سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
شعبده‌باز کهنه‌کار از ترفندهایش می‌گوید
مراقب باشید غیبتان نکند
مشخص نشده، برای نخستین بار کی و کجا شعبده‌بازی آغازشد، اما از چند قرن گذشته این هنر در کشورهای مختلف دنیا رواج یافته و هر جا به نحوی مردم را شگفت‌زده کرده است؛ مردی که پرواز می‌کند، دختری که او را در جعبه قرار داده و با اره نصف می‌کنند، خرگوشی که از کلاه خالی بیرون می‌پرد، فردی که می‌سوزد و خاکستر می‌شود و دوباره از دل خاک سر برمی‌آورد و سایر موارد، هر یک به شکلی تماشاچیان را به تعجب واداشته و موجب چالش ذهن آنها شده است.
سال‌هاست، این هنر در حد پیشرفته در ایران انجام می‌شود. معروف‌ترین گروه شعبده‌بازی ایران، گروه اورانوس به رهبری احمد مدیر در حال انجام فعالیت‌های عجیب و دیدنی است. این گروه موفق شده بیشترین اجراهای زنده تلویزیونی و اجراهای سر صحنه را داشته باشد. اجراهای محیرالعقول گروه اورانوس همواره با استقبال عمومی مواجه شده است.
امروز با رئیس این گروه، احمد مدیر صحبت می‌کنیم تا کمی بیشتر با او و هنر شعبده‌بازی آشنا شویم. آنچه در ادامه مطالعه می‌کنید، حاصل صحبت‌های ما و اوست.
لیلا رعیت
جام‌جم
دستتان را از شکم دیگران عبور می‌دهید، بین زمین و آسمان معلق می‌ایستید، کبوتر از کلاه درمی‌آورید و ده‌ها شعبده عجیب و باورنکردنی دیگر انجام می‌دهید. حس خودتان نسبت به این اعمال عجیب و پیچیده چیست؟
به تک‌تک آنها علاقه دارم و همیشه هر یک را با چنان شور و نشاطی انجام می‌دهم که گویی مرتبه اول است.
شعبده‌بازی را از کی و کجا شروع کردید؟
کارم را از سال 74 شروع کردم. در آن زمان 21 سال داشتم. به شعبده‌بازی علاقه داشتم. به همین دلیل وقتی تبلیغ آموزش شعبده‌بازی را پشت شیشه مغازه‌ای دیدم، معطل نکردم و سریع ثبت‌نام کردم. در آن دوره آموزشی ده شعبده را به قیمت 40 هزار تومان به ما تعلیم می‌دادند. خیلی از این کار خوشم آمد و تلاش کردم این ترفندها را به بهترین نحو انجام دهم. در همان سال با چند نفر از دوستانی که در این حرفه هستند، آشنا شدم و در سالن‌های نمایش و بوستان‌ها شروع به اجرا کردم.
کی پایتان به تلویزیون باز شد؟
دو سال بعد از شروع کارم، سال 76 در برنامه دیدنی‌های شبکه دو اجرا داشتم. چند هفته پی در پی در این برنامه بودم. سال 78 در برنامه جدی نگیرید شبکه سه حاضر شدم و در آن برنامه هم اجراهایی داشتم. به همین نحو برنامه من ادامه پیدا کرد تا سال 80 و 81 و پس از آن در برنامه‌های مختلفی حاضرشدم؛ ازجمله جشن رمضان شبکه پنج که هر ساله در آن برنامه اجرامی‌کردم. به همین نحو برنامه‌ها ادامه یافته است.
کدام ترفندهایتان برای مردم از همه جالب‌تر بود؟
بعضی برنامه‌های من برای بینندگان بی‌نهایت جالب بود. آن‌قدر عجیب و جالب بود که بعضی به من می‌گفتند جادوگری کرده‌ام! اما کار ما شعبده است و چیزی نیست جز یکسری ترفند پیشرفته. من در بعضی برنامه‌ها دستم را وارد کمر فرد دیگر می‌کنم و از شکمش درمی‌آورم. این یکی از عجیب‌ترین و شگفتی‌آورترین شعبده‌های من بوده و همواره بینندگان بی‌نظیرترین استقبال‌ها را نسبت به آن نشان داده‌اند. همچنین تختی دارم که کودکی را روی آن می‌خوابانم؛ سپس پایه‌های تخت را برمی‌دارم و تخت را در هوا معلق می‌کنم. کودک روی تختی خوابیده که بین زمین و آسمان است. این هم از شعبده‌هایی بوده که مردم استقبال فراوانی از آن کرده‌اند.
