تازه‌ترین شواهد از سیر تکامل انسان

در این پژوهش، مصطفوی و همکارانش بیش از هشت میلیون جهش ژنی شایع را بررسی کردند و دریافتند با افزایش سن از میزان شیوع دو مورد خاص از این جهش‌ها کاسته شده است. پژوهشگران مشاهده کردند ژن APOE که مرتبط با بیماری آلزایمر شناخته می‌شود، فقط در تعداد اندکی از جمعیت زنان بالای 70 سال یافت شد. همچنین نتایج نشان داد شیوع نوعی جهش ژنی مخرب در ژن CHRNA3 که در اعتیاد به سیگار در مردان مؤثر شناخته شده است، در آغاز میانسالی کمرنگ می‌شود. پژوهشگران معتقدند حذف این جهش‌ها بر اثر انتخاب طبیعی موجب افزایش احتمال بقا می‌شود و این یعنی بشر امروزی هنوز در حال تکامل از طریق انتخاب طبیعی است.

طبق توضیح مولی پرزوُرسکی، زیست‌شناس تکاملی در دانشگاه کلمبیا و از همکاران پژوهش فوق، افرادِ فاقد جهش‌های ژنی کاهنده طول عمر شانس بیشتری برای زنده ماندن دارند، اما قضیه به همین‌جا ختم نمی‌شود، بلکه والدینی که با وضعیت سلامت مطلوبی پا به سالخوردگی می‌گذارند، در واقع شانس بقا و فرزندآوری نوه‌ها و نسل‌های بعدی خانواده را نیز افزایش می‌دهند. به این مفهوم، گاهی با عنوان «فرضیه مادربزرگ» اشاره می‌شود و ثابت می‌کند که چرا انسان‌ها پس از یائسگی طولانی‌تر عمر می‌کنند. پژوهشگران همچنین دریافته‌اند میزان شیوع ترکیب‌های خاصی از جهش‌های ژنی تهدیدکننده سلامت در میان افرادی که پیش‌بینی می‌شود بازه عمری طولانی‌تری داشته باشند، کمتر است. برای مثال، شواهد نشان می‌دهد زمینه‌های ژنتیک ابتلا به آسم، شاخص توده بدنی بالا و کلسترول بالا با کوتاه‌تر شدن بازه عمر در ارتباط است، اما جالب‌تر این که پژوهشگران مشاهده کرده‌اند مجموعه جهش‌های ژنیِ مرتبط با دیرکرد آغاز سن بلوغ و فرزندآوری در افراد دارای طول عمر بیشتر شایع‌تر است.

پژوهشگران معتقدند مطالعه روند تکامل انسان امروزی با چالش‌های جدی روبه‌روست. آن دسته از پژوهشگرانی که به مشاهده مستقیم روند انتخاب طبیعی اصرار دارند، لازم است بسامد تک‌تک جهش‌های ژنی مورد بررسی را نسل به نسل در والدین، فرزندان و حتی نوه‌ها اندازه‌گیری کنند که البته انجام این اندازه‌گیری‌ها بسیار دشوار بوده و نیازمند دسترسی به حجم بالایی از نمونه‌های تحقیقاتی است.

منبع: Nature

مترجم: صدف دژآلود