خودروهای هیبرید در بازار ایران

این روزها، توجه بیشتری به خودروهای هیبریدی معطوف شده و خودروسازان،‌ یکی پس از دیگری به تولید این دسته از خودروهای دوستدار محیط زیست می‌پردازند. در نوشتار رو‌به‌رو، ضمن بررسی تاریخچه و ساختار خودروهای هیبرید به معرفی خودروهای هیبریدی خواهیم پرداخت که در بازار ایران قابل خریداری هستند.

چند نوع خودروی هیبرید داریم؟

خودروهای هیبرید به طور کلی به سه دسته سری، موازی و ترکیبی یا همان کامپلکس تقسیم می‌شوند. در هیبریدهای موازی، موتور الکتریکی و پیشرانه درون‌سوز به کمک یکدیگر جثه خودرو را به حرکت در می‌آورند. برای مثال پیشرانه بنزینی به چرخ‌های جلو و موتور الکتریکی به چرخ‌های عقب نیرو وارد می‌کند که البته برای انتقال قدرت بهتر اصولا از دو گیربکس مجزا و هماهنگ استفاده می‌شود، اما در هیبریدهای متوالی اصولا موتور درون‌سوز شبیه یک ژنراتور عمل می‌کنند و وظیفه شارژ باتری‌های موتور الکتریکی خودرو را دارند، اما موضوع این جاست که نه هیبرید موازی و نه متوالی به خودی خود، آنطور که باید و شاید عملکرد ایده‌آلی ندارند و تنها در زمانی بهترین بازده را خواهند داشت که این دو سیستم با یکدیگر ادغام شوند و هیبریدهای کامپلکس را بسازند. در واقع شما در یک خودروی هیبرید ترکیبی قادر به انتخاب وضعیت مد نظرتان بسته به شرایط پیش رو هستید. برای مثال،‌ می‌توانید تنها از موتور الکتریکی استفاده کنید یا هر دو موتور را در کنار هم داشته باشید و پیشرانه درون سوز همزمان باتری‌ها را شارژ کند. غیر از اینها، انواع دیگری هم از مشتقات هیبرید موازی و سری وجود دارد که توضیح پیرامون آنها از حوصله این نوشتار خارج است.

روی سنگفرش خیابان‌های ایران

همان طور که گفته شد، تاکنون بسیاری از شرکت‌های واردکننده تصمیم به عرضه خودروهای هیبرید به بازار کشور گرفته‌اند اما در این میان، هنوز خودروهای هیبرید زیادی به ایران راه نیافته‌اند. برای مثال ب‌ام‌و i8، یک خودروی اسپرت هیبرید است که در تعداد کمتر از 60 دستگاه به کشور وارد شد و تنها چند نمونه انگشت شمار آن پلاک ملی دریافت کردند و عرضه این خودرو به ایران نیز رسمی نبود اما تویوتا پریوس هیبرید و تویوتا کمری هیبرید، تنها خودروهای هیبرید رسمی بازار کشور ما هستند که در دو حیطه قیمتی مختلف به فروش می‌رسند. همچنین بتازگی تعداد انگشت شماری هیوندای سوناتا LF هیبرید به بازار کشور ما عرضه شده که هنوز خبری از پوشش خدمات نمایندگی برای این خودرو به گوش نرسیده است. به نظر می‌رسد تویوتا Rav4 هیبرید و هوندا اینستایت نیز خودروهای هیبرید دیگری باشند که بزودی به بازار کشور ما عرضه می‌شوند.

پریوس با ظاهر نامتعارف

تویوتا پریوس، پر فروش ترین و محبوب‌ترین خودروی هیبرید در بازار جهانی است که از امسال در کشور ما نیز عرضه می‌شود. این خودرو به عنوان یک سدان کامپکت شهری خانوادگی که در بازه قیمت حوالی 150تا 170 میلیون تومان با گزینه‌هایی مثل تویوتا کرولا، هیوندای النترا و کیا سراتو سرشاخ می‌شود، یک پیشرانه 8/1 لیتری اتکینسون سایکل 95 اسب بخاری را در کنار موتور الکتریکی 71 اسب بخاری به شما ارائه می‌کند که نهایتا مصرف سوخت 7/4 لیتر در 100 کیلومتر برای سیکل ترکیبی به شما ارائه می‌کند. به بیان دیگر، پریوس در قیاس با رقبای مذکور، مصرف سوختی معادل نصف رکورد آنها را به شما ارائه می‌کند که این یک عدد خارق‌العاده به شمار می‌رود اما توجه داشته باشید این خودرو از ظاهری عجیب بهره می‌برد و ممکن است به چشم بسیاری از ناظران زیبا نیاید.

فضای داخلی این خودرو نیز دست کمی از طراحی بدنه‌اش ندارد و ممکن است نتوانید براحتی با چیدمان ادوات این خودرو کنار بیایید. پریوس به شما این قابلیت را می‌دهد که خودرو را به صورت الکتریکی، بنزینی یا هیبرید استفاده کنید اما توجه داشته باشید که این خودرو با یک بار شارژ باتری کمتر از 100 کیلومتر مسافت را طی خواهد کرد. پریوس با دو تیپ امکانات به بازار ایران عرضه می‌شود که این دو نسخه تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند و از ابتدای ثبت سفارش تا این لحظه با افزایش قیمت سرسام‌آور (حدود 40 میلیون تومان!) رو به رو بوده است.

