درمان ناباروری مردانه با لقاح داخل رحمی

به گزارش جام جم آنلاین ، اصطلاح لقاح مصنوعی یک اصطلاح اشتباه جا افتاده است و اصطلاح درست آن، روش‌های کمک باروری است که به اختصار به آن ART گفته می‌شود. روش‌های کمک باروری از اقدامات ساده تا اقدامات بسیار پیچیده متفاوت است و با توجه به محاسن و معایب هر کدام، هنگام توصیه به استفاده از روش‌های کمک باروری باید شرایط بیمار را در نظر گرفت. همچنین قبل از اقدام به استفاده از روش‌های کمک باروری باید از سالم بودن همسر اطمینان حاصل کرد.

در روش‌های کمک باروری سعی می‌شود، اسپرم را به تخمک نزدیک کنند و موانعی که وجود دارد تا اسپرم به تخمک نرسد، در این روش‌ها برداشته می‌شود. برای انتخاب روش کمک باروری، پارامترهای مختلفی در نظر گرفته می‌شود ولی مهم‌ترین پارامتر، کمیت و کیفیت اسپرم مرد است. کمیت عبارت است از تعداد اسپرم، ولی کیفیت، تعداد اسپرم‌های زنده و متحرک و تعداد اسپرم‌های با شکل طبیعی است.

یکی از مهم‌ترین پارامترها، تعداد کل اسپرم‌های متحرک است. در انجام روش‌های کمک باروری ما دو اصطلاح داریم؛ یکی مایع منی خام یعنی همان مایعی است که در آزمایشگاه تهیه شده و دیگری مایع منی فرآوری شده است که پس از تهیه، در آزمایشگاه با استفاده از روش‌هایی مانند شست‌وشو فرآوری می‌شود و به آن، مایع منی فرآوری شده می‌گویند. اگر در نمونه منی خام، تعداد کل اسپرم‌های متحرک یک تا سه میلیون باشد، می‌توان برای بیمار لقاح داخل رحمی پیشنهاد داد. این یکی از ساده‌ترین روش‌هاست که در آن، مایع منی مرد اخذ و پس از فرآوری، اسپرم‌ها با وسایل مخصوص، داخل رحم زن گذاشته می‌شود.

این روش، تفاوت چندانی با نزدیکی طبیعی ندارد. هنگام نزدیکی مایع منی داخل واژن می‌ریزد و سپس اسپرم‌ها با حرکات تند و سریع به طرف بالا می‌روند و از دهانه رحم عبور می‌کنند و وارد رحم می‌شوند. برخلاف باور عموم، اگر مایع منی روی دستگاه تناسلی خانم باکره ریخته شود (نه داخل واژن) اسپرم‌ها با حرکتی که دارند، از سوراخ پرده بکارت وارد واژن می‌شوند و سپس بالا رفته، از دهانه رحم عبور می‌کنند و وارد رحم می‌شوند.

اگر بعد از فرآوری مایع منی در آزمایشگاه، حداقل 800 هزار اسپرم متحرک به دست بیاید، می‌توان روش IUI را پیشنهاد کرد که هم ساده و هم مقرون بصرفه است، اما اگر پس از فرآوری مایع منی، تعداد اسپرم‌های متحرک کمتر از یک میلیون باشد، احتمال موفقیت کم است و باید از سایر روش‌های کمک باروری استفاده کرد.

از طرفی سن زن در موفقیت IUI نقش بسیار مهم دارد. در اکثر موارد، IUI موفق در خانم‌های زیر 37 سال اتفاق می‌افتد. سن مرد نیز مهم است ولی وقتی زن جوان باشد تأثیرات سن مرد زیاد نمی‌شود و وقتی هر دو زوج سن زیاد دارند(خانم‌ها بیش از 35 و مردان بیش از 40) شانس باروری با IUI کم می‌شود و پس از باردار شدن، احتمال سقط افزایش پیدا می‌کند.

دکتر محمدرضا صفری‌نژاد

جراح و متخصص بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری