سرنوشت صدر اعظم آهنین در انتخابات آلمان

بوندستاگ، پارلمان فدرال آلمان

بوندستاگ، قوهٔ مقننه فدرال در آلمان است که مسئولیت تدوین قوانین فدرال و ملی را در سراسر آلمان به عهده دارد.

مطابق قواعد حاکم بر ساختار سیاسی آلمان، که از نظام پارلمانی پیروی می کند، حزب دارای اکثریت پارلمانی در صورت کسب اکثریت مطلق آرا مستقلا مبادرت به تشکیل دولت می کند، و در غیر این صورت حزب دارای اکثریت نسبی ضمن ائتلاف با احزاب دیگر و کسب مجموع بیش از نصف کرسی ها می تواند اقدام به تشکیل دولت کند.

صدراعظم آلمان با رأی بوندستاگ انتخاب می‌شود، نظارت بر کار حکومت نیز بر عهدهٔ بوندستاگ است و این نهاد قانونگذار فدرال وظیفهٔ تصویب قراردادهای بین‌المللی و بودجهٔ عمومی آلمان را نیز بر عهدهٔ دارد.

تعداد کرسی‌های بوندستاگ 620 کرسی است که مطابق جمعیت استان‌های آلمان بین این استان ها تقسیم می شود.

هر رای دهنده در انتخابات پارلمانی آلمان باید دو رای را به صندوق بیاندازد. رای اول به نماینده مورد نظر و رای دوم به حزب مورد نظر. بعلاوه هر حزب برای ورود به بوندستاگ باید حداقل 5 درصد آرا یا حداقل 3 کرسی پارلمان را به دست بیاورد.

نتیجه احتمالی انتخابات آلمان و پیام های آن

مطابق آخرین نظرسنجی موسسه «اینسا» حزب اتحاد دموکرات مسیحی آنگلا مرکل بیش از یک سوم آرا ( 34 درصد ) را کسب خواهد کرد. بعد از آن حزب سوسیال دموکرات به رهبری مارتین شولتز رییس سابق پارلمان اروپا قرار دارد که از حمایت 21 درصدی برخوردار است.

و در رده سوم حزب افراطی «آلترناتیو برای آلمان» قرار دارد که احتمالا با اقبال 13 درصدی مردم وارد پارلمان آلمان خواهد شد.

در این نظر سنجی چند نکته برجسته وجود دارد:

1- مقایسه اقبال 34 درصدی حزب حاکم دموکرات مسیحی در انتخابات امروز با انتخابات چهار سال گذشته حاکی از کاهش 9 درصدی حمایت عمومی از این حزب است. چه آنکه حزب پیروز آنگلا مرکل در انتخابات سال 2013 میلادی توانست 42 درصد آرا و حدود نیمی از کرسی های پارلمان آلمان را از آن خود کند. درباره علت کاهش استقبال مردمی از مرکل در انتخابت امروز نکاتی وجود دارد که به آن پرداخته می‌شود.

2- 31 درصد از رای دهندگان مطابق این نظرسنجی هنوز به رای قطعی نرسیده‌ اند، و یا آن را اعلام نکرده اند. وجود این جمعیت بالای خاکستری، که کمتر از یک سوم از رای دهندگان آلمانی را شامل می‌شود، گویای تردید بخش عمده ای از رای دهندگان آلمانی به عملکرد دولت ائتلافی و ناخرسندی از کارنامه احزاب حاضر در بدنه قدرت آلمان است.

3- حزب افراطی «آلترناتیو برای آلمان» اگر بتواند اقبال 13 درصدی مردم را در صندوق‎های آرا حفظ کند، می تواند برای نخستین بار مجوز ورود به پارلمان آلمان را به دست بیاورد. این حزب تندرو - که به رویکردهای راستگرایانه و ضدمهاجرتی معروف است ـ در سال 2013 تاسیس شد، اما چون کمتر از 5 درصد آرا را از آن خود کرده بود، نتوانست وارد پارلمان شود.

به این ترتیب این حزب اولین حزب تند روی دست راستی است که پس از جنگ جهانی دوم مجوز ورود به پارلمان آلمان را کسب خواهد کرد.

