امارات متحد عربی چه می‌خواهد؟

به گزارش جام جم آنلاین، دکتر مهران کامروا استاد تحقیقات خاورمیانه و مدیر مرکز مطالعات منطقه‌ای بین‌المللی دانشگاه جرج تاون بدنبال ایجاد بحران در بین کشورهای حوزه خلیج فارس بویژه بین دو رقیب بین‌المللی یعنی قطر و عربستان سعودی در تاریخ پنجم ژوئن 2017 مقاله‌ای تحت عنوان «?what Does The UAE want» مطالبی را درج نمود که بدلیل حساسیت موضوع و با توجه به شرایط حساس و پر تنش منطقه خلیج فارس اقدام به ترجمه آن نمودیم.

وقتی مشاجرات کلید خورد

مشاجرات در 23 می شروع شد با اظهاراتی که به امیر قطر شیخ تمیم بن حمد آل ثانی نسبت داده شد در این بیانات ادعا می شد که امیر حمایت خود را از ایران حماس و حزب الله و اسرائیل ابراز کرده است.

همچنین ادعا شد که امیر پیش بینی کرده است که رئیس جمهور ترامپ مدت زمان زیادی در قدرت باقی نخواهد ماند که دولت قطر بلافاصله این مطالب را تکذیب کرد و گفت که چنین اظهاراتی هرگز عنوان نشده است و هکرهایی که این اخبار دروغ و کذب را از طریق وب سایت آژانس خبری کشور قطر منتشر کرده اند را مقصر دانست اما رسانه های عربستان سعودی و امارات متحده عربی اعتنایی به این تکذیب نکردند و حملات انتقادی صریح و بی پروا را به امیر و کشور قطر را برای جدا شدن از زمره هم پیمانان شورای همکاری خلیج فارس GCC آغاز کردند بحرانی که در حال شکل گرفتن بود خیلی زود با حک شدن حساب ایمیل سفیر امارات متحده عربی یوسف العتیبه در ایالات متحده آمریکا عمیق‌تر شد.

این سفیر در آمریکا از سال 2008 به عنوان یکی از متنفذترین چهره های دیپلماتیک در واشنگتن در سال‌های اخیر ظاهر شده است. العتیبه خود را به عنوان فردی محرم، مقتدر و یک مشاور قابل اعتماد در مسائل جهانی و بخصوص خاورمیانه در محافل سیاسی آمریکا اثبات نمود ایمیل‌های حک شده نشان می‌دهد که علاوه بر میلیون‌ها دلاری که جناب سفیر صرف سازمانهای خیریه در ایالت‌های متحده نموده‌اند مبالغ سخاوتمندانه‌ای از امارات متحده به اطاق‌های فکر آمریکایی سراریز شده با این هدف که تصویر منفی از قطر و ایران در مقابل دیدگان جهانیان ترسیم شود.

در خلال روزهایی که حساب ایمیلی العتیبه حک می‌شد و این مطلب به طور وسیع و گسترده‌ای از سوی شبکه الجزیره مستقر در قطر پوشش داده می شد همزمان امارات متحده و عربستان سعودی و بحرین یکسری اقدامات شدید بر علیه قطر را آغاز نمودند این اقدامات شامل فراخوانی سفیران خود از دوحه، اخراج دیپلمات‌های قطری از کشورهایشان و بستن راه‌های هوایی به روی قطر ایرویز و همچنین بیرون راندن شهروندان و مقیمان قطری از خاک کشورهای خودشان و در مورد عربستان سعودی بستن گذرگاه مرزی میان دو کشور شد.

چندی قبل سعودی‌ها و اماراتی‌ها تعدادی از هم پیمانان خود را مجبور به طرفداری از ادعایشان کرده بودند در خلال چند ساعت بعد از اعلام خبر از سوی ریاض و ابوظبی، دولتهای مصر- مالدیو - یمن و لیبی هم پیمان‌های خود با قطر را شکسته و اقدامات مشابهی بر علیه قطر را آغاز کردند. سؤالی که نیازمند پاسخ می‌باشد این است که چه چیزی موجب چنین سرعت و تبعیت در اقدامات سعودی و امارات شده است حداقل در ظاهر امر رابطه بین دوحه و همسایگانش بعد از سال 2014 در مقیاس وسیعی بهتر شده بود و با دیدار بسیار موفقیت آمیز ملک سلمان در دسامبر 2016 از کشور قطر این روابط به اوج خود رسیده بود.

