رادیو نما در یک نگاه

«رادیو نما» چندین سال است که در جهان شناخته شده و رادیوهای مختلف خارجی از آن بهره می گیرند اما این رسانه فعالیت رسمی خود را در کشورمان از تاریخ سوم دیماه 95 آغاز نمود و امروز تمام شبکه های سراسری و استانی از این امکان بهرمند هستند. رادیو نما رسانه ای بین رادیوهای سنتی گذشته و رادیوهای تصویری جدید است.

مدیران رسانه ای در پی تحقیق های خود به این نتیجه رسیدند که رسانه رادیو بهتر است بیشتر تعاملی باشد تا باعث فراگیری گسترده تری در بین مخاطبان شود. اما آیا یک دستگاه رادیو به تنهایی این امکانات را می تواند در خود جای دهد؟ هم زمان با توسعه شبکه های تلویزیونی رسانه ملی و تولد IPTV یا همان تلویزیون های تعاملی، شبکه های رادیویی نیز رشد و حرکت رو به جلوی خویش را سرعت بخشیدند.

پس مدیران رسانه ملی برآن شدند تا تصویر را به رادیو بی افزایند تا باعث ایجاد تمرکز در مخاطب و اضافه نمودن اطلاعات دریافتی بیشتری را فراهم آورند.

اما واقعیت این است رادیو برای ماندن در کورس رقابت با رسانه های موازی باید تلاش دو چندانی انجام می داد در مسیر این توسعه و رقابت رسانه ای؛ رادیو نما به عنوان رسانه نو پا به عرصه رقابت با سایر رسانه گذاشته است.

در ابتدا کارشناسان بر این باور بودند که رادیو نما محدودیت های شبکه های ویدیوئی را نداشته بلکه سادگی آن، جذابیت بیشتری برای شنونده رادیو در پی دارد و خود عاملی برای دیده شدن رادیو می شود؛ البته تا امروز به دلیل انجام نشدن تحقیقات و پژوهش های معتبرو نظرسنجی های مورد وثوق نمی توان گفت که آیا رادیو نما در این امر موفق بوده یا خیر؟

امروزه دو دیدگاه در باره رادیو نما وجود دارد. موافقان آن رادیو نما را فرصتی برای دیده شدن رادیو و گسترش و فراگیرشدن آن و بالا رفتن میزان مخاطب و ایجاد راههای جدید ارتباط با مخاطب می دانند و مخالفان این کار را یک تلاش ناموفق تصویری و تلویزیونی و صرف هزینه های با بازخورد کم بیان می کنند. اما واقعیت این است رادیو نما نه رادیو است و نه تلویزیون، بلکه رسانه ای است جدید که خود ماموریت و رسالت تازه ای پیدا کرده که با استفاده از جذابیت های تصویری و جلوه های صوتی و صد البته کیفیت مناسب دریافت امواج در سراسر جهان می تواند مخاطبان جدیدی را جذب کند و رسانه ای برای شنیدن باشد که با تصاویر مناسب و دقیق به کمک تخیل رادیویی بیاید و شنونده را با خود همراه و همگام سازد.

رادیو نما با استفاده از تصاویرگوناگون مخاطب خود را به تعامل و حرکت به سوی خود فرا می خواند. تصاویری از زندگی او اتفاقات اجتماع و رویدادهای پیرامونش، تصاویرشهر و دیار و مناطق دیدنی و مفاخر اجتماعی و شخصیت های ارزشمند دینی و فرهیختگان هنری و ... همه و همه این عوامل باعث تعامل دو سویه با رسانه می شود و در صورت فراهم آمدن بستر نرم افزاری برای همزمان نمودن محتوای قابل نمایش با برنامه رادیویی (که فعلا مقدور نیست) این رسانه قادر است معضل عدم تمرکز مخاطب را که یکی از نقطه ضعف های رادیو تلقی می شد را مرتفع نماید.

از گذشته تا امروز؛ شنونده در رادیو به وسیله یک ارتباط کلامی ساده شنیده می شد اما امروزه مخاظب در رادیو نما هم شنیده می شود هم دیده می شود امکانی که محدودیت های دیده شدن در تلویزیون را ندارد و همین امر باعث جذابیت این رسانه نوپا و نوظهور می شود و شوق حضور و دیده شدن را در مخاطب دوچندان می کند و نقطه ی وصلی نو می شود.

راه اندازی رادیو نما نیز در راستای بهره گیری از امکانات رسانه ای برای جذب مخاطب بیشتر صورت گرفته است.

رادیو نما، رادیو را در کنار تلویزیون قرار می‌دهد و با این اقدام ضریب نفوذ رادیو افزایش می‌یابد، رادیونما در فضای مجازی نیز این امکان را فراهم می‌کند که ضمن حفظ ویژگی‌های رادیو، مخاطب را از متن و عکس مناسب با برنامه برخوردار ‌کند.

اساتید رادیو بر این باور هستند که رادیو رسانه ای گرم رسانه‌ای اثرگذار و مورد توجه است، در رادیو بیش از هر رسانه‌ای، با زیبایی ادبیات، متن، هنر، صدا و موسیقی مواجه هستیم. بار مفهومی بالایی که در پیام رادیو وجود دارد قابل مقایسه با تلویزیون نیست و نباید از این ویژگی غافل شد.

