پاشنه آشیل طرح‌های اشتغال
در سنوات گذشته شاهد ارائه طرح‌های مختلفی از سوی دولت‌ها برای برطرف کردن مشکل اشتغال بوده‌ایم که اغلب آنها مبتنی بر ارائه تسهیلات و حمایت‌های مالی بوده است. درحالی که حمایت مالی تنها یک بخش از کار است و به دلیل نادیده گرفتن باقی موارد و بخش‌های زیربنایی دیگر، اغلب این طرح‌ها به دلیل غیرعلمی بودن سیاست‌ها محکوم به شکست شده‌اند. به عنوان مثال در طرح بنگاه‌های زودبازده تجربه‌ای ناموفق داشتیم که باعث شد حدود 20 هزار میلیارد تومان از منابع ملی ایران بدون دستاورد خاصی هزینه شود.
در این زمینه فراموش نکرده‌ایم براساس گزارش‌های منتشر شده به دلیل غیراصولی و علمی بودن طرح یادشده، انحراف 46 درصدی منابع اختصاص یافته به این طرح عاملی شد تا بخش قابل توجهی از نقدینگی تخصیص داده شده در بخش‌های مختلف، فریز شده و هیچ فرآیند مولدی برای کشورمان نداشته باشد. از این‌رو لازم است در طرح‌های مشابه که در شرایط فعلی مطرح شده است این تجارب را بخوبی بررسی کرده و نقاط ضعف آن را برطرف کنیم.
در بررسی اولیه نسبت به نواقص موجود در طرح‌های گذشته درخواهیم یافت یکی از نقاط مشترک در زمینه شکست طرح‌ها، بنگاه‌های خرد و متوسط یعنی نقطه هدف اصلی تمامی این طرح‌ها بوده‌اند و تاکنون متاسفانه به آنها توجه نشده است. این درحالی است که در دولت یازدهم هم می‌بینیم مسئولان و ارائه‌دهندگان طرح اشتغال ضربتی هنوز به این مهم توجه نکرده و برنامه‌ای برای آن ارائه نکرده‌اند. درحالی که براساس مطالعات و منابع موجود، بین 10 تا 15درصد از بنگاه‌های خرد و کوچک کشورهای اقتصادی روند رشد را طی کرده و خود به بنگاه‌های مولد و بزرگ ملی یا بین‌المللی تبدیل می‌شوند. از این‌رو دور از واقعیت نیست اگر بگوییم پاشنه آشیل این‌گونه طرح‌ها، بنگاه‌های خرد است. حال سوال اصلی این است که چه باید کرد؟
اولین نکته مربوط به رکود موجود در بنگاه‌های خرد است. این نکته بیانگر آن است که تا زمانی که بنگاه‌های خرد تقاضایی برای محصولات خود نداشته باشند تمایلی به افزایش تولید یا حتی ادامه تولید ندارند و تزریق بیشتر منابع هیچ دستاوردی برای کشور ایجاد نمی‌کند.
اما دومین بخش، ایجاد زنجیره ارتباطی میان بنگاه‌های کوچک، متوسط و بزرگ است، به این ترتیب تا زمانی که زنجیره ارتباطی میان این بخش‌ها ایجاد نشود و تولیدات بنگاه‌های کوچک به عنوان کالای واسطه‌ای در بخش‌های بالادستی به کار گرفته نشود، نمی‌توانیم شاهد رونق تولید در بخش‌های کوچک‌تر باشیم. از این‌رو بهتر است با ایجاد این زنجیره همانند کشورهای کره جنوبی و ژاپن گام برداریم.
سومین نکته هم درباره بازنگری در کسب‌وکارهاست. به این ترتیب که با درنظر گرفتن تعداد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی کشور که امروز جویای کار هستند، نباید انتظار داشته باشیم این افراد در بخش‌های سنتی مشغول به کار شوند، از این‌رو لازم است مسئولان در این زمینه نیز بازنگری اصولی و منطقی داشته باشند تا با ارائه فرصت‌های شغلی متناسب با نیازهای این افراد، آنها را تشویق به فعالیت کنند.
دکتر وحید شقاقی شهری
اقتصاددان
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
لزوم کامل‌تر شدن حکم قابل تحسین دادگاه لاهه
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
تکرار اتهامات واهی علیه ایران
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
بازی اروپا در پازل اسرائیل | رای شجاعانه دادگاه کیفری بین‌المللی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
قطعنامه اتحادیه اروپا دست ایران را باز کرد
گفت و گو
در گفتوگوی «جام‌جم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد
تعامل با مجلس برای اصلاح قوانین ایثارگران
