نقش‌های تاریخی همیشه دغدغه بازیگران است

او چهره شناخته شده‌ای میان مخاطبان تلویزیون است. این بازیگر در طول سال‌های فعالیتش، نقش‌های زیادی را در تلویزیون و سینما بازی کرده است؛ از سریال پهلوانان نمی‌میرند گرفته تا دلنوازان، پنجره، عملیات 125، فرزند صبح، مستاجر، تولدی دیگر، اغماء و ... . مخاطبان قاب کوچک این روزها شاهد بازی او در سریال تلویزیونی «معمای شاه» در نقش سرلشکر فضل الله زاهدی هستند. همین نقش بهانه‌ای شد برای گفت‌وگو با اکبری.

شما در مجموعه معمای شاه ایفاگر نقش سرلشکر فضل الله زاهدی هستید؛ شخصیت مرموزی که اطلاعات زیادی هم از او در تاریخ معاصر نیست. وقتی این نقش پیشنهاد شد، چقدر اطلاعات شخصی درباره این شخصیت داشتید؟

راستش اطلاعات من هم در حد اطلاعات عمومی مردم جامعه بود و این که می‌دانستم جزو مهره‌های کلیدی در کودتای 28 مرداد سال 32 است. اتفاقا روز اول که با آقای ورزی، کارگردان درباره نقش به صحبت نشستیم، همین موضوع را از من پرسید و من هم این پاسخ را دادم. پس از این که برای بازی به توافق رسیدیم، جزوه‌ای در اختیار من گذاشته شد که سرگذشت زندگی فضل الله زاهدی به عنوان یک نظامی که اهل همدان است و پا به پای رضاخان در خیلی از جنگ‌ها و لشکرکشی‌ها حضور دارد به صورت مختصر درج شده بود. به هر حال این شخصیت سیاسی در خیلی از محافل و رویدادها شرکت داشته است، اما قرار نبود مخاطبان در مجموعه معمای شاه شاهد کل زندگی او باشند؛ بنابراین اطلاعات شخصی خودم و همان جزوه کافی بود. البته شاید کتاب‌هایی باشد، اما من فرصت نکردم بخوانم. در مجموع بازی در این مجموعه برایم تجربه‌ای متفاوت بود.

این شخصیت سیاسی چه ویژگی‌هایی داشت که شما را به بازی در قالب آن علاقه مند کرد؟

بازی در آثار تاریخی یکی از دغدغه‌های بازیگران است. حضور در سریال‌های تاریخی باعث می‌شود یک هنرپیشه وقت بیشتری را صرف تحقیق و مطالعه کند. مردم هم به دیدن فیلم و سریال‌های تاریخی علاقه دارند. به همین دلیل دوست دارم در آثار تاریخی حاضر شوم. بازیگر با بازی در آثار تاریخی خودش را محک می‌زند و به نوعی شناسنامه کاری خود را پر بار می‌کند. البته هرقدر بازیگر نقش را بهتر خلق کند، مسلما تاثیر بیشتری در کارنامه بازیگری اش دارد. در هر صورت، بازی در سریال معمای شاه نه تنها برایم سخت نبود، بلکه یک تجربه خوب و حسی شیرین بود.

بیشتر سعی کردید کدام ویژگی شخصیت سرلشکر زاهدی را برای مخاطبان معمای شاه پررنگ کنید؟

تلاش کردم خودم را به خصوصیات رفتاری و ظاهری این شخصیت نزدیک کنم. به همین دلیل روی نگاه، ایستادن، لحن و گفتارش خیلی دقت کردم. سرلشکر زاهدی یک ارتشی بسیار منضبط، خودخواه، مغرور و جاه طلب بود. من در بازی ام این موارد را رعایت کردم. البته اگر قرار باشد سریال مستقلی درباره سرلشکر زاهدی ساخته شود، حتماً به تحقیق بیشتری نیاز است؛ اما در فرصت کوتاهی که در اختیار داشتم، سعی کردم روحیات این شخصیت را نشان بدهم. مثلا او، خودش مصدق را روی کار می‌آورد، ولی پس از مدتی رو در روی او می‌ایستد. در مجموع شخصیت عجیب و غریبی داشت.