با توجه به سرعت محقق شدن حوادث و رویدادها و قلت اطلاعات معتبر کشف و پی بردن به آنچه که دقیقاً در حال وقوع می باشد بسیار دشوار است و یافتن پاسخ‌ها در مورد چرایی وقوع این حوادث به مراتب مشکل‌تر است با این وجود چندین گمانه در اینجا وجود دارد.

امارات پیمانکار پروژه فشار به قطر

آخرین تلاش برای تحت فشار قرار دادن قطر از سوی امارات متحده عربی در حال رهبری شدن می‌باشد و این در حالیست که عربستان سعودی در این میان تنها نقش حمایتی را بازی می‌کند ولو اینکه این نقش بسیار مهم و حیاتی باشد و امارات متحده از دیرباز قطر را به عنوان بارزترین رقیب و حریف منطقه‌ای در زمینه سرمایه گذاری می‌داند اما اختلافات این دو کشور کوچک عمیق‌تر و بنیادی تر از اختلاف رقابت بر تجارت و سرمایه گذاری است در حالیکه هر دو کشور در مورد آزادی‌های سیاسی و مدنی دو کشور خودشان بی میل هستند ولی دولت قطر از دیرباز در پی انتخاب اعضای جدیدی در میان دستگاه حاکمه خود بوده که متمایل به مخالفان هستند شامل اسلام گرایان.

دولت امارات از سوی دیگر روش‌های مقابله گرایانه تری با مخالفان بالقوه داخلی خود در پیش گرفته است و غالباً افرادی که مضنون به گرایشات اسلام گرایانه هستند را زندانی می کند به همین نحو دو کشور دو سیاست خارجی بسیار متفاوت را نیز دنبال کرده‌اند. از نظر هر دو کشور قطر و امارات، سیاست خارجی به مثابه بسط و گسترش امنیت ملی در پیروی از سیاست حفظ و بقای رژیم می‌باشد اما دو کشور رویکردهای متفاوتی در مورد روابط خارجی خود را دنبال می‌کنند امارات متحده ترجیح می‌دهد که خود را به ایالات متحده بیشتر نزدیک کند تا از این طریق خود را زیر چتر امنیتی آمریکا قرار دهد به علاوه سیاست خارجی را اتخاذ می‌کند که بسیار همسو با منافع آمریکائی‌ها چه در زمینه منطقه‌ای و چه در سراسر جهان می‌باشد.

در عمل این همسویی نزدیک میان منافع آمریکا با سیاست های در پیش گرفته شده از سوی امارات متحده عربی چنین معنا می‌دهد که دوستان و دشمنان آمریکا همان دوستان و دشمنان امارات می‌باشد بالا گرفتن نفوذ سفیر العتیبه در واشنگتن کاملاً هم جهت با نمای سیاست خارجی کشورش و نوع رابطه‌ای است که امارات متحده در پی ایجاد و عمق بخشیدن به آن با حامی آمریکایی‌اش می‌باشد.

قطر هم خود را در زیر چتر امنیتی آمریکا قرار داده است اما به جای همسو کردن جزئیات و اهداف فرعی و منافع سیاست خارجی اش با اهداف و منافع ایالات متحده در پی حفظ و ابقاء خطوط ارتباطی آزاد با هر تعداد بازیگر دیگر می‌باشد نه همه آنهایی که همیشه با هم کنار می‌آیند این رویکرد سیاست خارجی دشمنان بالقوه کشور را در کمترین تعداد ممکن نگاه می‌دارد و قطر را قادر می‌سازد تا از موقعیت استراتژیک خود به عنوان یه انتقال دهنده مهم برای ارتباطات میان بازیگران عمل کند که در غیر این صورت قادر به تعادل ارتباط نخواهند بود و قطر از این مسئله به نفع خود بهره برداری می‌کند اما این استراتژی بازدارنده قطر بدون ایراد و اشکال نبوده است.