هیبرید چیست؟

هیبرید از نظر لغوی به هر چیزی اطلاق می‌شود که کاربرد یا کارکردی دوگانه دارد. برای مثال، نسل جدید لپ‌تاپ‌ها که با بهره‌گیری از صفحه نمایشگر لمسی به جای تبلت هم مورد استفاده قرار می‌گیرند، لپ‌تاپ‌های هیبرید می‌نامند، اما هیبرید در زبان خودرو به خودروهایی اطلاق می‌شود که با دو سوخت مختلف کار کند یا دو نیروی محرکه متفاوت چرخ‌های آن را به حرکت در آورد. برای مثال، خودروهای گاز سوز سی‌ان‌جی هم به نوعی هیبرید محسوب می‌شوند، اما در اصل هیبرید خودرویی است که با استفاده از یک موتور درون سوز و یک موتور الکتریکی کار کند.

سر و کله هیبریدها چه وقت و از کجا پیدا شد؟

جالب است بدانید تاریخچه خودروهای هیبرید و برقی به بیش از یک قرن پیش می‌رسد و امروزه این فناوری در انواع وسایل حمل و نقل اعم از خودرو و قطار به کار می‌رود. برای مثال، سال 1265/ 1886 یک نمونه تاکسی الکتریکی برای انگلستان ساخته شده بود که از موتور برقی به همراه باتری 28 سلولی بهره می‌برد! همچنین این خودرو سال 1276/ 1897 دستخوش تغییرات قرار گرفت و نهایتا پیشرانه سه اسب بخاری آن به همراه باتری 40 هسته‌ای، توانایی پیمایش 80 کیلومتر به ازای هر بار شارژ را داشت. داستان‌های خودروهای الکتریکی و هیبریدی در یک قرن اخیر، پستی و بلندی‌های بسیار زیادی داشت و در برهه‌هایی از زمان نیز به طور کامل کنار گذاشته شده بودند اما اواخر دهه 1370/1990، تویوتا با معرفی مدل پریوس توانست نخستین خودروی هیبرید موفق را به بازار عرضه کند. این خودرو در اولین سال عرضه 18 هزار دستگاه فروخت!

پشت دروازه‌های ایران

این روزها محصولات بسیار متنوعی از خودروسازان معتبر جهان به بازار کشور ما عرضه می‌شوند که البته 99 درصد نمونه‌های سواری به صورت تک‌سوختی بنزین‌سوز به بازار راه پیدا می‌کنند اما در شرایط حاضر بازار و با وجود تصویب حق گمرکی نزدیک به صفر درصد برای واردات خودروهای هیبرید و الکتریکی و همچنین امتیازاتی مثل مجوز ورود به منطقه طرح ترافیک، واردکنندگان بیشتر به فکر این خودروها افتاده‌اند. موضوع اینجاست که خودروهای هیبرید و الکتریکی از ساختار پیچیده‌تری نسبت به نمونه‌های درون سوز بهره می‌برند که بهتر است واردکنندگان پیش از عرضه محصول، به فکر فراهم‌سازی زیرساخت‌های مناسب برای ارائه خدمات باشند. خودروهای هیبرید با توجه به بهره‌گیری از پکیج باتری و فناوری پیچیده ساختار داخلی به سرویس‌های دوره‌ای مخصوصی نیاز دارند که از عهده هر مکانیکی ساخته نیست.

تویوتا کمری پرچمدار هیبریدی‌ها

تاکنون نسل‌ها و نسخه‌های متفاوتی از تویوتا کمِری به بازار کشور ما عرضه شده که البته تقریبا در تمام نمونه‌ها عملکرد موفقی از خود به نمایش گذاشته است. برای مثال، نمونه‌ای که اواخر سال 2007 با تیپ‌های GL، GLX و SE به بازار ایران عرضه شد، فروش بسیار خوبی داشت اما هرچند اصولا محصولات تویوتا از ظاهری محافظه کارانه و نه چندان جذاب بهره می‌برند، نسل آخر این خودرو که در نسخه‌های مختلف اعم از بنزینی و هیبرید در بازار کشور ما حضور دارد توانسته این ویژگی را به خریداران ارائه کند. کمری هیبرید که غالبا تیپ XLE آن را در بازار کشور داریم، یک هیبرید ترکیبی است که از پیشرانه 4 سیلندر 5/2 لیتری به همراه موتور الکتریکی بهره می‌برد و مجموعا 200 اسب بخار قدرت دارد. این خودرو با بهره گیری از جعبه دنده CVT شتاب صفر تا صد 9/7 ثانیه را برای شما فراهم می‌سازد و همچنین مصرف سوختی معادل 5/6 لیتر در 100 کیلومتر برای سیکل ترکیبی دارد. برای تفهیم بهتر مصرف سوخت بهینه این خودرو باید گفت، نزدیک‌ترین رقیب این خودرو یعنی کیا اپتیما JF با پیشرانه 4/2 لیتری مصرف سوختی معادل 1/8 لیتر در 100 کیلومتر را ارائه می‌کند که با توجه به شباهت قیمت این دو خودرو، کمری از نظر قابلیت‌های دینامیک گزینه بهتری به شمار می‌رود. تویوتا کمری XLE هیبرید از مجموعه امکانات رفاهی بسیار خوبی نیز بهره می‌برد. برای مثال، پنل شارژر وایرلس، سیستم تهویه مطبوع اتوماتیک دوگانه و سیستم صوتی JBL حرفه‌ای، جالب ترین آنهاست. کمری هیبرید برای جان بخشیدن به موتور الکتریکی از باتری‌های لیتیوم- یون بهره می‌برد.

جدول مقایسه فنی 2 خودروی هیبرید موجود در بازار ایران

معید حمیدی