به گزارش جام جم آنلاین ، حالا می توان یک برگ دیگر به این تاریخ اضافه کرد، یک برگ زرین دیگر که شاید امشب عملی شود. شاید امشب دوباره تاریخ را غنی تر کنند و مردم را به کوچه و خیابان ها بیاورند.
ایران - ازبکستان. یک صعود دیگر و یک پیروزی دیگر که شاید خیلی از ما «حماسه» بخوانیمش... یک بازی فوتبال که مرگ و زندگی نیست اما می تواند امضاگر سند صعود به جام جهانی روسیه باشد یا نباشد. همه شواهد و قرائن و پیش بینی ها حاکی از شکل گرفتن یک جشن خیابانی دیگر است. حالا همه منتظرند. شمارش معکوس شروع شده است. اما حالا که فرصتی تا پایان شمارش معکوس باقیست بیایید تاریخ صعود ایران به جام های جهانی را تا امروز مرور کنیم:
1- جام جهانی 1978 آرژانتین
این نخستین تجربه جهانی شدن است. نحوه صعود در آن زمان به اندازه اکنون سخت و دشوار بود. مسابقه پشت مسابقه و این کشور و آن کشور. نکته بدتر برای ماوقع آن زمان این است که بر خلاف اکنون برنامه انتخابی جام جهانی مشخص نبود. مثلا تیم ایران نمی دانست مسابقه بعدی با کدام تیم است و باید به کدام کشور برود!
به هر حال تیم ملی فوتبال ایران برای حضور در رقابتهای جامجهانی 1978 آرژانتین در چهار بازی ابتدایی خود مقابل عربستان، سوریه، عربستان و هنگکنگ به ترتیب 3 بر صفر، یک بر صفر، 2 بر صفر و 2 بر صفر به پیروزی رسید و در بازی پنجم خود با تساوی بدون گل مقابل کره جنوبی متوقف شد.
تیم ملی فوتبال ایران در دیدار ششم خود یک بر صفر استرالیا را مغلوب کرد و سپس کویت را یک بر صفر از پیش رو برداشت. ایران در هشتمین دیدار مقدماتی خود باز هم مقابل کره قرار گرفت و دوباره با این تیم مساوی کرد و این بار با نتیجه 2 بر 2.
هنگکنگ حریف بعدی ایران بود که همانند دیدار رفت مغلوب ایران شد، البته با نتیجه 3 بر صفر. مهمترین دیدار ایران مقابل استرالیا برگزار شد. در شرایطی که ایران دیدار رفت خود مقابل این تیم را با پیروزی یک بر صفر به پایان برده بود در دیدار برگشت نیز دوباره یک بر صفر به پیروزی رسید تا صعود خود را به جامجهانی 1978 آرژانتین مسجل کند.
این دیدار در بیست و پنجم نوامبر سال 1977 میلادی در ورزشگاه آزادی تهران و در شرایطی که 90 هزار تماشاگر در ورزشگاه حضور داشتند برگزار شد و تیم سرزمین کانگوروها با یک گل مقابل ایران شکست خورد. با این نتیجه، بازی آخر ایران مقابل کویت کاملا تشریفاتی شد. با اینکه نتیجه این دیدار تاثیری در سرنوشت تیم ایران نداشت، اما ملیپوشان ایرانی 2 بر یک به پیروزی رسیدند. رقابتهای جامجهانی یک سال بعد برگزار شد و تیم ملی فوتبال ایران که با تیمهای ملی فوتبال هلند، اسکاتلند و پرو همگروه شده بود مقابل هلند 3 بر صفر شکست خورد، با اسکاتلند یک بر یک مساوی کرد و در بازی آخر خود مقابل پرو نیز با نتیجه 4 بر یک مغلوب شد.
این بود قصه اول تاریخ قطور صعود به جام جهانی...
2- جام جهانی 1998 فرانسه
این جام جهانی پر از نوستالژی است، پر از خاطره و پر از اتفاقات ماندگار. از مقدماتی جام جهانی 98 لبخندهای عابدزاده را به خاطر می آوریم، جدیت علی دایی و حماسه خداداد. انتخابی 98 برابر است با آخرین خاطرات مایلی کهن از تیم ملی فوتبال بزرگسالان و انبوهی از اتفاقات حاشیه ای. ایران 20 سال بود که به جام جهانی نرسیده بود و حالا که اقبال عمومی به فوتبال بیشتر شده بود همه جام جهانی می خواستند و بس.