از نکات مهم درباره رقابت حزب «آلترناتیو برای آلمان»، رشد 2 درصدی استقبال از این حزب در روزهای اخیر است. این اتفاق نشان از افراطی تر شدن افکار عمومی آلمان در روزهای منتهی به انتخابات دارد و چنانچه این روند ادامه داشته باشد، باید منتظر گرایش بخشی از آرای خاکستری به سوی حزب «آلترناتیو برای آلمان» بود، و کرسی های بیشتری را برای این حزب در پارلمان آلمان در نظر گرفت.

4- چنانچه نتیجه قطعی انتخابات با نتایج آخرین نظرسنجی ها همسو باشد، بار دیگر باید شاهد ائتلاف اجباری دو حزب رقیب در انتخابات یعنی حزب اتحاد دموکرات مسیحی به رهبری آنگلا مرکل و حزب سوسیال دموکرات به رهبری مارتین شولتز باشیم.

ائتلافی که به دلیل انتقادات صریح مارتین شولتز از حزب حاکم دموکرات مسیحی و شخص آنگلا مرکل با چالش های جدید مواجه است و حضور قدرتمند حزب «آلترناتیو برای آلمان» در پارلمان می تواند بر ابعاد چالش های این دولت ائتلافی بیفزاید.

آنگلا مرکل، از کاهش محبوبیت تا ادامه صدارت

آخرین نظرسنجی انتخاباتی که روز شنبه اول مهرماه در آلمان صورت گرفت نشان از رای 34 درصدی حزب دموکرات مسیحی آنگلا مرکل داشت. نکته جالب در این میان سیر نزولی گرایش به مرکل در کمتر از یک ماه گذشته است، چنانکه استقبال از این حزب در اوایل سپتامبر حدود 39 درصد بود، اما در فاصله تقریبا 20 روزه با 5 درصد کاهش به 34 درصد رسید.

آنگلا مرکل اولین صدراعظم زن آلمان است که در سال 2005 با پیروزی حزبش در انتخابات پارلمانی آلمان به این مقام رسید.

مرکل در صورت پیروزی در انتخابات امروز می تواند برای چهارمین بار به سمت صدر اعظمی برسد و سومین نفری باشد که پس از کنراد آدنائور اولین صدر اعظم جمهوری فدرال آلمان (1949 تا 1963) و هلموت کهل (1982 تا 1998) دوران صدارت خود را به 16 سال می رساند.

آنگلا مرکل در حوزه احیای اقتصادی، کاهش نرخ بیکاری (از 11 درصد به 4 تا 6 درصد) و افزایش توان صادراتی آلمان عملکرد خوبی داشته است، اما مهمترین انتقادی که مخالفان وی بر کارنامه 12 ساله اجرایی اش وارد می کنند، موافقت با ورود یک میلیون آواره به ویژه آوارگان سوری در سال 2015 میلادی است. موضوعی که انتقاد تند احزاب و جریان‎های افراطی و نژاد پرست آلمانی را برانگیخته است.

وقوع چندین مورد عملیات تررویستی در آلمان بر موج انتقادات محافل سیاسی و رسانه ای و نگرانی مردم از عملکرد مرکل افزوده است.

با این حال آنگلا مرکل با تعهد به عدم تکرار پذیرش آوارگان و مهاجران در آینده و ساماندهی و نظارت بر آوارگان موجود تلاش کرده اعتماد عمومی مردم را ترمیم کند، و شرایط را برای بقا در سپهر سیاسی آلمان و صدارت بر بزرگترین اقتصاد قاره اروپا فراهم کند. پس بی درنگ باید چهار سال آینده را هم در پرونده زمامداری بانوی آهنین آلمان ثبت کرد.

با این فرض آلمان در 4 سال آینده متحدی نزدیک برای فرانسه جهت رفع موانع و چالش های پیش روی اتحادیه اروپا خواهد بود و سران دو کشور با اعتماد به نفس بیشتری تلاش خواهند کرد که پیامدهای ناشی از برگزیت بر اتحادیه اروپا را جبران کنند.

مسیر متمایز اتحادیه اروپا و آمریکا که با روی کار آمدن دونالد تامپ در ایالات متحده آمریکا پررنگ تر شده است، با تثبیت موقعیت مرکل در آلمان ادامه خواهد یافت، و اروپای واحد خواهد کوشید وجوه تمایز خود را از آنسوی آتلانتیک تقویت و تحکیم نماید.

یوسف اسماعیلی / جام جم آنلاین