خودتان شعبده را چگونه تفسیر می‌کنید؟
عده‌ای شعبده‌های بسیار عجیب و به ظاهر واقعی را با جادو اشتباه می‌گیرند. این به هیچ وجه درست نیست. من خودم دبیر معارف اسلامی هستم و بهتر از هر کسی می‌دانم، جادوگری حرام است. شعبده جادوگری نیست، بلکه معمای دیداری است. معما قابل حل است و چون شما شعبده‌بازی را مشاهده می‌کنید معمای دیداری شمرده می‌شود. شما شعبده را می‌بینید، راجع به علت آن فکر می‌کنید و ممکن است به رازش پی ببرید. این هنر ارزنده هرگز نباید با جادو و استفاده از نیروهای شیطانی اشتباه گرفته شود.
شگردهای کدام شعبده‌بازان بزرگ را بیشتر می‌پسندید؟
یکی از هنرمندان بسیار خوب این وادی تونی کلارک است. او بسیار تند و سریع‌العمل است. کبوتر از دستش درمی‌آورد و سایر کارهایی را که بسرعت عمل ارتباط دارد، به طرزی فوق‌العاده انجام می‌دهد.
خودتان هم کبوتر از کلاه درمی‌آورید؟
پیشتر با کبوتر کار می‌کردم، اما حقیقتش را بخواهید حمل و نقل و نگاهداری کبوتر مشکلاتی ایجاد می‌کند و من به همین دلیل مدتی است با کبوتر کار نکرده‌ام.
دیوید کاپرفیلد خودش را نصف می‌کند یا از دیوار چین رد می‌شود. نظر شما راجع به این کارها چیست؟
دیوید کاپرفیلد کارهای بزرگی می‌کند. مثلا پرواز می‌کند یا از دیوار عبور می‌کند. بیننده گمان می‌کند او به واقع این کار را انجام داده، اما من بخوبی می‌دانم از یک سری تکنسین استفاده کرده است. او ظاهرا در حال پرواز است، اما در واقع سوار اتاقکی است که به کمک یک سری نورپردازی‌ها دیده نمی‌شود و به همین دلیل بیننده گمان می‌کند این شعبده‌باز در حال پرواز است یا ظاهرا خود را در حال عبور از دیوار چین نشان می‌دهد در حالی که او وارد دیوار نشده و در عوض، وارد فضایی شده که به کمک نورپردازان و سایر تکنسین‌ها در چشم بیننده به نظر دیوار می‌آید. در این هنر از علوم مختلف بخصوص فیزیک و شیمی استفاده می‌شود. شعبده‌باز ایده خود را برای دانشمندانی می‌گوید که در این راه یاری‌اش می‌کنند و آنها به او راه‌حل می‌دهند. مثلا می‌گوید می‌خواهم خودم را نصف کنم. آنها هم راه‌حل علمی برای ایجاد خطای دیداری به او ارائه می‌کنند. این گونه است که یک شعبده عجیب و غیرقابل باور شکل می‌گیرد؛ کاری که عموم مردم توانایی حل آن را ندارند.
وقتی شعبده‌ای بسیار عجیب انجام می‌دهید و شگفتی و هیجان‌زدگی تماشاچیان را می‌بینید، چه احساسی به شما دست می‌دهد؟
تعجب بینندگان، بزرگ‌ترین تشویق برای ما شعبده‌بازان است. هر چه شگفت‌آورتر بهتر. من از متعجب شدن بیننده لذت می‌برم. ترفندهای عجیب، ذهن بیننده را به چالش می‌کشاند و سلول‌های خاکستری او را درگیر می‌کنند. این همان چیزی است که من شعبده‌باز به دنبال آن هستم.
بجز عبور دست از شکم و معلق شدن در زمین و هوا، کدام ترفندهایتان مردم را شدیدا شگفت‌زده کرده است؟
یکی از کارهای دیگر من رقصاندن کلینکس در هواست. من در برنامه تلویزیونی آقای ضیا، کلینکسی را از او گرفتم و شروع به رقصاندن آن در هوا کردم. آقای ضیا چندبار به آن دست زد و متوجه شد کلینکس واقعا در حال رقص است. همچنین جعبه‌ای دارم که آن را در هوا معلق می‌کنم. جعبه خود به خود تنها به حکم حرکات دست من به آسمان می‌رود، حرکت می‌کند و بالا و پایین غلت می‌خورد. ناگهان در آن باز می‌شود و انسانی از داخل آن بیرون می‌آید.