تیم ملی فوتبال ایران برای رسیدن به جامجهانی فرانسه چنان راه طولانی و دشواری را طی کرد که با گذشت سال ها سال نحوه صعود این تیم به جامجهانی و نتایجی که در دور مقدماتی این جامجهانی کسب کرد هنوز هم فراموش نشده است.
تیم ملی فوتبال ایران که مرحله نخست مقدماتی را با پیروزیهای پرگلی ـ از جمله پیروزی 17 بر صفر مقابل مالدیو ـ پشت سر گذاشته بود در مرحله دوم مقدماتی جامجهانی 1998 با تیمهای ملی فوتبال چین، کویت، عربستان و قطر همگروه شد.
در حالی که تقریبا همه چیز خوب پیش میرفت ایران در بازی آخر خود مغلوب قطر شد؛ تیمی که در رقابتهای مقدماتی جامجهانی هنوز هم حرفی برای گفتن ندارد.
در آن بازی معروف که با اخراج بحثبرانگیز کریم باقری هم همراه بود تقریبا همه امیدهای ایران برای صعود به جامجهانی از بین رفت، اما در ادامه سرنوشت ایران در بازهای پلیآف به گونه دیگری رقم خورد.
پس از این بازی محمد مایلیکهن از سرمربیگری تیم ملی اخراج شد و جای خود را به وییرای برزیلی داد. در حالی که دیدار با ژاپن در هنگکنگ میتوانست مجوز صعود تیم ملی را به جامجهانی فراهم کند ساموراییها 3 بر 2 به پیروزی رسیدند تا ایران آخرین شانسهای خود را برای صعود به جامجهانی در دو دیدار سخت و مشکل مقابل استرالیا جستجو کند.
دیدار نخست این دو تیم در تهران با تساوی یک بر یک به پایان رسید، اما در بازی دوم در شرایطی که استرالیا 2 بر صفر جلو بود و خود را در جامجهانی میدید سلسله اتفاقاتی ورق را به سود تیم ایران برگرداند. ابتدا کریم باقری یک گل به ثمر رساند و سپس خداداد عزیزی روی پاس طلایی علی دایی گل حماسهساز خود را به ثمر رساند تا تیم ملی فوتبال ایران پس از 20 سال به جامجهانی صعود کند. در جامجهانی فرانسه تیم ملی فوتبال ایران با تیمهای یوگسلاوی سابق، آمریکا و آلمان همگروه شد.
این تیم در نخستین بازی خود در شرایطی که میتوانست حداقل یک مساوی بگیرد روی یک ضربه آزاد با یک گل مغلوب یوگسلاوی سابق شد، اما در دومین دیدار خود مقابل تیم ملی فوتبال آمریکا بزرگترین و مهمترین پیروزی تاریخ خود را به دست آورد. این دیدار با نتیجه 2 بر یک به نفع ایران به پایان رسید.
آخرین بازی تیم ملی نیز مقابل تیم ملی آلمان برگزار شد که مردان سرزمین ژرمن 2 بر صفر به پیروزی رسیدند تا تیم ایران به کار خود در این رقابتها پایان بدهد.
این هم قصه سومین صعود.
3- جام جهانی 2006 آلمان
این یکی بر خلاف دو دوره قبل چندان با فراز و فرود همراه نبود. آنقدر همه چیز سریع پیش رفت که بی دردسرترین صعود تاریخ رقم خورد، صعودی که سومین حضور ایران در جام جهانی محسوب میشد.
پس از ناکامی در راه رسیدن به جامجهانی 2002 کره و ژاپن، تیم ملی فوتبال ایران این بار با سرمربی کروات خود یعنی برانکو ایووانکوویچ در کوران رقابتهای مقدماتی جامجهانی 2006 آلمان قرار گرفت. تیم ملی فوتبال ایران در مرحله نخست رقابتهای مقدماتی جامجهانی 2006 تا آستانه حذف زودهنگام از این رقابتها قرار گرفت، یعنی وقتی تیم ملی در دوحه مقابل قطر تا آستانه شکست پیش رفت، اما وحید هاشمیان با گل حیاتیاش تیم ملی را به مرحله دوم مقدماتی جامجهانی رساند.
در ادامه تیم ملی فوتبال ایران در مرحله دوم مقدماتی جامجهانی 2006 قرار گرفت که البته مهمترین حریف ایران در این مرحله تیم ملی فوتبال ژاپن بود.
