حمایت از قشر ضعیف ملاحظات، راهکارها

نامزدهای انتخابات دوره دوازدهم ریاست جمهوری هم برنامه‌ای برای دهک‌های کم‌درآمد و ضعیف جامعه عنوان می‌کنند، اما نکته‌ای که اهمیت بالایی دارد، درک صحیح از مفاهیم و موضوعاتی است که مطرح می‌شود. اکنون با تاکیدات و جملات خوبی روبه‌رو هستیم، اما متاسفانه تعریف درستی از آنها صورت نمی‌گیرد.

برخی مسئولان، مواردی را عنوان می‌کنند و زمانی که به قدرت اجرایی کشور می‌رسند به دلیل وعده‌ای که داده‌اند، قصد اجرا دارند اما از راه درست آن را انجام نمی‌دهند و همین موضوع می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را برای کشور به وجود آورد. متاسفانه برخی نامزدها و کارشناسان اقتصادی، ایجاد اشتغال را مهم‌ترین راه‌حل رفع معضلات کشور می‌دانند، اما قشر ضعیف لزوما بیکار نیستند. مرز بین فقیر و غنی، اشتغال نیست و ممکن است افرادی در جامعه دارای شغل باشند، اما نتوانند خانواده خود را بخوبی اداره کنند. دلیل این موضوع هم از کم‌کاری نیست بلکه شرایط و مناسبات نادرست اقتصادی، بر معیشت زندگی اقشار کم‌درآمد تأثیر گذاشته است. همچنین تورم در سبد غذایی و درمانی آنقدر زیاد شده که معضلات اجتماعی را پدید آورده است.

سیاست‌های نامناسب در قوای مختلف می‌تواند مشکلی در اقتصاد به وجود بیاورد. سیاست‌های نامناسب پولی و ارزی که مربوط به قوه مجریه است به کاهش ارزش پول ملی و افزایش تورم منجر شد. زمانی که این اتفاق رخ می‌دهد، مشکلات اجتماعی سر باز می‌کند و برخی خانوارها برای این‌که بتوانند معیشت خود را تأمین کنند، همسر مردان هم وارد بازار کار می‌شوند که این موضوع علاوه بر اخلال در محیط خانواده در تربیت فرزندان بسیار تأثیر سوء دارد.

برخی نامزدها تنها می‌گویند باید از قشر ضعیف حمایت کرد، اما اظهار نمی‌کنند که از چه راهی قصد دارند این اقدام را عملی کنند و دلیل ضعیف شدن آنها چه بوده است. اگر دلیل اصلی را پیدا کنیم، می‌توانیم کمک بهتری به آنها داشته باشیم در غیر این‌صورت راهکارهایی اجرا می‌شود که امکان دارد با اصول اقتصادی در تعارض باشد و مشکل‌آفرین شود.

تحت فشار بودن و مشکلات معیشتی فرهنگیان، کارگران و گروه‌های مختلف اجتماعی محسوس است و رسانه‌ها باید مداخله کنند. متاسفانه حرف‌های زیادی برای حل معضلات اقتصادی در کشور گفته می‌شود، اما دلایل ایجاد آن را خوب نمی‌شکافند. یک نامزد خیلی راحت می‌گوید دلیل ضعیف بودن برخی اقشار، نبود سرمایه‌گذار خارجی است. این‌که سرمایه‌گذار خارجی بیاید در راستای مواضع و منافع کشور عمل کند، خوب است اما راه‌حل عموما اینها نیست. برخی افراد هم وعده افزایش یارانه را می‌دهند که در این مورد ضرب‌المثلی وجود دارد: ما را به خیر تو حاجت نیست شر مرسان؛ حفظ و افزایش ارزش پول ملی می‌تواند قدرت خرید خانوارها را رشد دهد در حالی که مانور روی یارانه بیشتر از اهداف بلندمدت اقتصادی است.

دکتر محمد خوش‌چهره - استاد اقتصاد دانشگاه تهران