری نیز این سد یک سوم آب موجود خود را حفظ و دو سوم دیگر از کف و دیواره سد در عمق ۲۰۰ متری به دلیل آهکی بودن جنس خاک، فرار می کند.

برآورد بلند مدت (۲۵ ساله) نشان می دهد که حداقل فرار آب از مخزن سد لار ۳ مترمکعب در ثانیه و حداکثر آن حدود ۱۳ مترمکعب در ثانیه است. متوسط فرار آب این سد در طول سال حدود هفت مترمکعب در ثانیه برآورد می شود. از این رو، به طور متوسط در یک ۲۴ ساعت، حدود ۶۰۵ هزار مترمکعب آب از مخزن سد لار به پایین دست نشت می کند. این رقم در طول یکسال حجم ۲۲۰ میلیون مترمکعب آب شیرین را شامل می شود که رقم بسیار بزرگی است.

در طول این سال‌ها در بازه زمانی اواسط فروردین تا پایان مرداد آب نشت کرده از سد لار که به صورت چشمه هایی در پایین دست جریان می یابد به کشاورزی در دشت مازندران تخصیص پیدا می کند و در دوره غیر کشاورزی در دشت مازندران، آب نشتی از دریاچه لار بدون استفاده به دریا می‌ریزد.

ظرفیت سد لار ۹۶۰ میلیون متر مکعب و معادل آب مصرفی یک سال تهران است. این سد در حوضه آبریز دریای خزر و در زیرحوضه هراز - قره سو بر روی رودخانه لار با سطح حوزه آبریزی به مساحت ۶۷۵ کیلومتر مربع و با متوسط جریان آب سالانه به میزان ۴۸۱ میلیون مترمکعب احداث شده است.

از نظر جغرافیایی سد لار در فاصله ۷۵ کیلومتری تهران و ۱۰۰ کیلومتری آمل قرار دارد. این سد از نوع خاکی همگن با ارتفاع ۱۰۷ متر از پی و ۱۰۵ متر از کف رودخانه دارای حجم مخزن ۹۶۰ میلیون متر مکعب و طول تاج سد ۱۱۵۰ متر و عرض تاج ۱۳ متر است.

علیرغم گذشت حدود سی سال از آبگیری سد لار اهداف اصلی طرح به دلیل فرار آب به طور کامل محقق نشده است. محل فرار آب نیز تکیه گاه راست سد است و عوامل زمین شناسی نظیر فعالیت های آتشفشانی و خردشدگی باعث افزایش گذرگاه های جریان آب در آن شده است.

بر اساس آمار ۲۵ ساله، دبی چشمه ها و تراز آب مخزن سد با هم ارتباط مستقیم دارند؛ میانگین دبی چشمه ها طی دوره بررسی ۸/۶۰۹ مترمکعب بر ثانیه و بیشینه مقدار اندازه گیری شده ۱۵/۶۰۲ مترمکعب بر ثانیه بوده است.

پراکندگی مشاهده شده دبی چشمه ها در تراز های یکسان آب دریاچه سد حاکی از وابستگی دبی چشمه ها به عوامل محیطی و عدم کارایی کامل آن در تبیین میزان فرار آب سد لار است.