درحالی که یک بازی تا پایان رقابتهای مقدماتی جامجهانی 2006 باقی مانده بود تیم ایران صعود خود به جامجهانی را جشن گرفت تا راحتترین صعود تاریخ خود را به دست آورده باشد. با پیروزی یک بر صفر مقابل تیم ملی فوتبال بحرین که در ورزشگاه آزادی رقم خورد و محمد نصرتی نیز زننده آن گل بود مردم ایران به فاصله هشت سال از حماسه ملبورن دوباره به خیابانها ریختند و جشن صعود گرفتند اما شیرینی صعود به جامجهانی با عملکرد ضعیف تیم ایران در آلمان از بین رفت. تیم ایران در این رقابتها ابتدا 3 بر یک مقابل مکزیک مغلوب شد و در بازی دوم خود مقابل پرتغال هم 2 بر صفر شکست خورد. این تیم در بازی آخر خود هم مقابل آنگولا به نتیجهای بهتر از یک بر یک دست نیافت. این جام جهانی بدترین روزهای ورزشی علی دایی بود، مردی که بیش از هر فرد دیگری با شدیدترین انتقادات روبرو شد و دیگر هرگز به تیم ملی دعوت نشد.
4- جام جهانی 2014 برزیل
نوبت به آوردگاه عظیم برزیل شد. پس از یک دوره ناکامی دیگر در راه رسیدن به جام جهانی (2010) حالا همه چیز مهیای صعود ملی پوشان بود.
این تیم که میتوانست همانند مقدماتی جامجهانی 2006 صعودی بیدردسر به جامجهانی داشته باشد حتی به مرحله پلیآف راه نیافت، اما در مقدماتی 2014 برزیل اتفاقات دیگری برای تیم ملی افتاد. تیم ایران که این بار کی روش پرتغالی را سرمربی خود میدید در مرحله دوم مقدماتی جامجهانی 2014 برزیل با تیمهای ازبکستان، لبنان، قطر و کره جنوبی همگروه شد.
ایران در دور رفت این رقابتها ابتدا در تاشکند مقابل ازبکستان یک بر صفر به پیروزی رسید، سپس در تهران مقابل قطر مساوی کرد؛ اما این تیم در ادامه بازیهای گروهی خود در مرحله رفت یک شکست باورنکردنی مقابل لبنان در بیروت متحمل شد و در نهایت در تهران مقابل کره جنوبی یک بر صفر به پیروزی رسید.
این تیم در آغاز دور برگشت این رقابتها با شکست یک بر صفر مقابل ازبکستان کار خود را برای صعود به جامجهانی سخت کرد. با این شکست تقریبا همه امیدهای ایران برای صعود مستقیم به جامجهانی از بین رفت. در حالی که فضایی مملو از ناامیدی در فوتبال ایران به وجود آمده بود شاگردان کی روش ابتدا یک پیروزی حیاتی مقابل قطر به دست آوردند و سپس لبنان را در تهران با یک پیروزی پرگل بدرقه کردند. اولسان، ایستگاه آخر شاگردان کی روش در مرحله مقدماتی بود. در حالی که هر نتیجه دیگری به غیر از پیروزی میتوانست ایران را به جایگاه سوم یعنی پلیآف برساند رضا قوچاننژاد با گلی که در دقیقه 60 وارد دروازه کره جنوبی کرد ایران را 16 امتیازی کرد و به جامجهانی فرستاد. پیش از این دیدار سرمربی کره جنوبی شدیدترین کری خوانی ها را برای کی روش کرده بود. از آن دیدار هم گل قوچان نژاد را به یاد داریم و هم مشت های گره کرده کی روش به سمت سرمربی کره جنوبی. ایران بی دردسر به جام جهانی رفت. همان جام جهانی که حقیقی با موهایش مشهورتر شد. همان جایی که ابتدا یک بر صفر از آرژانتین شکست خوردیم، مقابل نیجریه شکست خوردیم و سه بر یک هم مقابل بوسنی مغلوب شدیم تا باز هم حضور زودهنگامی در این رقابت ها داشته باشیم...
5-جام جهانی 2018 روسیه
همه چیز مهیا و آماده است. کی روش چهار سال بزرگ تر شده و همچنین تیم ملی. این دوره تیم ملی یاد گرفت چگونه بی دردسرتر راهش را ادامه بدهد تا کار به حماسه سازی نکشد. شمارش معکوس شروع شده اما خیلی ها صعود را مسجل می دانند و شمارش معکوسی در کار نیست... تا امشب صبر کنید...
هیلدا حسینی خواه / جام جم آنلاین
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد