خرید و فروش غیرقانونی سنجاب‌های وحشی

ابتدا باورم نشد، اما وقتی آگهی را باز کردم دیدم آقای فروشنده، سنجاب‌هایی در هر سن را برای فروش عرضه کرده و با تصویری از یک سنجاب نگون بخت که با قلاده‌ای در گردن درون قفس اسیر شده بود، آگهی خود را زینت بخشیده بود. با کلید واژه سنجاب به جست‌وجو ادامه دادم و دیدم تعداد آگهی‌های فروش سنجاب یکی دو تا نیست بلکه ده‌ها آگهی فروش سنجاب به تفکیک در شهر‌های مختلف وجود داشت.

باور این موضوع بسیار سخت بود سنجابی که در فهرست نگرانی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت IUCN قرار گرفته است و خرید، فروش و نگهداری آن طبق ماده 10 قانون صید و شکار، جرم محسوب می‌شود براحتی صید، خرید و فروش شود. این در حالی است که سنجاب یکی از اصلی‌ترین عوامل احیا و گسترش طبیعی جنگل‌های بلوط زاگرس است. این حیوان بازیگوش در فصل پاییز به منظور جمع‌آوری آذوقه زمستانی، میوه درختان جنگلی مانند بلوط و بنه را جمع آوری و در زیر خاک پنهان می‌کند که گاهی این محل‌ها را فراموش می‌کند و برای آن بلوط‌های پنهان شده در زیر خاک، فرصت رشد و شکوفایی فراهم می‌آورد.

از این رو می‌توان گفت حذف سنجاب از جنگل‌های بلوط به معنای ازبین بردن اصلی‌ترین عامل طبیعی گسترش جنگل و یا به عبارتی تخریب جنگل بوده که این کار نقض آشکار اصل 45 و 50 قانون اساسی است.

اما داستان همین جا تمام نمی‌شود، چراکه سنجاب به عنوان یک عضو مهم و تاثیرگذار در چرخه اکوسیستم، طعمه‌ای مناسب برای دیگر پستانداران مانند روباه و گرگ و پرندگانی مانند عقاب و شاهین محسوب می‌شود که با حذف این موجود از اکوسیستم، تنشی جدی به چرخه غذایی سایر جانداران وارد می‌شود که موجب خساراتی جبران‌ناپذیر در اکوسیستم جانوری می‌شود. لذا با توجه به خشکسالی، معضل ریزگردها، زوال بلوط، آفت زغالی و سایر تنش‌های اعمال شده به بلوط زاگرس، حذف سنجاب عامل اصلی احیا و گسترش جنگل بلوط، تیری خلاص بر پیکره بلوط زاگرس است.

حال سوال اصلی این است که با توجه اهمیت فراوان این موجود ارزشمند در حفظ جنگل‌های بلوط و ایجاد تعادل در هرم غذایی جانوری و با توجه به خلاف قانون بودن خرید و فروش این جاندار ارزشمند، چرا براحتی در فضای مجازی و حقیقی خرید و فروش می‌شود؟ از دستگاه‌های مسئول می‌خواهیم به این پرسش پاسخی قانع‌کننده بدهند.

امیر حسین ارکیان