برهمین اساس با ایجاد رادیو نما و با تربیت نیروهای کارآمد و تازه نفس و ترکبیی خلاقانه و فاخر از رادیو و تصویر می توان به جذب مخاطب بیشتر امیدوار بود. اما با تمام این تلاش ها و گفته ها واقعیت این است رادیو نما در این مدت کوتاه توفیقات زیادی نداشته است و آنهم به دلایل زیادیست که در حوصله این مقاله نمی گنجد و تنها می توان به این نکات بصورت گذرا اشاره کرد که این رادیو هنوز بصورت عمومی و فراگیر معرفی نشده است.

توجه و اهتمام به امور رادیو نما و وظایف آن از ابتدا بصورت منظم و دقیق و مستمر توسط مدیران بالا دستی صورت نگرفته و بیشتر بصورت مقطعی و در مناسبت های خاص کانون توجه بوده است رادیو نما به دلیل نو پا بودن و اینکه کم هستند افرادی که اطلاعات و تعریف دقیق و درستی از ماموریت آن داشته باشند نیازمند کار تحقیقاتی و پژوهشی گستره برای موفقیت است که به نظر می رسد این کار هم انجام نشده است.

عدم تعریف درست سازمانی از وظیفه رادیو نما و نبود و مشخص نبودن قوانین و دستورالعمل های واحد برای رادیو نما ها شبکه های سراسری و استانی را دچار سر درگمی و تک روی براساس نیازهای مقطعی و منطقه ای نموده که این آشفتگی در آغاز مسیر یک رسانه نو پا باعث دلزدگی و عدم رغبت به هم راهی مخاطب با آن می شود.

دست اندرکاران این رسانه باید با کارهای دقیق، علمی و خلاقانه روش های نوین و تازه ای برای برقراری ارتباط مخاطب با این رسانه ایجاد کنند تولید محتوای مناسب و مرتبط یکی از اموریست که به رادیو نماها کمک می کند.

تولید محتوا برای این رسانه در عین سختی بسیار آسان است. درک صحیح از قابلیت های بصری و شنوایی این رسانه و آشنایی کامل و دقیق با هنر گرافیک می تواند چنان قدرتی را به رادیو بدهد که اصطلاحاً رادیو را دیدنی و شنیدنی کند.

اما متاسفانه بعد از گذشت حدود هفت ماه از آغاز به کار رادیو نماها هنوز تبلیغات درست و کاربردی برای این رسانه صورت نگرفته است تا جایی که ما حتی از داشته های خودمان مثل تلویزیون، تارنما، فضای مجازی و تبلیغات محیطی برای تبلیغ رادیو نما سودی نبرده ایم.

خوب است بدانیم یکی از دلایل راه اندازی رادیو نما ایجاد تعامل با مخاطب است، رادیو نما این روزها تعاملی شده و معنای آن این است که محتوای غنی و متنوع‌تر با راه‌کارهای متفاوت و خلاقانه به مخاطب ارائه می‌شود. در این راه غیر از نظام مدیریتی، ذوق و هنر برنامه‌سازان رادیو نیز نقش مهمی‌دارد.

از دیگر اتفاق خوب رادیو نما برای رادیو توجه بیشتر به کنداکتورهای پخش است. در این مسیر مدیران و برنامه سازان رادیو به دلیل در معرض دید بودن تلاش مضاعفی برای دقت دراجرای کنداکتور کلی رادیو و برنامه به عمل می آوردند که باعث ارتقا کیفی برنامه ها می شود.

از قدم های خیر رادیو نما بوجود آمدن سیستم برنامه ریزی دقیق تری برای تولید است، با توجه به نیاز آماده سازی تصویر مناسب برای موضوعات برنامه های رادیو برنامه ساز موظف می شود موضوعات و بخش های مختلف برنامه خود را از قبل طراحی و ارایه نمایند که این اقدام باعث بالا رفتن کیفیت برنامه ها و دقت نظر لازم می شود.

رادیو نما در بلندمدت باعث کیفی شدن برنامه های رادیو از نظر فرم و محتوا می شود. همچنین رادیو نما به لحاظ هم پوشانی تولید و پخش رادیو در امور محوله رادیو نما باعث نزدیکی و همکاری بیشتر و بهتر این دو حوزه می شود.

از دیگر کارکردهای مثبت رادیو نما میزان دریافت و نفوذ رادیوست این رادیوها در بسته‌ای منظم و منجسم از ماهواره پخش می‌شوند که دریافت صدای مطلوب و با کیفیت به شنیدنی تر شدن رادیو کمک می کند و از خاموشی رادیو جلوگیری می کند به عبارتی رادیو نما چراغ رادیو را روشن نگه می دارد البته در بخش هزینه ای رادیو نما رسانه ایست که میزان هزینه ی آماده سازی، سخت افزاری و نرم افزاری و نیروی انسانی مورد نیاز به مراتب از سایر رسانه ها حتی خود رادیو ارزانتر است از طرف دیگر زمانی که یک ماهواره برای ارسال صوت کرایه می شود منطقی این است حداکثر استفاده از آن انجام شود و چه بهتر که از همین ماهواره تصاویر رادیو نمای ما هم پخش شود.

در پایان خوب است بدانیم که امروز بیش از 250 شبکه فارسی زبان، با انتشار مطالب مخرب و منحرف کننده، سعی در مخدوش کردن خدمات نظام اسلامی دارند و این در کنار هجمه گسترده در فضای مجازی، اهمیت مقابله همه جانبه را با دشمنان نظام دو چندان می سازد که رادیو نما نیز یکی از راه های مقابله به دشمنان جنگ نرم است، جنگ نرم و گسترده دشمنانی که سعی دارند ابزار افکارعمومی نظام و انقلاب یعنی رسانه ملی را بی اثر کنند.

جلال قربانی - تهیه کننده و برنامه ساز رادیو