با خط قرمزهای مهریه آشنا شوید

به گزارش جام جم آنلاین، در قانون گفته می‌شود که «مهریه باید مالیات داشته باشد» یعنی باید بتوان آن را به اسکناس یا پول نقد تبدیل کرد؛ به جز آن باید عقلایی و مشروع (قانونی) هم باشد یعنی در جامعه ارزش داشته باشد و مردم حاضر باشند برای به‌دست آوردنش پول بپردازند.

در یک کلام باید قابل داد و ستد باشد؛ در این میان برخی دل به دریا می‌زنند و چیزهای عجیب و غریبی را مهر قرار می‌دهند، ماجرای بال مگس و... را عرض می‌کنیم. در این باره یک سوال مهم مطرح است، چه چیزهایی را می‌توان مهر کرد و سراغ کدام موارد نباید رفت.

دکتر «اسماعیلی توانمند» مدرس مرکز آموزش قوه قضاییه این موارد را به صورت فهرست مطرح می کند. همین اول کار خیال همه راحت؛ هر مال منقول یا غیرمنقولی را می‌توان مهر کرد، منقول هرچیزی است که قابل جابه‌جایی باشد مثل پول و سکه و ماشین و... و غیرمنقول هر مالی است که نتوانیم آن را از جایش تکان دهیم، مثل خانه و زمین و... پس هر مالی که در این تعریف قرار بگیرد می‌توان مهریه عروس خانم باشد.

حق سکنی هم مهریه می‌شود؟!

به گفته توانمند حتی «منفعت» هم می‌تواند به‌عنوان مهریه قرار گیرد؛ مثلا 20 سال حق سکونت در خانه‌ای معین یا حق استفاده از منافع یک دستگاه اتوبوس برای مدتی معین. البته ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود و مهریه حتی می‌تواند «حق» باشد، مثل حق سکنی، حق ارتفاق (عبور و مرور) یا حق شرب یا حق کسب و پیشه یا حق سرقفلی...؛ اول بحث گفتیم هر چیزی را که ارزش مالی داشته باشد می‌توان مهریه کرد و همه این موارد ارزش مالی دارند و قانون با این‌که اینها مهر زن باشد، مشکلی ندارد.

وقتی بدهی مهریه قرار می‌گیرد

این استاد دانشگاه می‌گوید: «مهریه حتی می‌تواند طلب شوهر از یک فرد دیگر باشد و شوهر آن را مهر زن خود قرار دهد، در این صورت زن طلبکار می‌شود و حق دارد برای وصول به بدهکار مراجعه کند.»

البته برعکس این ماجرا نیز صادق است، یعنی ممکن است داماد پرداخت بدهی عروس را به‌عنوان مهریه وی قبول کند. این مدرس مرکز آموزش در این باره می‌گوید: «مهریه می‌تواند قبول بدهی زن از سوی مرد باشد، یعنی مرد تعهد کند بدهی همسرش را به طلبکار بپردازد و زن آن را به‌عنوان مهریه تلقی کند.»

دو مهریه قانونی و عجیب دیگر

شاید تا اینجا با مهریه‌های متفاوتی آشنا شده باشید و تا قبل از این نمی‌دانستید که همه این موارد می‌توانند به‌عنوان مهریه انتخاب شوند، حالا چند مهریه عجیب دیگر را که قانونی هستند به شما معرفی می‌کنیم: «سفر، آموزش و محصول باغ.»

به گفته توانمند، مهریه می‌تواند ثمره یک باغ باشد یعنی میوه‌های یک باغ که منفعت باغ محسوب می‌شوند به عنوان مهریه قرار گیرند، حتی آموزش هم می‌تواند مهریه قرار گیرد مثل آموزش زبان، نقاشی، قرآن و ...

وی با بیان این‌که دین مانند چک، سفته و برات هم می‌تواند مهریه باشد، ادامه می‌دهد: «سفر هم می‌تواند مهریه قرار گیرد مثل سفر به حج یا سفر به اروپا زیرا همان‌طور که اشاره کردم این موارد ارزش مالی دارند.»

انواع مهریه

به غیر از تنوع در مالی که می‌تواند به‌عنوان مهریه قرار گیرد، مهریه در کل انواع مختلفی دارد که شامل «مهرالمسمی»، «مهرالمثل» و «مهرالمتعه» می‌شود.

این حقوقدان درباره هر یک از این موارد توضیح می‌دهد: «مهرالمسمی، مهری است که در عقد ذکر می‌شود یعنی مهریه‌ای است که بین طرفین توافق و تعیین می‌شود. مهرالمثل نیز مهری است که پس از ازدواج به معنای خاص و قبل از تعیین مهر بر حسب موقعیت اجتماعی، تحصیلی، حیثیت خانوادگی و سایر صفات زن نسبت به همانندهای او مانند نزدیکان و خویشان و همین‌طور برمبنای عرف در نظر گرفته می‌شود.»

وی درباره مهرالمتعه نیز می‌گوید:‌ «متعه به معنای برخورداری مرد از زن است و در صورتی که شوهر قبل از ازدواج به معنای خاص همسر خود را طلاق دهد و هنگام عقد مهریه تعیین نشده باشد مهرالمتعه به زن تعلق می‌گیرد؛ برای تعیین این نوع مهر، وضعیت و توان اقتصادی مرد در نظر گرفته می‌شود.»

به گفته این مدرس مرکز آموزش قوه‌قضائیه، مهرالمتعه بر مبنای تملک مالی مرد و براساس نظر او تعیین می‌شود، اما در صورت اختلاف در مقدار آن دادگاه میزان و رقم مهریه را معین خواهد کرد.

و اما عجیب‌ترین مهریه‌ها

با همه این موارد و تعیین این‌که از نظر قانونی برخی از موارد را که به ظاهر عجیب هستند هم می‌توان مهریه قرار داد، باز هم مواردی یافت می‌شود که مردم دست به تعیین مهریه‌های عجیب و غریبی می‌زنند.

توانمند در این باره می‌گوید: «اصولا مهریه‌هایی که قول و قرارشان در روزگار عاشقی گذاشته می‌شود، مهریه‌های عجیبی هستند. این شکل از مهریه‌ها با عشق شکل می‌گیرد، اما بعد‌ها بهانه‌ای می‌شود برای لجبازی‌های دردسرساز یک زندگی مشترک. از جمله این مهریه‌ها می‌توان به بال مگس، دست چپ داماد، 1978 توپ ورزشی، 2000 قطعه شکلات و... اشاره کرد. شاید باور نکنید که همه اینها مهریه بوده‌ و سال گذشته در دادگاه خانواده به اجرا گذاشته شده‌اند.»

وی در این باره به خاطره‌ای استناد می‌کند و توضیح می‌دهد: «سال 86 پرونده طلاقی در شعبه 264 دادگاه خانواده به جریان افتاد که مهریه خانم یک کیلو بال مگس بود؛ یک یا دو سال بعد پرونده مشابهی در شعبه 268 پیگیری شد که مهریه آن تندیس 110 کیلوگرمی از گل یاس به‌عنوان مهریه برای عروس خانم تعیین شده بود.»

توانمند ادامه می‌دهد: «سفر به 120 پایتخت جهان، ویلای 2000 متری مشرف به یک گندمزار و 24 کیلو شمش طلا هم مهریه‌های دیگری بودند که در سال‌های گذشته خبرساز شدند.»

ضمیمه تپش