تیغ اکران، بُرنده تر از سیاست فرهنگی

به گزارش جام جم آنلاین از صبح نو، پول، گیشه و فروش؛ مدتی است که این سه واژه محوریت اکران های سینما را به خود اختصاص داده است و حواشی را ایجاد کرده که باعث دلسردی برخی از فیلمسازان شده است.

این روزها با نگاهی به فیلم های در حال نمایش و میزان توجهاتی که به این آثار می شود، می توان دریافت که سینما چه مسیری را در پیش گرفته، اکران طولانی مدت کارهای کمدی چون «خوب، بد، جلف» و «گشت2»، نسبت به تغییر زمان و میزان اکران فیلمهایی چون «ویلایی ها» و «زیر سقف دودی» حاکی از آنند که شورای صنفی نمایش بین قانون های نانوشته اش، اینبار پررنگتر از همیشه به دنبال بحث اقتصاد رفته است تا فرهنگ.

درخشنده: تکلیف من چیست؟

این ماجرا اعتراضاتی را نیز به همراه داشته است، خانم پوران درخشنده، کارگردان فیلم «زیر سقف دودی» بعد از اکران زودهنگام فیلمش، در بخشی از گفتوگویی که با ایسنا داشت، بیان کرد: «در شرایطی که تمام سالنهای سینما در اختیار فیلمهای کمدی است، تکلیف فیلمسازی مثل من که فیلم اجتماعی میسازد، چیست؟! اصلاً نمایندگان ما در خانه سینما و کانون کارگردانان چه میکنند که این طور راحت فیلمهای اجتماعی در اکران قرار داده میشوند و کنار میروند؟! انتخاب میکنند؟ این عدالت نیست و من واقعاً از این شرایط سینما دلسرد شدم.»

در سوی دیگر آقای غلامرضا فرجی سخنگوی شورای صنفی نمایش به نقل از خبرآنلاین، نسبت به این اعتراض، میزان فروش فیلم را عاملی برای زمان اکران خواند و اینطور پاسخ داد: «هر قراردادی که در شورای صنفی نمایش ثبت میشود، تاریخ نمایش در آن ذکر نشده است؛ در واقع فقط عنوان میشود که یک فیلم پس از پایان اکران فیلم دیگر به نمایش در می آید. وقتی فیلمی روی اکران است، سقف نمایش هفت هفته را دارد اگر نتواند کف فروش خود را پُر کند، تعویض میشود و این مساله ارتباطی با شورای صنفی نمایش ندارد.»

طبق این صحبتها و اتفاقی که قبلتر برای فیلم ویلایی ها افتاد ، این دغدغه برای فیلمسازانی که جدا از بحث کمدیهای محبوب گیشه ها، آثاری ارزشی، اجتماعی و فرهنگی ارائه میدهند پیش میآید که چه طور به این مسیر ادامه دهند، درحالیکه آنطور که باید به آن بها داده نمیشود. با این شیوه و ساز کار اقتصادی که برای نمایش فیلمها پیش گرفته شده است، طبیعتاً فیلمساز هم ترجیح میدهد به سمت تولیداتی برود که بازده و سود بیشتری داشته باشد تا کارش قربانی تصمیمات صنفی شود. در این میان جای خالی یک نظم و قانون مدون برای شیوه اکران فیلمها به چشم میخورد، اتفاقی که نبود آن موجب اتلاف بخشی از سرمایهگذاری مادی و معنوی در حوزه سینما شده است. این شیوه اکران که البته به مذاق برخیها خوش آمده است، بهانهای شد تا گفتوگویی با دو تن از فعالان سینمایی داشته باشیم.

باید ملاحظه دیگر فیلمها را هم کرد

آقای مرتضی شایسته، تهیه کننده و از موسسان هدایت فیلم، در گفتوگو با «صبح نو» پیرامون شیوه اکرانی که در مورد آثار سینمایی وجود دارد، بیان کرد: واقعیت امر این است که کمدی، اجتماعی، ملودرام و... برای اکران فیلمها چندان تفاوتی نمیکند و این توان فیلم است که متناسب با آن سینماها را اشغال میکند. طبیعتاً فیلمی که مخاطب پسند باشد زمان بیشتری روی پرده میماند، اما در این بین بحث فیلمهای ارزشی و فرهنگی مطرح میشود.

وی در ادامه با اشاره به خلأ موجود در این زمینه ادامه میدهد: در این مسیر باید ملاحظه ای برای فیلمهای ارزشی و کارهایی که هزینه زیادی صرف آن شده است، از سوی شورای صنفی و سینماداران صورت بگیرد و مراکز مربوطه باید این موضوع را در نظر بگیرند؛ اما مساله ای که در این باره وجود دارد این است که شورای صنفی طبق قانون نمیتواند چندان به این موضوع بپردازد.

شایسته در ادامه همچنین دست روی نکته ای میگذارد که نشان میدهد دست سیاستگذاران فرهنگی در زمینه قانون بسته است: این مشکلی است که شورای صنفی نمیتواند زمان نمایش فیلم را بکشاند. به همین جهت میگوید این فیلم باید برداشته شود و بعد با اعتراض تهیه کننده، دفتر پخش و صاحبان فیلم روبه رو میشود. در اینجا اگر بخواهیم درست ببینیم، متوجه میشویم این قانونی است که از پیش تصویب شده است؛ اما بازهم علاوه بر ملاحظه ای که باید نسبت به این آثار وجود داشته باشد، تولیدکنندگان آن هم باید با انتخاب فیلمنامه، گروه و داستان قوی، سعی در افزایش پتانسیل لازم برای کشش چنین فیلمهایی کنند.

ارشاد شرایط ساخت را سختتر کند

آقای منوچهر هادی، کارگردان فیلمهای «کارگر ساده نیازمنیم»، « قرنطینه»، «من سالوادور نیستم» و... در خصوص وضعیت اکران فیلمها به این شیوه گفت: تا زمانی که یک فیلم فروش دارد، نباید آن را از روی پرده بردارند و در همه دنیا این شیوه وجود دارد؛ اما درمورد فیلمهایی که فروش کمتری دارند، برای جلوگیری از تضییع حقوق آنها میشود سینمایی اختصاص داده شود که به کارهای هنری بپردازد.

وی با اشاره به تأثیر تصمیم گیری ارشاد برای آثار تولیدی افزود: اقدام دیگری که در این راستا میتواند صورت بگیرد این است که ارشاد نظارتش را روی پروانه ساختها تغییر دهد و مثلاً به جای اینکه سالی 150 پروانه ساخت دهد، آن را به 40 عدد برساند و شرایط ساخت را سختتر کند؛ اما اقدامی کند تا اگر فیلمی ساخته شد حتماً اکران شود.