کناره گیری ملک سلمان از قدرت تا ماه سپتامبر

به گزارش جام جم آنلاین از تسنیم، سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی، 21 ژوئن گذشته پسر خود محمد بن‌ سلمان را به جای «محمد بن‌ نایف» که تا آن روز ولیعهد بود، به عنوان ولیعهد و جانشین خود تعیین کرد. در جریان این جابه‌جایی، محمد بن‌نایف، که چهره شناخته‌شده خاندان سعود در میان مقام‌های غربی به‌خاطر اقداماتش علیه «القاعده» است، تمامی سمت‌های دولتی خود را نیز از دست داد.

منبعی نزدیک به بن‌نایف می‌گوید پادشاه از بن‌نایف خواست کناره‌گیری کند چون «معتاد است».

این منبع خبری گفت در 20 ژوئن (یک روز قبل از عزل)، محمد بن‌‌ نایف به دیدار پادشاه فراخوانده شد. او به طبقه چهارم کاخ رفته و پادشاه برای دیدارش وارد شد، «آن‌ها در اتاق تنها بودند. پادشاه گفت: من از تو خواستم از قدرت کناره‌گیری کنی، تو برای درمان اعتیادت که بر تصمیم‌گیری‌هایت تاثیرات خطرناکی گذاشته، به نصیحت من گوش ندادی.»

همزمان، برای توضیح دلیل برکناری محمد بن‌نایف به شورای موسوم به «هیئت بیعت»، نامه‌ای آماده شده و در تماسی تلفنی به اطلاع اعضا رسید. این شورا وظیفه انتخاب پادشاه و ولیعهد را برعهده دارد.

طبق این گزارش، در زمانی که این نامه برای اعضای «هیئت بعیت» خوانده می‌شود، محمد بن‌نایف تمام شب را در اتاقی در تنهایی، بدون دسترسی به مشاوران خود، بدون دسترسی به تلفن و در حضور محافظانی، به‌جز محافظان همیشگی خود گذرانده‌ است.

طبق اعلام یک منبع سعودی، در نامه تغییر ولیعهد دلیل تغییرات وضعیت سلامت و «اعتیاد» محمد بن‌نایف عنوان شده ‌است. در این نامه گفته شده خاندان سلطنت در تلاش بوده تا او اعتیاد خود را ترک کند، اما این اتفاق نیفتاده و در نتیجه «به‌ خاطر شرایط خطرناک او، از جانشینی پادشاه کنار گذاشته شده و محمد بن سلمان به‌عنوان جانشین او انتخاب می‌شود».

بنا بر این گزارش، به جز سه نفر، بقیه اعضای شورای 34 نفره «هیئت بعیت»، توافق خود را اعلام کرده‌اند و «کودتا موفق بود».

به‌رغم گفته‌های منابع سعودی متعدد نمی‌توان جریان «اعتیاد» محمد بن‌نایف را تائید کرد.

یک مقام ارشد خاندان سعود در ایمیلی به رویترز، گزارش‌ها و گفته‌های منتشر شده را «تخیلی» و «هالیوودی» عنوان کرده و گفته جابه‌جایی قدرت از بن‌ نایف به بن‌ سلمان، «تحت فشار یا بی‌احترامی» صورت نگرفته و فقط به‌ خاطر منافع ملی انجام شده‌ است.

سه منبع خاندان سعود، چهار مقام عرب که با خاندان سعود رابطه دارند، و برخی دیپلمات‌ها در منطقه، به رویترز گفته‌اند محمد بن‌نایف از دستور به کناره‌گیری‌اش از قدرت شگفت‌زده و متحیر شده ‌است.

بر این اساس، در جریان اعلام عزل و نصب ولیعهد در عربستان سعودی، فیلم کوتاهی نیز از دیدار بن‌ نایف و بن‌ سلمان منتشر شده که برای مدتی از طریق رسانه‌های دولتی عربستان پخش شده ‌است.

در این فیلم بن‌ نایف از دری وارد اتاقی می‌شود که بن‌سلمان و دوربین یا دوربین‌های تلویزیونی در آن حضور داشتند. بن‌سلمان ناگهان بن‌نایف را می‌بوسد. بن‌نایف نیز اعلام وفادارای می‌کند و تعارفاتی بین آن‌ها رد و بدل می‌شود.

در واقع، پیش از ضبط این فیلم است که روند گرفتن توافق «هیئت بیعت» جریان داشته و درخواست‌ ها برای کناره‌گیری بن‌نایف از قدرت ثبت و ضبط شده و به اطلاع او رسیده ‌است.

دو منبع سعودی نزدیک به خاندان سعود تأیید کرده‌اند که تنها 3 نفر یعنی نماینده خانواده ملک «عبدالله بن‌ عبدالعزیز» پادشاه متوفی، شاهزاده «محمد بن‌سعد» و وزیر پیشین کشور، با جابه‌جایی مخالفت کرده‌اند.

بن‌نایف در نهایت تسلیم شرایط شده و به یکی از مشاوران دربار پادشاهی می‌گوید که می‌خواهد با ملک سلمان دیدار کند. دیدار، کوتاه بود. محمد بن‌نایف پذیرفت که از ولیعهدی کناره‌گیری کند.

در این‌جاست که او هنگام خروج از اقامت‌گاه پادشاه، با تعجب می‌بیند که محمد بن‌سلمان و دوربین‌های تلویزیونی در انتظار او هستند.

«حصر خانگی» و «جابه‌جایی قدرت»

بنا بر این گزارش، با استناد به منابع خبری طرف گفت‌وگو با رویترز، محمد بن‌نایف طی هفته‌های گذشته اجازه داشته با مادر سالخورده‌اش دیدار کند. محافظان او نیز عوض شده‌اند.

با این همه یک مقام ارشد خاندان سعود گفته او میهمانانی داشته، از جمله آن‌ها پادشاه و ولیعهد جدید.

منبع خبری نزدیک به محمد بن‌نایف می‌گوید او تمایل داشته خانواده‌اش را به سوئیس یا لندن ببرد، اما پادشاه و ولیعهد تصمیم گرفته‌اند که او باید در کشور بماند: «به او انتخاب دیگری داده نشده ‌است».

سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا و کاخ سفید، از واکنش به گزارش و جزئیات منتشر شده خودداری کرده‌اند، اما یک مقام ارشد دولتی در واشنگتن گفته است ایالات متحده در جریان بوده که محمد بن‌سلمان مورد علاقه پادشاه بوده هرچند «تحولات بعد از آن، دیگر خیلی مبهم است.»

البته طی سال‌های گذشته، و با پیشرفت قابل توجهی که محمد بن‌سلمان در دربار داشته، رسانه‌ها بارها از او به‌عنوان چهره‌ پرنفوذ تازه در خاندان سعود نام برده بودند.

بن سلمان، جوان‌ترین وزیر دفاع عربستان است و برخی ناظران او را مهندس جنگ یمن توصیف می‌کنند.

سرعت پیشرفت محمد بن‌ سلمان از زمان به قدرت رسیدنش یعنی طی 2 سال، خلاف پیش‌بینی‌ ها بود و احتمال پادشاهی او قریب‌الوقوع است.

در همین راستا، یک منبع سعودی می‌گوید ملک سلمان اخیرا بیانیه‌ای ضبط کرده که در آن واگذاری قدرت به پسرش اعلام شده‌ است. این بیانیه هر زمانی ممکن است پخش شود، و احتمال آن وجود دارد که تا ماه سپتامبر اعلام شود.