شگفت‌آور است!
بله، برای بینندگان خیلی جذاب است. آنها هاج و واج می‌مانند و من از این مساله لذت می‌برم.
آیا در اجراهای زنده هم چنین اعمال محیرالعقولی انجام داده‌اید؟
بله، من می‌توانم تمام این کارها را به صورت زنده انجام بدهم. گاهی میان اجرا جیغ بیننده را می‌شنوم. یک بار در دبی اجرا داشتم و در همان جا دستم را از شکم فرد دیگری عبور دادم. این کارم باعث شد، یکی از بینندگان از هوش برود. اعمال من کاملا قابل باور است و بر بیننده تاثیر قوی برجا می‌گذارد.
تاکنون پیش آمده که در حین اجرا خرابکاری کنید و سوتی بدهید؟
بله، پیش آمده، اما شعبده‌بازی از آن جمله کارهاست که باید بی‌عیب و نقص ارائه شود. بیننده توقع دارد شعبده‌باز کاملا درست عمل کند و از بیشترین نیروی ممکن برخوردار باشد. من شعبده‌باز باید این توانایی را داشته باشم که کار را اداره کنم. در این گونه مواقع از شوخ‌طبعی و نیروی کمدی استفاده می‌کنم و طوری ظاهرنمایی می‌کنم که تماشاچی گمان کند، آن را عمدا انجام داده‌ام.
نقش دستیارانتان در اعمال شما چیست؟
بسیار مهم است. آنها کمک می‌کنند که کار شعبده کامل شود. بدون آنها انجام اعمال شعبده‌بازی غیرممکن است.
شما دبیر معارف اسلامی هستید. تلفیق شعبده‌بازی و دبیری چگونه است؟
عالی است. شاگردانم از این کار من بشدت لذت می‌برند. گاهی که وسط کلاس فضا خسته‌کننده می‌شود و احساس می‌کنم دانش‌آموزان دیگر کشش ندارند، برای آنها یک شعبده اجرا می‌کنم تا حسابی شاداب شوند و بتوانند با شور و نشاط به بقیه درس توجه کنند. گاهی که در مدرسه جشن‌های مناسبتی برگزار می‌شود، از من می‌خواهند هنرم را نشان دهم و شعبده اجرا کنم. این کار را عاشقانه انجام می‌دهم و تاثیر مثبتش را در شاگردان می‌بینم. آنها خیلی خوشحال می‌شوند، وقتی من را در تلویزیون می‌بینند. با من عکس می‌اندازند و به هر نحوی شده، ابراز شادی می‌کنند.
چند فرزند دارید؟
سه پسر دارم به نام‌های علیرضا، مهدیار و محمدمتین.
شعبده‌بازی در ارتباط پدر و فرزندیتان چه تاثیری گذاشته است؟
تاثیری زیبا بر جای گذاشته است. آنها بابت داشتن پدر شعبده‌باز خوشحالند.
شما به طور اتفاقی با آگهی شعبده‌بازی آشنا شده‌اید و همین کار زندگی‌تان را متحول کرده است. به نظرتان جوانان چگونه باید زندگی‌شان را متحول کنند؟
آنها باید استعدادها و علایقشان را شناسایی و هر جا موقعیتی برایشان پیش آمد، استفاده کنند. شکوفا کردن استعداد و توانایی درونی نیاز به سرمایه ندارد. هر فردی باید خودش را بخوبی بشناسد و متوجه شود، در زمینه مورد علاقه‌اش چه مسائل انسانی و اخلاقی وجود دارد؛ یعنی او چگونه می‌تواند از این طریق به انسانیت خدمت کند. همین مساله هدایتگر راه اوست. فرد باید رسالت خود را بشناسد و با تلاش و کوشش فراوان، خود را به نتیجه برساند. من برای تمام خوانندگان آرزوی موفقیت دارم. امیدوارم هر کس به نحوی بتواند خود را پیدا کند.
لیلا رعیت
جام‌جم
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
تکرار اتهامات واهی علیه ایران
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
بازی اروپا در پازل اسرائیل | رای شجاعانه دادگاه کیفری بین‌المللی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
قطعنامه اتحادیه اروپا دست ایران را باز کرد
گفت و گو
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد