دنیای درونی زنان را به تصویر می‌کشم

با اشرفی‌زاده درباره زنان، جامعه، سینما و امیدهایش گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

در فیلم‌های شما معمولا محور داستان با زنان است. این نگاه خاص به زنان و دغدغه‌هایشان از کجا می‌آید؟

من خودم یک زن هستم و طبیعتا دنیا و دغدغه‌های آنها برایم آشناست. به نظرم اگر غیر از این بود جای سوال و تعجب داشت! البته من شخصا به موضوعات درونی‌تر هم علاقه‌مندم و درونیات دنیای زنان را طبعا بهتر می‌شناسم. در سینما هم اساسا قصه‌هایی را که به فضاهای درونی وجه بیرونی می‌دهند، دوست دارم و شاید به همین دلیل، کارهایم فضای زنانه‌تری دارند. نمی‌دانم، شاید اگر روزی بخواهم قصه‌هایی با حال و هوا و درونیات آقایان تعریف کنم،‌ خیلی برایم آسان نباشد.

خودتان را مدافع حقوق زنان می‌دانید؟

اگر منظورتان فمینیسم یا افراطی‌گری در دفاع حقوق زنان است که خیر. من خودم را طرفدار حقوق انسان می‌دانم. تمام انسان‌ها حقوقی دارند که من طرفدار حقوق آنها هستم.

حتما اصرار دارید که در فیلم‌هایتان روح زنانه وجود داشته باشد. یعنی اگر فیلمنامه‌ای به دست شما برسد که توسط یک آقا نوشته شده باشد، آن را نمی‌سازید؟

بستگی به فیلمنامه‌اش دارد. قبلا هم به این نکته اشاره کردم که برخی سینماگران مرد در آثارشان، تصویر درست و زیبایی از زنان ارائه می‌دهند. مثل آقایان داریوش مهرجویی و رسول صدرعاملی، اما کارگردانی مثل آقای میرکریمی فیلم‌هایی می‌سازد که روح زنانه دارد و من خیلی وقت‌ها غبطه می‌خورم که ایشان از چه منظری به موضوع نگاه کرده‌اند که فیلمشان آن قدر ظریف شده! طبیعتا اگر کسی مثل آقای میرکریمی،‌ فیلمنامه‌ای با دغدغه زنان بنویسند با کمال میل آن را می‌سازم، اما در بسیاری مواقع نمی‌شود. تا به حال فیلمنامه‌های زیادی برای ساخت به من پیشنهاد شده، اما برای ساخت آن را بازنویسی کردم.

فکر می‌کنید چه موضوعاتی درباره زنان است که در جامعه ما به آن پرداخته نمی‌شود و شما به عنوان یک فیلمساز، خودتان را موظف می‌دانید در فیلم‌هایتان آنها را به تصویر بکشید؟

نمی‌دانم. تا به حال از این زاویه به موضوع نگاه نکردم، اما همان طور که گفتم، ترجیح می‌دهم به زوایای پنهان درون و روح انسان‌ها نزدیک شوم تا قصه‌هایی که بیرونی تر هستند.

آیا ساخت فیلم‌هایی با چنین مضامینی در روند رو به رشد زنان جامعه تاثیرگذار است؟

اگر تاثیر‌گذار نباشد که افسرده می‌شوم. قطعا تاثیرگذار است، البته با این آگاهی که کار فرهنگی انجام دادن ریشه‌ای و زمانبر است و با ساخت چند فیلم و سریال همه چیز یکباره متحول نمی‌شود. این اتفاقی است که خیلی نرم پیش خواهد رفت و نیاز به زمان دارد. بنابراین به نظر می‌رسد، بیش از این که در چنین حرکت‌هایی فیلمسازان به طور مستقل موثر باشند، در جهت‌دهی فرهنگی، یک مدیریت کلان فرهنگی باید وجود داشته باشد که با تغییر آدم‌ها و روسای سازمان‌های مختلف، این آدم‌ها تغییر نکنند.

خیلی‌ها معتقدند، حضور زنان در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی می‌تواند به ارتقای فرهنگ جامعه کمک کند. شما چه نظری در این باره دارید؟

من هم همین طور فکر می‌کنم. به دلیل حضور و نقشی که زنان در ساختار یک خانواده دارند و تاثیری که روی فرزندانشان که زنان و مردان آینده هستند،‌ می‌گذارند. فکر می‌کنم،‌ جامعه‌ای روشن، آگاه و پیشرفته است که زنانش از سواد، شعور، فعالیت سیاسی و کلا از تمام امکاناتی که آقایان از آن برخوردارند، بهره‌مند باشند. جامعه ما جامعه‌ای در حال گذار و تغییر است و اتفاقات خوبی در آن افتاده و همه ما در انتظار اتفاقات بهتر هستیم.

فیلم‌های شما معمولا حضور بین‌المللی موفقی دارند و به قول معروف، دست پر از این جشنواره‌ها به ایران بازمی‌گردید. فکر می‌کنید دغدغه‌های زنان در تمام دنیا عمومیت دارند؟

فکر می‌کنم، نه به خاطر زنانه بودن بلکه به خاطر انسانی بودن مضامین این فیلم‌هاست که در جشنواره‌های جهانی از اقبال برخوردارند. در مجموع خودم هم قبول دارم که از یک جایی به بعد اکثر شخصیت‌های زنی که در فیلم‌هایم ساخته‌ام، دیده شده. علاوه بر این که انتخاب‌های خوب و بجایی برای ایفای نقش خانم‌ها انجام شده، خود نقش هم به لحاظ بیرونی و درونی پر از ظرایف بوده است.

ساناز قنبری