اساساً از نظر کشورهای نظیر عربستان سعودی و امارات متحده عربی و ایالات متحده آمریکا ارتباطات مداوم قطر با بازیگرانی مانند حماس، اخوان المسلمین و ایران برابر با خیانت است رویکرد دوحه به عنوان وسیله و ابزاری برای به حداقل رساندن مخالفان و به حداکثر رساندن ارزش‌های استراتژیک دیده نمی‌شود بلکه برعکس به عنوان شکستن پیمان و میثاق برادری از سوی منافقی حیله‌گر قلمداد می‌شود همراه با عربستان سعودی و با احتمال حامی بودن ایالات متحده، امارات متحده سفر ترامپ را به عنوان پنجره‌ای از فرصت در جهت فشار برای انعقاد پیمان‌های صمیمی تر با ایالات متحده آمریکا و همچنین مهار کردن سیاست خارجی مستقل و تک رو قطر می‌داند.

به طور ویژه از نظر امارات این فشار طولانی مدت و بی سابقه باعث خواهد شد که قطری‌ها انعطاف به خرج دهند و به امارات و هم‌پیمانش عربستان سعودی امتیازهای کلان بدهند این امتیازات می تواند به طور عمده شامل فاصله گیری بیشتر از ایران و اخوان المسلمین و حماس باشد و همچنین تحت کنترل قرار دادن عامل اذیت کننده همیشگی منطقه یعنی کانال خبری الجزیره.

امارات برنده جایزه بزرگ؟!

اما جایزه بزرگتری هم وجود دارد که اماراتی‌ها که در پی دستیابی به آن هستند – پایگاه هوایی آمریکا در منطقه- چنانچه از ایمیل های فاش شده العتیبه نمایان است دولت امارات متحده سال‌هاست که به مقامات آمریکایی فشار وارد می کند تا بزرگترین پایگاه پیشرفته هوایی خود را از قطر به سوی امارات که دولت حقیقی آنهاست تغییر مکان دهد.

از زمانی که جنگ یمن به رهبری سعودی آغاز شد نیروهای امارات در مرکز و پیشاپیش این نبرد علیه حوثی‌ها قرار داشته‌اند در جریان این همراهی امارات متحده تجربیات واقعی را در عملیات‌های نظامی کسب کرده است به لطف خرید میلیون‌ها دلار تجهیزات نظامی از ایالات متحده اکنون امارات احساس قدرتمندی بیشتر می‌کند به طوریکه این کشور که افتخار می‌کند خود را به نام جنگاور کوچک Little Sparta بنامد اکنون علاقمند به حضور در صحنه و برآورد قدرت خود شده است. البته این امر صرفاً به خاطر نفس برآورد قدرت منیت به نظر می‌رسد که اسکان پایگاه آمریکایی در خاک این کشور امارات متحده را غیر قابل دست اندازی می کند تقریباً همانطور که قطر این احساس را دارد.

بعلاوه این امر ابوظبی را قادر می سازد که بر ادعای خود علیه تهران پافشاری کند بر طبق این ادعا ایران به طور غیر قانونی سه جزیره مورد مناقشه یعنی ابوموسی و تنب کوچک و بزرگ را اشغال کرده است فشار همه جانبه امارات علیه قطر فقط در مورد ایران نیست امارات امیدوار است که در کوتاه مدت امتیاز استراتژیک منطقه را با اسکان پایگاه نظامی گسترده آمریکا در خاک خود بدست آورد در این میان چنانچه آنها بتوانند قطری‌ها را به زانو درآورده و دوحه را مجبور کند که رویکرد سیاست خارجی خود را که مورد تأیید آنها نیست کنار بگذارنند چه بهتر. در دراز مدت خواهان کنترل و حاکمیت بر جزایری است که اکنون تحت حاکمیت ایران است. بهترین راه برای رسیدن به این اهداف اتحاد محکم‌تر با ایالات متحده آمریکا می باشد .

مترجم : دکتر عبداله سهرابی سفیر پیشین جمهوری اسلامی ایران در قطر