گریم و شبیه‌سازی در آثار تاریخی چقدر به بازیگر کمک می‌کند تا نقش خود را بخوبی در بیاورد؟

مسلما 30 تا 40 درصد گریم نقش تعیین کننده دارد. هر چه چهره‌پردازی، شما را به شخصیت تاریخی‌ای که قرار است بازی کنید، نزدیک‌تر کند مسلما برای مخاطب باورپذیرتر می‌شود و بیشتر به دلش می‌نشیند. علاوه بر آن به شکوفا شدن خلاقیت بازیگر برای خلق نقش کمک می‌کند.

حالا که صحبت از خلاقیت شد، محمدرضا ورزی در کسوت کارگردان تا چه میزان شما را برای خلق نقش آزاد می‌گذاشت؟

محمدرضا ورزی، جزو کارگردانانی است که اگر بداند بازیگر مطالعه دارد و نقش خود را تمرین کرده، حتما آزادش می‌گذارد. این اتفاق خوب در سریال معمای شاه افتاد و هر پیشنهادی را که برای ایفای بهتر نقش به ذهنم می‌رسید با او مطرح می‌کردم. البته روتوش نهایی به عهده خودش بود.

فکر می‌کردید روزی نقش سرلشکر زاهدی را بازی کنید؟

نه، هیچ وقت فکرش را نمی‌کردم. بازی در سریال‌های تاریخی جزو آرزوهایم بوده است؛ هر چند تعداد این آثار زیاد نیست. به نظرم فرقی نمی‌کند بازیگر در یک سریال تاریخی نقش مثبت بازی می‌کند یا منفی و خاکستری. مهم این است که بازیگر شور و هیجان خاصی داشته باشد. بازی در آثاری که موضوع آن روز است به تحقیق نیاز ندارد، اما برای یک کار تاریخی، شما باید آرشیو فیلم‌ها و عکس‌ها را رصد کنید. سرلشکر زاهدی بعد از کودتای 28 مرداد یک سخنرانی دارد. فیلم این سخنرانی نیست، فقط صدایش موجود است. برای در آوردن صدای خش‌دار این نظامی، چند بار نوار سخنرانی را گوش دادم. البته قضاوت به عهده مردم است که آیا توانسته‌ام نقش را در بیاورم یا نه.

پس با این توصیف، نقش‌های تاریخی شما را به وجد می‌آورد؟

بله، چون در سریال‌هایی که قصه روز دارند، ایفاگر مشاغلی همچون معلم، پلیس، پزشک و... هستیم که پیدا کردن ما به ازای این شخصیت‌ها راحت است، اما در کارهای تاریخی این‌طور نیست. به عنوان مثال وقتی قرار شد در سریال پهلوانان نمی‌میرند بازی کنم، باید کلی درباره فرهنگ، آداب، راه رفتن، مرام، مسلک و... پهلوانان تحقیق می‌کردیم. طبیعی است مطالعه همیشه انسان را به وجد می‌آورد.

آیا نقشی هست که دوست داشته باشید آن را بازی کنید؟

بله، خیلی نقش‌ها، اما عمر ما کفاف نمی‌دهد و به عنوان یک آرزوی دست نیافتنی در پرونده بازیگر ثبت می‌شود! از فلاسفه گرفته تا قهرمانان افسانه‌ای، سیاستمداران، ادیبان و... چون این کارها کمتر ساخته می‌شود، بنابراین باید بازیگر خیلی شانس داشته باشد که چنین نقش‌هایی به او پیشنهاد شود.

بازی در آثار تاریخی، یکی از دغدغه‌های بازیگران است. حضور در سریال‌های تاریخی باعث می‌شود یک هنرپیشه، وقت بیشتری را صرف تحقیق و مطالعه کند و مردم هم علاقه مند دیدن فیلم و سریال‌های تاریخی هستند

اگر قرار باشد سریال مستقلی درباره سرلشکر زاهدی ساخته شود، حتماً به تحقیق بیشتری نیاز دارد؛ اما در فرصت کوتاهی که در اختیار داشتم، سعی کردم روحیات این شخصیت را نشان بدهم

بازی در آثاری که موضوع آن روز است به تحقیق نیاز ندارد، اما برای یک کار تاریخی شما باید آرشیو فیلم‌ها و عکس‌ها را رصد کنید

سرلشکر زاهدی بعد از کودتای 28 مرداد یک سخنرانی دارد. فیلم این سخنرانی نیست، فقط صدایش موجود است. برای در آوردن صدای خش دار این نظامی، چند بار نوار سخنرانی را گوش کردم

فاطمه عودباشی - رادیو و تلویزیون